| ku | Ku, kurtebêja kurçatovyûmê ye Idm Ku, kurtebêja kurçatovyûmê ye kîm |
| kuaför | 1. kuafor (delaka jinan) 2. kuafor (delakê mêran) nd/nt 1. kuafor (delaka jinan) 2. kuafor (delakê mêran) nd/nt |
| kuartet | çarêk rd çarêk rd |
| kubarmak | 1. 2. qure bûn (mec) l/ngh 1. 2. qure bûn (mec) l/ngh |
| kubaşmak | zibareya hev kirin, palûteya hev kirin l/bw zibareya hev kirin, palûteya hev kirin l/bw |
| kubat | 1. bêteşe 2. bêteşe, qebe (kesê bêteşe) rd 1. bêteşe 2. bêteşe, qebe (kesê bêteşe) rd |
| kubatlık | bêteşetî, qebetî m bêteşetî, qebetî m |
| kubbe | kumbet, qub. 1. qube, qub, gûmez, gumbet m 2. qab, kemerî, qube (tiştê di şeklê qubê de) rd 1. qube, qub, gûmez, gumbet m 2. qab, kemerî, qube (tiştê di şeklê qubê de) rd |
| kubbealtı | li Seraya Topkapiyê warê ku wezîrên Osmanî ji bo çareseriya gelşan lê dihêwirîn li Seraya Topkapiyê warê ku wezîrên Osmanî ji bo çareseriya gelşan lê dihêwirîn |
| kubbeli | 1. biqube, bigumbet, bigumêz 2. qubekirî, qabkirî rd 1. biqube, bigumbet, bigumêz 2. qubekirî, qabkirî rd |
| kubbesiz | bêqube, bêgumbet, bêgumêz rd bêqube, bêgumbet, bêgumêz rd |
| kubur | 1. boriya daşrayê 2. derdana di şeklê boriyê de 3. cure demançeyek |
| kubur sıkmak | demançe berdan |
| kuburluk | 1. qaba demançeyê 2. cewdik, tîrdank m 1. qaba demançeyê 2. cewdik, tîrdank m |
| kubutz | kibûtz (civata çandinî ya Cihûyan e) m kibûtz (civata çandinî ya Cihûyan e) m |
| kucağına almak | dan ber dilê xwe, dan milê xwe |
| kucağına düşmek | ketin berdestê (yekî), ketin berdilê (yekî) |
| kucağına oturmak | 1) serê xwe kirin pêşa (yekî) *sonunda gidip düşmanın kucağına oturdu a soxîn çû serê xwe xiste pêşa neyarê xwe 2) li ser çoka (yekî) rûniştin, di pêşa (yekî) de rûniştin *çocuk dayısının kucağına oturmuş, gelmek istemiyordu kurik di pêşa xalê xwe de rûniştibû û nedixwest bê ba me |
| kucak | hemêz. 1. hembêz, axûş, himêz, helbêz, berdil, bersing, qepaçe m 2. mil (tiştê bi qasî hembêzê) *bir kucak odun milek êzing rd 3. nav, pêş, hembez *denizin kucağındayız em di nav deryayê de ne (mec) m |
| kucak açmak | jê re bûn pişt (piştvanekiya yekî kirin) |
| kucak çocuğu | zarokê berdilan, zarokê milan, sebiyê berdil |
| kucak dolusu | bi qandî dinyayê, bi qasî dinyayê *sana kucak dolusu selamlarım var bi qandî dinyayê silavên min ji te re hene |
| kucak kucağa | di berdilê hev de, di hembêza hev de, di ser dilê hev de |
| kucak kucağa girmek | ketin berdilê hev, ketin paşila hev |
| kucak kucak | 1. bi milan *önünde kucak kucak çiçekler vardı li berê bi milan çîçek hebûn 2. bi milan (bi qasî milekî) |
| kucaklama | hembêzkirin, berhembêzkirin, qepaçekirin m hembêzkirin, berhembêzkirin, qepaçekirin m |
| kucaklamak | hemêz kirin. 1. hembêz kirin, berhembêz kirin, qepaçe kirin, berçeng kirin, xwe lê weranîn *onu görür görmez üstüne atılıp onu kucakladı gava ew dît nedît xwe avête serê û ew hembêz kir l/gh 2. dan milê xwe, dan berdilê xwe, dan hembêza xwe *çocuğu kucakla kurikê bide milê xwe l/bw 3. dan ber xwe l/bw, dorpêç kirin l/gh *ovayı kucaklayan dağlar çiyayên ku zozan dorpêç kirine 1. hembêz kirin, berhembêz kirin, qepaçe kirin, berçeng kirin, xwe lê weranîn * onu görür görmez üstüne atılıp onu kucakladı gava ew dît nedît xwe avête serê û ew hembêz kir l/gh 2. dan milê xwe, dan berdilê xwe, dan hembêza xwe * çocuğu kucakla kurikê bide milê xwe l/bw 3. dan ber xwe l/bw, dorpêç kirin l/gh * ovayı kucaklayan dağlar çiyayên ku zozan dorpêç kirine |
| kucaklanmak | hatin hembêzkirin, hatin berhembêzkirin l/tb hatin hembêzkirin, hatin berhembêzkirin l/tb |
| kucaklaşma | hevhembêzkirin m hevhembêzkirin m |
| kucaklaşmak | hev hembêz kirin, hev berhembêz kirin, dest li stûyê hev weranîn, werandin, qilûzî stûyê hev bûn l/bw hev hembêz kirin, hev berhembêz kirin, dest li stûyê hev weranîn, werandin, qilûzî stûyê hev bûn l/bw |
| kucaklayış | hembêzkirin (ji bo kar û awayê hembêzkirinê) hembêzkirin (ji bo kar û awayê hembêzkirinê) |
| kucakta | ê milan, ê berdilan (ji bo zarokê ku hîna bi ser piyan neketiye) |
| kucaktan kucağa dolaşmak | xwedî gelek dostikan bûn (ji bo jina xerab) |
| kuçu kuçu | kûço kûço, kûç kûç b kûço kûço, kûç kûç b |
| kuçukuçu | kûçokûço, kut kut (di zimanê zarokan de kûçik) n kûçokûço, kut kut (di zimanê zarokan de kûçik) n |
| kudas | kudas m kudas m |
| kudret | karîn, şiyan. 1. karîn, şiyan, tiwan, qudret 2. behre, qabiliyet 3. zengînî 4. qudret (tiştê ji qudreta Xwedê çêbûye) 5. qudret (şiyana Xwedê ya ezelî) m |
| kudret hamamı | germav |
| kudret helvası | dayî, gezo |
| kudret narı | gulxenderan (Mormordica charantia) bot/m gulxenderan (Mormordica charantia) bot/m |
| kudret sahibi | xwedî şiyan, xweyşiyan |
| kudretli | kara, tiwandar, şiyandar, xweyşiyan, xweytuwan, xweyqudret, biqûdret rd kara, tiwandar, şiyandar, xweyşiyan, xweytuwan, xweyqudret, biqûdret rd |
| kudretsiz | bê karîn, neşiyandar. bêşiyan, bêkarîn, bêtuwan, bêqudret rd bêşiyan, bêkarîn, bêtuwan, bêqudret rd |
| kudretten | ji qudreta Xwedê *kudretten sürmeli gözleri var çavên wî yê ji qudreta Xwedê kilkirî hebûn |
| kudüm | qudum (daholeke mehtere ye) qudum (daholeke mehterê ye) |
| kudurgan | har, hêç, harûdîn, şaqiz rd har, hêç, harûdîn, şaqiz rd |
| kudurganlık | harîtî, hêçîtî, şaqizî m harîtî, hêçîtî, şaqizî m |
| kudurma | 1. harbûn 2. hêçbûn (mec) m 1. harbûn 2. hêçbûn (mec) m |
| kudurmak | har bûn. 1. har bûn (ji bo nexweşînê) 2. hêç bûn, azirîn, kulibîn, dîn û har bûn (ketina nav libat û kirinên ji adet der) (mec) 3.hêç bûn, nehs bûn (ji bo zarokan) (mec) 4.dîn û har bûn, dînomîno bûn, hers bûn (mec) l/ngh 1. har bûn (ji bo nexweşînê) 2. hêç bûn, azirîn, kulibîn, dîn û har bûn (ketina nav libat û kirinên ji adet der) (mec) 3. hêç bûn, nehs bûn (ji bo zarokan) (mec) 4. dîn û har bûn, dînomîno bûn, hers bûn (mec) l/ngh |
| kudurtma | 1. harkirin 2. hêçkirin (mec) m 1. harkirin 2. hêçkirin (mec) m |
| kudurtmak | 1. har kirin 2. hêç kirin, dîn û har kirin (mec) l/gh 1. har kirin 2. hêç kirin, dîn û har kirin (mec) l/gh |
| kudurtucu | harker rd harker rd |
| kuduruk | 1. harbûyî 2. hêç, har, terxîç (mec) 3. har, nehs (ji bo zarokan) (mec) rd 1. harbûyî 2. hêç, har, terxîç (mec) 3. har, nehs (ji bo zarokan) (mec) rd |
| kuduruş | harbûyîn m harbûyîn m |
| kudüs | Quds. |
| kuduz | har. 1. sebenêz, harî, derdese bj/m 2. har (mec) rd 3. har, harbûyî rd 1. sebenêz, harî, derdese bj/m 2. har (mec) rd 3. har, harbûyî rd |
| kuduz otu | gulçît bot/m gulçît bot/m |
| kuduzluk | sebenêzî, harîtî m sebenêzî, harîtî m |
| kufikî | li min rûniştiye |
| kuğu | qû. qû, qaza iraqî, qubeqaz, şaho (Cygnus olor) zo/m qû, qaza iraqî, qubeqaz, şaho (Cygnus olor) zo/m |
| kuğurmak | quwîn (quwîna kevokan) l/ngh quwîn (quwîna kevokan) l/ngh |
| kuintet | pêncêk mzk/m pêncêk mzk/m |
| kuka | (I) 1. qoq (qoqa ta) 2. leyîstikeke zarokan m (II) 1. qoq, kuka, neran (reh ên dara gûza hindê) m 2. qoq *kuka teşbih tizbiya qoq rd |
| kuka (i) | 1. qoq (qoqa ta) 2. leyîstikeke zarokan m |
| kuka (ii) | 1. qoq, kuka, neran (reh ên dara gûza hindê) m 2. qoq * kuka tesbih tizbiya qoq rd |
| kukla | ximbil, bûkoke. 1. kûkla, bûkoke m 2. bûkoke, kûkla (leyîstika bûkokeyan) m 3. pêleystok, pêlîstik, qirdik (kesê ku ne bi serê xwe ye, bi vîna xwe na, lê belê bi daxwaza kesê dî tevdigere) rd/nd |
| kukla gibi | 1) qicik, qicûcankî 2) benikê dûhebanê, pêleyistok |
| kukla gibi oynatmak | (yek li ser tiliya xwe leyîstikandin |
| kukla hükümet | hukûmeta dûvelang |
| kuklacı | kûklabaz nd/nt kûklabazî m kûklabaz nd/nt kûklabazî m |
| kukuleta | kulik. kimik, kulik n kimik, kulik n |
| kukuletalı | bikumik, bikulik rd bikumik, bikulik rd |
| kukuletasız | bêkimik, bêkulik rd bêkimik, bêkulik rd |
| kukumav | kund, kundê kor (Athena noctua) zo/n |
| kukumav gibi | wekî kundan, mîna kundê kor |
| kukumav gibi düşünüp durmak | weka kundan hizinîn |
| kul | benî. 1. benî, bende (kole û cariyê ku di şer de dîl tên girtin) 2. bende, hulk, evd, hulûlk, qûl (li gorî Xwedê mirov)nd/nt |
| kul cinsi | di heyna Osmaniyan de jina ku ji nav qerewaşan rabûye |
| kul hakkı | heqê evdan |
| kul kâhyası | kedxudayê koleyan (di 'yeniçeri ocağı'ye) dîr |
| kul köle olmak | jê re bûn kole û xulam, ji (yekî) re bûn evd û kole |
| kul oğlanı | bacgirê belediyeyê dîr/n bacgirê belediyeyê dîr/n |
| kul oğlu | bnr kuloğlu |
| kul olmak | bûn hulûlk, bûn evd, bûn benî |
| kul olmak (bir şeye) | bûn miriyê (tiştekî) |
| kul sıkılmayınca hızır yetişmez | meraq meke di pey tengiyê de firehî ne, di pey firehiyê de tengî ne |
| kul taksimi | parêkirina bi xwedayî |
| kul yapısı | çêkirina evdan |
| kula | şînboz. 1. şînboz, hêşînboz n 2. şînboz, hêşînboz (hespê ji vî rengî) rd 1. şînboz, hêşînboz n 2. şînboz, hêşînboz (hespê ji vî rengî) rd |
| kula kul olmak | bûn evdê evdan |
| kulaç | qulac, çeng. mil, qolaç (pîvana ji serê tiliya milekî ta bi milê din) n |
| kulaç atmak | çepl avêtin (di soberiyê de) |
| kulacık | bnr kulakçık bnr kulakçık |
| kulaçlama | 1. pîvana bi milan 2. baskemele, baskê, ajna baskan m |
| kulaçlamak | 1. bi milan pîvan l/bw 2. baskemele kirin (ji bo melevaniyê) l/gh 1. bi milan pîvan l/bw 2. baskemele kirin (ji bo melevaniyê) l/gh |
| kulağakaçan | guhkunkere, guhsim (Forticula auricularia) zo/m guhkunkere, guhsim (Forticula auricularia) zo/m |
| kulağı (bir şeyde) olmak | guhê (yekî) lê bûn, guh lê bûn |
| kulağı ağır | guhê (yekî) giran e |
| kulağı ağır işitmek | dereng deng diçe (yekî) |
| kulağı çınlasın (veya kulakları çınlasın) | Xwedê jê razî be |
| kulağı delik | guhên (wî) vekirî ne, guhên (wî) şiyar in, guhê (yekî) qul e |
| kulağı kirişte olmak | li hêviya xeberê bûn, li benda xeberê bûn |
| kulağı okşamak | li guhê (yekî) xweş hatin, li (yekî) xweş hatin |
| kulağı tetikte (olmak) | guhê (yekî) li xeberan bûn |
| kulağı tıkalı | 1)guhê (yekî) girtî ye, guhê (yekî) giran e 2)guhê (yekî) girtî ye (kesê ku naxweze li kesekî an jî tiştekî guhdarî bike) |
| kulağına çarpmak | hatin guhê (yekî) *lafları kulağıma çarptı gotinên di wî hatin guhê min |
| kulağına çalınmak | bi guhê (yekî) ve çûn, ber bi guhê (yekî) ketin |
| kulağına gelmek | 1) bi guhê (yekî) ve hatin, bi guhê (yekî) ketin 2) pê hisîn, bi (tiştekî) hisîn |
| kulağına girmek | ketin guhê (yekî), ketin serê (yekî), bi sere (yekî) de çûn |
| kulağına inanmamak | me ne bawer e |
| kulağına kar suyu kaçmak | lê bûn pêsîrtengî |
| kulağına koymak (veya kulağına sokmak) | kirin serê (yekî), bi serî de xwendin |
| kulağına küpe etmek | kirin guharek û kirin guhê xwe *bu sözlerimi kulağına küpe yap kızım keça min van gotinên min bike guharek û bike guhê xwe |
| kulağına küpe olmak | guharek be di guhê (te) de be *bunu hiç unutma, kulağına küpe olsun tu vî tiştî qet ji bîr mekî, bila guharek be di guhê te de be |
| kulağına söylemek | bi dizî di guhê (wî) de gotin, di ker de jê re gotin, di guhê (wî) de jê re gotin |
| kulağına vurmak | di belegoşkê de lê xistin, di pelegoşkê de danîn (yekî) |
| kulağını açmak | (yek) guhên xwe vekirin |
| kulağını bükmek | guhê (yekî) ba dan, guhê (yekî) li hev ba dan |
| kulağını çekmek | 1) guhê (yekî) kişandin (guhê yekî ba dan) 2) guhê (yekî) kişandin (der barê tiştekî de yek hişyar kirin) |
| kulağını çınlatmak | (yek) bi bîr anîn |
| kulağını doldurmak | serê (yekî) tije kirin, bi serî de xwendin |
| kulak | guh. (I) 1. guh, guhçik (organê bihîstinê) 2. guh, go, goş, guçik (beşa derve a vî organî) 3. guh (ji bo masiyan) 4. guhik, guÇik (guhikê sazên jîdar) mzk 5. guh (behreya niqandin û nirxandina dengan) 6. guh (guhê gîsn) n (II) gundiyê Rûs û zengin |
| kulak (ii) | gundiyê Rûs û zengîn |
| kulak ağrısı | guhêşk, guhêş |
| kulak altı bezi | giniya binê guh ant/nd giniya binê guh ant/nd |
| kulak ardı etmek | avêtin pişt guhê xwe, bi pişt guhê xwe ve avêtin |
| kulak asma! | guh medê, ber bayê (wî) mekeve! |
| kulak asmak | guh dan (yekî) |
| kulak asmamak | guh nedan (yekî) |
| kulak çivisi | kursiv, guharok |
| kulak davulu | perdeya guh, pergî ant/nd |
| kulak demiri | guhê gîsin nd |
| kulak dolgunluğu | jê re ne xerîb bûn *Kürtçeye kulak dolgunluğum var ji Kurdî re ne xerîb im |
| kulak erimi | mesafeya dengçûnê |
| kulak kabartmak | guh dirêj kirin. guh lê mûç kirin, guh mûç kirin, guh dan serê, guhê xwe lê bel kirin |
| kulak kepçesi | kerik. kevçika guh ant/nd |
| kulak kesilmek | xwe li berê ker kirin, guhê xwe dan (yekî) |
| kulak kulağa | di ker de, bi dizî *kulak kulağa konuştular di ker de axiftin |
| kulak memesi | nermika guh, gurçika guh, nermikguh, guhik ant/nd nermika guh, gurçika guh, nermikguh, guhik ant/nd |
| kulak misafiri olmak | lê guhdar bûn, lê bûn guhdar *konuşmalarına katılmadım, yalnızca kulak misafiri oldum ez tevî gengeşiya wan nebûm, bi tenê ez li wan guhdar bûm |
| kulak salyangozu | şeytanok, guhmasî ant/m şeytanok, guhmasî ant/m |
| kulak tıkamak (bir şeye) | guhê xwe nedanê |
| kulak tıkacı | guhgirk |
| kulak tırmalamak | kirekir ji guhê (yekî) çûn, kirekir ji guhê (yekî) birin *onun ince sesi kulağımı tırmaladı ji ber dengê wê yê zirar kirekir ji guhê min çû |
| kulak tırmalayıcı | kirekir ji guh dibe |
| kulak tozu | belegoşk, pelegoşk (hestiyê pişta guh) ant/m |
| kulak tutmak | guhê xwe dan serê |
| kulak vermek | guh dan, guh lê kirin. guh dan, guh dan serê, guhê xwe dan (tiştekî, yekî), lê guhdarî kirin |
| kulak yolu | kerika guh. kerik, kerika guh ant/m kerik, kerika guh ant/m |
| kulak zarı | perdeya guh ant/nd perdeya guh ant/nd |
| kulakçı | bijîşkê guhan nd/nt bijîşkê guhan nd/nt |
| kulakçık | guhik. 1. guhik 2. derîçe, guhik (deriçeyên dil) ant/m |
| kulakları çınlamak | guhê (yekî) çîn bûn |
| kulakları dikmek | guh belkirin, guhvîtkirin. |
| kulakları dolmak | serê (yekî) genî bûn (ji ber gelek caran guhdarîkirina heman tiştî) |
| kulakları paslanmak | xwe ji bîra kirin (ji demeke dirêj ve guhdarînekirina muzîkê) |
| kulaklarına kadar kızarmak | di xwe de şeqizîn, di xwe de qusikîn, di xwe de şermî bûn, soromoro bûn |
| kulaklarını dikmek | guhê xwe bel kirin, guhê xwe mûç kirin, guhê xwe vît kirin (ji bo heywanan) |
| kulaklarını tıkamak | guhê xwe girtin (lê guhdarî nekirin) |
| kulaklarının pasını gidermek | dilê xwe rihet kirin, bêhna xwe derxistin (li muzîkê) guhdarî kirin |
| kulaklı | 1. biguh, buguhik rd 2. guhik rd 3. qûşxaneya vêtik nd 1. biguh, buguhik rd 2. guhik rd 3. qûşxaneya vêtik nd |
| kulaklık | berguhk. 1. berguhk (ji bo parastina guh) 2. berguhk (ji bo amrazên TV, radyo hwd.) 3. pêbihistok, guhok (amraza ku kesê guhgiran dikin guhê xwe da ku pê baş bibihîzin) m 1. berguhk (ji bo parastina guh) 2. berguhk (ji bo amrazên TV, radyo hwd.) 3. pêbihîstok, guhok (amraza ku kesê guhgiran dikin guhê xwe da ku pê baş bibihîzin) m |
| kulakmemesi | guçik. |
| kulaksız | bêguh, guhkir rd bêguh, guhkir rd |
| kulaktan | ji devan *bu kıza kulaktan aşık olmuş ji devan aşiqî vê keçikê bûye |
| kulaktan dolma | ji devan seh kirin, ji devan girtin |
| kulaktan kulağa | dev ji devan re (ji devê hev seh kirin) |
| kulaktozu | bnr kulak tozu |
| kulakzarı | bnr kulak zan |
| kulampara | hetîwbaz, xulampare n hetîwbaz, xulampare n |
| kulamparalık | hetîwbazî, xulamparetî m hetîwbazî, xulamparetî m |
| kulanpara | xulampare. |
| kule | barû. 1. barû, bire, qûle 2. nêrîngeh, cîhannuma m 1. barû, birc, qûle 2. nêrîngeh, cîhannuma m |
| kulis | 1.kulîs. 2.kurtûpist. 1. kulîs (di şanoyê de) 2. kulîs (mec) |
| kulis faaliyeti | çalakiyên kulisiyê |
| kulis yapmak | kurtûpist kirin. kulîs kirin |
| kullandırmak | dan siviyandin, dan emilandin, dan bikaranîn l/lb dan siviyandin, dan emilandin, dan bikaranîn l/lb |
| kullanıcı | bikarhêner nd/nt bikarhêner nd/nt |
| kullanıcı adı | Navê bikarhêner. |
| kullanılmak | hatin siviyandin, hatin bikarhatin, hatin emilandin l/tb hatin siviyandin, hatin bikarhatin, hatin emilandin l/tb |
| kullanılmış | xizmetbûyî, bikarhatî, şixulî (mal û eşyayê ku hatiye bikaranîn) *kullanılmış saat saeta xizmetbûyî rd xizmetbûyî, bikarhatî, şixulî (mal û eşyayê ku hatiye bikaranîn) * kullanılmış saat saeta xizmetbûyî rd |
| kullanım | bikaranîn, pîş, teserûf m bikaranîn, pîş, teserûf m |
| kullanış | bikaranîn, emilandin (awayê bikaranînê) m bikaranîn, emilandin (awayê bikaranînê) m |
| kullanışlı | kêrhatî. nehîdar, bikarbar, kêrhatî *kullanışlı bir ev xaniyekî nehîdar rd nehîdar, bikarbar, kêrhatî * kullanışlı bir ev xaniyekî nehîdar rd |
| kullanışsız | nenehîdar, nekêrhatî rd nenehîdar, nekêrhatî rd |
| kullanma | bikaranîn, emilandin, siviyandin m bikaranîn, emilandin, siviyandin m |
| kullanmak | bikaranîn. 1. bi kar anîn l/bw, emilandin l/gh, siviyandin l/gh, emel kirin l/gh 2. xebitandin, şixulandin *analarını esir gibi kullanıyorlar diya xwe wekî koleyan dixebitînin *çok iyi tüfek kullanıyor pir baş tivingê dişixulîne l/gh 3. şixulandin (nirxandin) *parasını ticarette kulanacakmış dê pereyê xwe di bazirganiyê de bişixulîne l/gh 4. wergirtin l/gh, li xwe kirin l/bw, dan serê xwe l/bw *hiç palto kullanmıyor qet palto wernagire 5. kişandin, vexwarin *sigara kulanmıyor cigare nakişîne l/gh 6. bi kar anîn (ji bo peyvan) *güzel kelimeler kullanmış peyvên bedew bi kar anîne l/bw 7. xerc kirin, serf kirin *su kullanmak av xerc kirin 8. xapandin, pîş pê kirin, îstismar kirin (pê kare xwe kirin) l/gh 9. xebitandin, şixulandin (ji bo alet û wesaîtan) *makinayı güzel kullanıyor makîne xweş dixebitîne *arabayı fena kullanmıyor erebeyê fena naşixulîne l/gh 1. bi kar anîn l/bw, emilandin l/gh, siviyandin l/gh, emel kirin l/gh 2. xebitandin, şixulandin * analarını esir gibi kullanıyorlar diya xwe wekî koleyan dixebitînin * çok iyi tüfek kullanıyor pir baş tivingê dişixulîne l/gh 3. şixulandin (nirxandin) * parasını ticarette kulanacakmış dê pereyê xwe di bazirganiyê de bişixulîne l/gh 4. wergirtin l/gh, li xwe kirin l/bw, dan serê xwe l/bw * hiç palto kullanmıyor qet palto wernagire 5. kişandin, vexwarin * sigara kulanmıyor cigare nakişîne l/gh 6. bi kar anîn (ji bo peyvan) * güzel kelimeler kullanmış peyvên bedew bi kar anîne l/bw 7. xerc kirin, serf kirin * su kullanmak av xerc kirin 8. xapandin, pîş pê kirin, îstismar kirin (pê karê xwe kirin) l/gh 9. xebitandin, şixulandin (ji bo alet û wesaîtan) * makinayı güzel kullanıyor makîne xweş dixebitîne * arabayı fena kullanmıyor erebeyê fena naşixulîne l/gh |
| kullanmamak | Bi kar neanîn. Neemilandin. |
| kullap | cure dolabeke ristinê cure dolabeke ristinê |
| kulluk | 1. bendetî, benîtî, hulkî, bendeganî, hulhulktî, evdîtî 2. qereqol dîr/m |
| kulluk etmek (veya kulluk yapmak) | bendîtî kirin, hulûlktî kirin, evdîtî kirin |
| kulluk köllelik | koletî û evdîtî |
| kullukçu | yeniçeri'yê di qereqolê de erkedar e ÔyeniçeriÔyê di qereqolê de erkedar e |
| kuloğlu | zarokê 'yeniçeri'yê mirî ku wekî bavê xwe di 'ocaxa yeniçeri'yê de leşkeriyê dikin zarokê Ôyeniçeri’yê mirî ku wekî bavê xwe di Ôocaxa yeniçeri’yê de leşkeriyê dikin |
| kulp | qulp, çembil, destik. 1. qulp m, çemil n, çembil/çenbil n, hingil n, deştik n, destî n *fincanın kulpu çembilê fincanê 2. qulp (di cihê bahaneyê de) (mec) Pasûr (Navçeyeke girêdayî Amedê) |
| kulp takmak | 1) çembil kirin, qulp lê xistin 2) jê re qulpek derxistin, jê re kêmasiyek derxistin |
| kulplamak | çembil kirin, qulp kirin l/gh çembil kirin, qulp kirin l/gh |
| kulplu | biçembil, bidestik, biqulp, bihingil rd biçembil, bidestik, biqulp, bihingil rd |
| kulpsuz | bêçembil, bêdestik, bêqulp, bêhingil rd bêçembil, bêdestik, bêqulp, bêhingil rd |
| kulpunu bulmak | qulp jê re dîtin |
| kulübe | kepir, holik. 1. qulûbe, holik, kolik, enzelok, kepir, koxî, qurçik, qulix, kolît, xicik, erzêl, herzalik, bûtik, firêze 2. holik, kolik, qulûbe *bekçi kulübesi qulûbeya nobedaran 3. koxî, koxik (ji bo xanîkê heywanan) *köpek kulübesi koxika kûçikê 4. xanîk (bi nefsbikûçî di şûna xanî de) m 1. qulûbe, holik, kolik, enzelok, kepir, koxî, qurçik, qulix, kolît, xicik, erzêl, herzalik, bûtik, firêze 2. holik, kolik, qulûbe * bekçi kulübesi qulûbeya nobedaran 3. koxî, koxik (ji bo xanîkê heywanan) * köpek kulübesi koxika kûçikê 4. xanîk (bi nefsbikûçî di şûna xanî de) m |
| kuluçka | kurk. 1. kurk, qupik, qup, qebik, kurt (çûka mê an jî mirîşk û werdeka mê ku bi kurk dikeve) 2. kurkketin, qupketin, qerimîn m |
| kuluçka dönemi (veya kuluçka devri) | 1) qewlê qupbûnê, maweyê qerimînê |
| kuluçka makinesi | makîneya çûçikan, makîneya cûcikan |
| kuluçka olmak | bi qup bûn, kurk bûn |
| kuluçka tavuğu | mirişka kurk, mirîşka kuvik |
| kuluçkalık | 1. kurkketin, qubketin m 2. hêka binê qupikê nd 1. kurkketin, qubketin m 2. hêka binê qupikê nd |
| kuluçkaya oturmak (veya kuluçkaya yatmak) | qerimîn, rûniştin, kurk ketin, bi qup ketin, qurp ketin |
| kulun | kurîk, cehş, cehşik, dehş, dehşik |
| kulun atmak | terikîn, kurîk anîn, dehş anîn (ji bo mehîn û mankerê) |
| kulunc | qolinc, êlinc n |
| kulunç | qolinc. |
| kulunc kırmak | qolincê (yekî) girtin, qolincê (yekî) firikandin, qolinc şikandin |
| kulunc olmak | qolincî bûn |
| kulunç otu | qorican bot/m qorîcan bot/m |
| kulunuz | ezxulam, ezbenî |
| kulvar | kulvar sp/m kulvar sp/m |
| kum | xîz. 1. sêhil, xîz, sêlak, seylak, rik, sêleh, qûm 2. xîçik (ji bo hermî, bihok û yên wekî wan) 3. xîçik, xîz (tiştê hûrikî yê di gurçikan de) m |
| kum başı | kevîşen, rikelan |
| kum darı | gewşîr bot/m gewşîr bot/m |
| kum falı | remil |
| kum fırtınası | firtûneya qûmê |
| kum gibi | weka xweliyê |
| kum kırlangıcı | kûşk zo |
| kum otu | sîrika maran bot/m sîrika maran bot/m |
| kum saati | saeta xîzê, saeta qûmê |
| kum taşı | kevirê xîzekî, kevirê sêlakîjeo/nd kevirê xîzekî, kevirê sêlakî jeo/nd |
| kuma | hewî. hêwî, hewî, hene m |
| kuma çocuğu | heneza, zariyê hewiyê |
| kumalı | bihêwî, bihewî rd bihêwî, bihewî rd |
| kuman | bnr Kıpçak bnr Kıpçak |
| kumanda | fermandarî. 1. fermonde, fermande, kumanda, fermander 2. kumanda (ji b° alavan) m |
| kumanda vermek | 1) ferman dan 2) serkarî lê kirin, bi rê ve birin, gêrandin |
| kumandalı | bikumanda rd bikumanda rd |
| kumandan | fermandar. fermandar, kumandar n fermandar, kumandar n |
| kumandanlık | fermandarî, kumandarî m fermandarî, kumandarî m |
| kumanya | 1. tiwîsî, zewade (xurekên ku di heyna rêwîtiyê de mirov bi xwe re dibe) 2. kumanya (di heyna seferberiyê de xwarina leşkeran) m 1. tiwîsî, zewade (xurekên ku di heyna rêwîtiyê de mirov bi xwe re dibe) 2. kumanya (di heyna seferberiyê de xwarina leşkeran) m |
| kumar | xumar. 1. qumar, xumar 2. qumar (mec) m |
| kumar oynamak | qumar leyîstin |
| kumar oynatmak | qumar leyîstikandin |
| kumarbaz | xumarbaz. qumarbaz, xumarbaz, qumarleyz rd/nd qumarbaz, xumarbaz, qumarleyz rd/nd |
| kumarbazlık | qumarbazî, xumarbazî, qumarleyzî m qumarbazî, xumarbazî, qumarleyzî m |
| kumarcı | qumarbaz, xumarbaz, qumarleyz rd/nd qumarbaz, xumarbaz, qumarleyz rd/nd |
| kumarcılık | qumarbazî, xumarbazî, qumarleyzî m qumarbazî, xumarbazî, qumarleyzî m |
| kumarhane | xumarxane. qumarxane, xumarxane m qumarxane, xumarxane m |
| kumarhaneci | qumarxanevan nd/nt qumarxanevan nd/nt |
| kumarhanecilik | qumarxanevanî m qumarxanevanî m |
| kumaş | kirar, kisûr, pirtû. bestir, çitare, qumaş, kirar, kisûr n bestir, çitare, qumaş, kirar, kisûr n |
| kumaş boyası | rengrêj. |
| kumasız | bêhêwî, bêhewî rd bêhêwî, bêhewî rd |
| kumbara | xeznok. 1. kompere, qumbere, peredank 2. xumbere (bobaya destan) m 1. kompere, qumbere, peredank 2. xumbere (bobaya destan) m |
| kumbaracı | qûmbereavêj, xumberevan (leşkerê ku qûmbereyan bi kar tîne) n qûmbereavêj, xumberevan (leşkerê ku qûmbereyan bi kar tîne) n |
| kumbarahane | xumberexane m xumberexane m |
| kumçatı | Dêrgûl (Navçeyeke girêdayî ?irnexê) |
| kumcu | xîzfiroş, qûmfiroş, sêhilfiroş, sêlakfiroş nd/nt xîzfiroş, qûmfiroş, sêhilfiroş, sêlakfiroş nd/nt |
| kumcul | riweka ku ji erda xîzek hez dike riweka ku ji erda xîzek hez dike |
| kumculuk | xîzfiroşî, qûmfiroşî, sêhilfiroşî, sêlakfiroşî m xîzfiroşî, qûmfiroşî, sêhilfiroşî, sêlakfiroşî m |
| kumda oynamak | firsend ji dest xwe berdan |
| kumkuma | 1. şerbik, dîzik 2. küre *yalan kumkuması kûreya viran (mec) m 1. şerbik, dîzik 2. kûre * yalan kumkuması kûreya viran (mec) m |
| kumla | kevîşen, rikelan, plaj m kevîşen, rîkelan, plaj m |
| kumlama | 1. lê reşandina xîzê, pê werkirina sêlakê 2. gircomîkirin, girûzerkîkirin m 1. lê reşandina xîzê, pê werkirina sêlakê 2. gircomîkirin, girûzerkîkirin m |
| kumlamak | xîz lê reşandina, qûm lê rokirin, sêlak lê rêtin l/bw xîz lê reşandina, qûm lê rokirin, sêlak lê rêtin l/bw |
| kumlu | 1. bisêlak, bêsêhil, biqûm, bixîz, têrxîz 2. deqdeqokî (ji bo qumaşan) rd |
| kumlu toprak | axa bi xîz. |
| kumlu toprak | axa bixîs |
| kumluk | 1. sêlak, sêlxan, xîzistan, sêlewan, sîlexane, xîzek, qûmistan 2. kevîşen, rikelan m 1. sêlak, sêlxan, xîzistan, sêlewan, sîlexane, xîzek, qûmistan 2. kevîşen, rîkelan m |
| kumpanya | 1. kumpanya 2. kumpanya (koma şanogeriyê) 3. kom (mec) m 1. kumpanya 2. kumpanya (koma şanogeriyê) 3. kom (mec) m |
| kumpas | kumpas m |
| kumpas kurmak | dek û dolab lê çêkirin (mec) |
| kumral | kej. 1. kej, çûr n 2. kej, çûr (ê ji vî rengî ye) rd/nd 1. kej, çûr n 2. kej, çûr (ê ji vî rengî ye) rd/nd |
| kumrallık | kejî, çûri m kejî, çûrî m |
| kumru | qumrî, fatfatik, tivîlk. qumrî, fatfatok, fatimok, fatmûk, tivîlk, fatik, tiltivîk (Streptopelia) zo/m qumrî, fatfatok, fatimok, fatmûk, tivîlk, fatik, tiltivîk (Streptopelia) zo/m |
| kumsal | seylax, kevîşen. 1. rikelan, sêlekan, kevîşen, sêlxan, plaj 2. xîzek, xîçek, sêlak, kersax *kumlu toprak erda xîzek m 1. rîkelan, sêlekan, kevîşen, sêlxan, plaj 2. xîzek, xîçek, sêlak, kersax * kumlu toprak erda xîzek m |
| kumsallık | kevîşenî, rikelanî m kevîşenî, rîkelanî m |
| kumsuz | bêqûm, bêxîz, bêseylak, bêsêhil, bêsêlak rd bêqûm, bêxîz, bêseylak, bêsêhil, bêsêlak rd |
| kumuç | 1. pêşî, mirmirk zo/m 2. cure borekek 1. pêşî, mirmirk zo/m 2. cure borekek |
| kumul | Girên xîzê yên ku bi bandora bayê, li kêleka behran an jî li çolan berhev dibe. girikê xîzê, girikê qûmê, ginkê selakê nd girikê xîzê, girikê qûmê, girikê sêlakê nd |
| kunda | kêzikeke mezin e kêzikeke mezin e |
| kundak | quntax, qevdik. 1. qûndax, pêçek, qimatk, qimatok, pêçolk 2. pêçek, qimatk (pitika di pêçekê de) 3. qûndax (paç û potê donkirî ku pê cihan dişewitînin) 4. topik, qûndax *saç kundağı topika por 5. qûndax (ji bo çek û sîleh) 6. ewanî, gelacî (mec) m |
| kundak sokmak (veya kundak koymak) | 1) qûndax xistin (cihekî); ji bo şewitandinê 2) navbera (wan) xera kirin (mec) |
| kundakçı | 1. agirberdêr (kesê ku bi qûndaxê cihan dişewitîne) 2. qûndaxker, qûndaxsaz (kesê ku qûndaxa tivingan çêdike) 3. ewan, gelac (mec) nd/nt 1. agirberdêr (kesê ku bi qûndaxê cihan dişewitîne) 2. qûndaxker, qûndaxsaz (kesê ku qûndaxa tivingan çêdike) 3. ewan, gelac (mec) nd/nt |
| kundakçılık | 1. agirberdêri 2. ewantî, gelacîtî (mec) m 1. agirberdêrî 2. ewantî, gelacîtî (mec) m |
| kundaklama | 1. pêçekkirin, qimatkkirin, qûndaxkirin 2. agirpêxistin, qûndaxkirin 3. topikkirin, qûndaxkirin (ji bo por) 4. qundax kirin, qûndaxlêxistin (ji bo çekan) 5. xerakirina navbera (wan) (mec) m 1. pêçekkirin, qimatkkirin, qûndaxkirin 2. agirpêxistin, qûndaxkirin 3. topikkirin, qûndaxkirin (ji bo por) 4. qûndax kirin, qûndaxlêxistin (ji bo çekan) 5. xerakirina navbera (wan) (mec) m |
| kundaklamak | qamet kirin. 1. pêçek kirin, qimatk kirin, qûndax kirin (di pêçekê de pêçandina pitikan) l/gh 2. agir pê xistin l/bw, agir berdan (tiştekî) l/bw, qûndax kirin l/gh 3. topik kirin, qûndax kirin (ji bo por) l/gh 4. qûndax kirin l/gh, qûndax lê xistin l/bw (ji bo çekan) 5. navbera (wan) xera kirin, (wan) berî hev dan (mec) l/bw 1. pêçek kirin, qimatk kirin, qûndax kirin (di pêçekê de pêçandina pitikan) l/gh 2. agir pê xistin l/bw, agir berdan (tiştekî) l/bw, qûndax kirin l/gh 3. topik kirin, qûndax kirin (ji bo por) l/gh 4. qûndax kirin l/gh, qûndax lê xistin l/bw (ji bo çekan) 5. navbera (wan) xera kirin, (wan) berî hev dan (mec) l/bw |
| kundaklanmak | 1. hatin pêçekkirin, hatin qimatkkirin 2. hatin topikkirin 3. hatin qûndaxkirin l/tb 1. hatin pêçekkirin, hatin qimatkkirin 2. hatin topikkirin 3. hatin qûndaxkirin l/tb |
| kundaklayış | 1. pêçekkirin, qimatkkirin, qûndaxkirin 2. agirpêxistin, qûndaxkirin 3. topikkirin, qûndaxkirin (ji bo por) 4. qûndax kirin, qûndaxlêxistin (ji bo çekan) 5. xerakirina navbera (wan) (mec) m 1. pêçekkirin, qimatkkirin, qûndaxkirin 2. agirpêxistin, qûndaxkirin 3. topikkirin, qûndaxkirin (ji bo por) 4. qûndax kirin, qûndaxlêxistin (ji bo çekan) 5. xerakirina navbera (wan) (mec) m |
| kundaklı | 1. pêçekkirî, qimatkirî *kundaklı çocuk zarokê pêçekkiri 2. topikkirî 3. biqûndax, qûndaxkiri *kundaklı silah çeka biqûndax (an jî çeka qûndaxkiri) rd 1. pêçekkirî, qimatkirî * kundaklı çocuk zarokê pêçekkirî 2. topikkirî 3. biqûndax, qûndaxkirî * kundaklı silah çeka biqûndax (an jî çeka qûndaxkirî) rd |
| kundaksız | 1. bêpêçek, bêqimatk 2. netopikirî 3. bêqûndax rd 1. bêpêçek, bêqimatk 2. netopikirî 3. bêqûndax rd |
| kundura | qondre. qondere m qondere m |
| kunduracı | goşkar. 1. qondereker 2. qonderefiroş nd/nt 1. qondereker 2. qonderefiroş nd/nt |
| kunduracılık | 1. qonderekeri 2. qonderefiroşî m 1. qonderekerî 2. qonderefiroşî m |
| kunduz | darbir, segavî. darbir (Castor fiber) zo/n darbir (Castor fiber) zo/n |
| kungfu | kûngfu m kûngfû m |
| kunt | zexm rd zexm rd |
| kup | birîna cilan nd birîna cilan nd |
| kupa | kûpe. (I) 1. kase 2. kas, kûpa (kupaya ku di pêşbaziyan de didin) *dünya kupası kasa cîhanê *futbol kupası kupaya futbolê 3. badîn, pardax 4. kûpa (yek ji kaxizên îskambîlê) m (II) cure erebeyek e |
| kupa (i) | 1. kase 2. kas, kûpa (kûpaya ku di pêşbaziyan de didin) * dünya kupası kasa cîhanê * futbol kupası kûpaya futbolê 3. badîn, pardax 4. kûpa (yek ji kaxizên îskambîlê) m |
| kupa (ii) | cure erebeyek e |
| kupkuru | zip û ziwa. zipziwa, zipî ziwa , qahtî, pûşexal rd |
| kupkuru etmek | zipziwa kirin |
| kupkuru kalmak | qahtî man |
| kupkuru olmak | zipziwa bûn |
| kupon | 1. kupon 2. kûpon (kaxizê hêja yê li ser hîse û tehwîlan) 3. kûpon (qumaşê giranbuha) m 1. kupon 2. kûpon (kaxizê hêja yê li ser hîse û tehwîlan) 3. kûpon (qumaşê giranbuha) m |
| kupür | kûpur m kûpur m |
| kur | 1.cilwe. 2.kûr.(para için.) (I) 1. kur (nirxa diravên biyan li beramberî diravê neteweyî) 2. kurs m (II) cîlwe, kûr m |
| kur (i) | 1. kur (nirxa diravên biyan li beramberî diravê neteweyî) 2. kurs m |
| kur yapmak | cilwe kirin. kûr pê kirin |
| kura | peşk, vijag, çîtik, pişk, damisto, tîr û pişk, qur'e, lûlik, peşt m |
| kura çekme | pişkêşan, kitkêşan, cotkêşan |
| kura çekmek | peşk avêtin, vijag kişandin, tîr û peşk avêtin, lûlik kişandin, vijag kişandin, peşt avêtin, çîtik kişandin, pişk avêtin, peşk kirin, qure danîn, qur'e kişandin |
| kura efradı | leşkerê ku qur'eya wan hatiye kişandin da ku biçine leşkeriyê |
| kurabiye | kurabî. 1. qurabî, qurabiye, xurabî 2. lebzîne (ev cureyeke qurabiyeyan e ku ji behîvan çêdikin) m |
| kurabiye gibi | eynî qurabiye ye |
| kurabiyeci | 1. qurabiyeker 2. qurabiyefiroş nd/nt 1. qurabiyeker 2. qurabiyefiroş nd/nt |
| kurabiyecilik | 1. qurabiyekerî 2. qurabiyefiroşî m 1. qurabiyekerî 2. qurabiyefiroşî m |
| kuracı | sûbay'ê ku ji bo çûna xortan a leşkeriyê qur'a dide kişandin |
| kurada | 1. xirbende, xerabe 2. qirûdî (ji bo mirov û ajelên qels û lewazmayî) rd 1. xirbende, xerabe 2. qirûdî (ji bo mirov û ajelên qels û lewazmayî) rd |
| kurak | ziwa. 1. ziwa, hişk, sixre, dihm, mehteşî (bêşilîtî) *kurak bir yıl geçiriyoruz em saleke bi zuwayî derbas dikin 2. ziwa, hişk, sixre (erda bêrewa) *kurak toprak xaka hişk rd |
| kurak arazi | erda bejî |
| kurakçıl | dêmçîn, riweka ku ji erda zuwa, ji axa hişk hez dike û lê tê dêmçîn, riweka ku ji erda zuwa, ji axa hişk hez dike û lê tê |
| kuraklık | ziwayî. hişkayî, hişkî, ziwayî, sixre, mehteşî, hişkesalî m hişkayî, hişkî, ziwayî, sixre, mehteşî, hişkesalî m |
| kural | rêzik, distûr, rist. 1. rêzik m, rêzan m, rê û rêzik m, qayde n, qaîde n *gramer kuralları rêzikên rêzimanî 2. rê û rêzan, rê û rêbaz (ew prensîbên ku şekl didin libatên me) m |
| kural dışı | 1. dijrêzik, derî rêzik, derî qayde, ji qayde der, awerte 2. fel rd |
| kural dışı olmak | fel bûn |
| kural dışılık | dijrêzikî, derî rêzikî, derî qaydebûn m dijrêzikî, derî rêzikî, derî qaydebûn m |
| kurala aykırılık | li deri rêzikê, li dijî qayde |
| kuralcı | rêzikparêz, rêzikperest, qaydeperest rd rêzikparêz, rêzikperest, qaydeperest rd |
| kuralcılık | rêzikparêzî, rêzikperestî, qaydeperestî m rêzikparêzî, rêzikperestî, qaydeperestî m |
| kuraldışı | ji derveyî rêzikê. bnr kural dışı |
| kurallaşma | rêzikîbûn, qaydebûn m rêzikîbûn, qaydebûn m |
| kurallaşmak | rêzikî bûn, qayde bûn l/ngh rêzikî bûn, qayde bûn l/ngh |
| kurallaştırma | rêzikîkirin, qaydekirin m rêzikîkirin, qaydekirin m |
| kurallaştırmak | rêzikî kirin, qayde kirin, kirin qayde l/ngh rêzikî kirin, qayde kirin, kirin qayde l/ngh |
| kurallı | birêzik. rêzikdar, qaydedar, biqayde, xweyrêzik rd |
| kurallı fiil | lêkera rêzikdar, lêkera biqayde rz |
| kuralsız | bêrêzik. bêrêzik, bêqayde rd |
| kuralsız fiil | lêkera bêrêzik, lêkera bêqayde rz |
| kuram | teorî. 1. dozîne, bîrdozî 2. bîrdozî, teorî, nazariye m 1. dozîne, bîrdozî 2. bîrdozî, teorî, nazariye m |
| kuramcı | teorîsyen nd/nt teorîsyen nd/nt |
| kuramcılık | 1. teorîsyenî 2. teorîzm m 1. teorîsyenî 2. teorîzm m |
| kuramlaştırma | teorîzekirin m teorîzekirin m |
| kuramlaştırmak | teorîze kirin l/gh teorîze kirin l/gh |
| kuramsal | teorik, nazarî rd teorîk, nazarî rd |
| kuran | Qur'an (pirtûka pîroz a ola îslamê) m |
| kuran çarpsın (veya ekmek çarpsın!) | Qur'an li min bixe!, Qur'an xenîmî min be!, nan xenîmî min be! |
| kuran-ı kerim | Quran (Kitêbê Xwadê, Kelama Xwadê). |
| kurana basıp yemin etmek | destê xwe li herfa Quranê xistin |
| kurani kerim | Qur'ana kerîm, Qur'an m |
| kuranikerim | Qur’ana kerîm, Qur’an m |
| kurası olmak (herhangi bir yılın) | ji qur'eya (salekê) bûn (ji bo çûna leşkeriyê) |
| kurbağa | beq. beq, aqroq zo/m beq, aqroq zo/m |
| kurbağa adam | xewas, noqar nd/nt xewas, noqar nd/nt |
| kurbağacık | 1. beqik, têjikê beqan 2. enexdara îngilîz a biçûk 3. zimanok (ji bo pencere û weki wan) 4. xewas, noqar nd/nt 1. beqik, têjikê beqan 2. enexdara îngilîz a biçûk 3. zimanok (ji bo pencere û wekî wan) 4. xewas, noqar nd/nt |
| kurbağalama | 1. beqemele, beqewarî, ajna beqê (soberiya weki beqan) 2. pêlefkî (di hilkişînê de geva ku piyên xwe lê dilefînin û wisa hildikişin serê tiştekî) 1. beqemele, beqewarî, ajna beqê (soberiya wekî beqan) 2. pêlefkî (di hilkişînê de geva ku piyên xwe lê dilefînin û wisa hildikişin serê tiştekî) |
| kurbağalar | familyeya beqan zo/nd familyeya beqan zo/nd |
| kurban | boraq, gorî, dehî. 1. gorî, qurban, boraq (heywana ku li ser fermana dînî an jî yê ku ji ber tiştek ji xwe re kiriye nezir, tê şeijêkirin) m 2. cejna qurbanê, îda heciyan nd 3. gorî, qurban, cangorî (ên ku di ber tiştekî de canê xwe feda kirine) 4. cangorî, qurban (kesê ku di karesat, şer û hwd. de hatine kuştin nd 5. ez bi gorî, ez bi qurban, qurban, gorî (wekî denglêkirinê) b |
| kurban bayramı | cejna boraqê. cejna qurbanê, îda qurbanê, îda heciyan, îda hecacan |
| kurban etmek | boraq kirin, gorî kirin. 1) kirin qurban, kirin boraq, qurban kirin 2) bi gorî kirin, bi qurban kirin, kirin qurbana xwe (di ber berjewendiyê xwe de yek kirin qurban, pê re xayîn gerin) |
| kurban gitmek | av û av çûn, bûn qurbana (tiştekî) |
| kurban kesmek | qurban şeijê kirin |
| kurban olayım | gorî bim! ez gorî. 1) ez bi gorî, ez bi qurban, ez bi gorî bim, ez bi heyran, ez bi qurban bim (ji bo hezkirina zêde) 2) ez goriya te bim, ez goriya te me, ez heyrana te me, ez bi qurbana te bim, ez qurbana te me, ez heyrana te bim (ji bo lavakirinê) |
| kurban olmak | bi gorî bûn, bi qurban bûn, bûn bi gorî, bûn bi qurban, serî bi gorî bûn |
| kurban olmak (birine) | xulamê (yekî) bûn (wek gotina nezakete) |
| kurban vermek | 1) qurban dan 2) cangorî dan, qurbani dan (di têkoşîn û şeran de) |
| kurbanlık | boraqî, qurbanî, ê qurbanê m |
| kurbanlık koyun (gibi) | xafilê pê di avê de |
| kurca | 1. tevdan, pêleyîstin 2. xurandin m |
| kurca çıbanı | kînora tehlkirî |
| kurcalama | 1. pêleyîstin, destlêgerîn, destdan 2. tevdan m 1. pêleyîstin, destlêgerîn, destdan 2. tevdan m |
| kurcalamak | peliştin, pelişîn. 1. pê leyîstin l/ngh, dest dan (tiştekî) l/bw, dest lê gerandin l/bw 2. pê leyîstin (gava ku serê tiştekî tûj dikin cihekî û tev didin) *kilidi kurcalamışlar bi qeflê leyîstine l/ngh 3. tev dan l/gh, tehl kirin l/gh, pê leyîstin l/ngh *çıbanı kurcalamayın kînorê tev medin 4. aciz kirin l/gh 5. tev dan, kolan *olayı kurcalamasak iyi olur em bûyêrê tev nedin baş e l/gh 1. pê leyîstin l/ngh, dest dan (tiştekî) l/bw, dest lê gerandin l/bw 2. pê leyîstin (gava ku serê tiştekî tûj dikin cihekî û tev didin) * kilidi kurcalamışlar bi qeflê leyîstine l/ngh 3. tev dan l/gh, tehl kirin l/gh, pê leyîstin l/ngh * çıbanı kurcalamayın kînorê tev medin 4. aciz kirin l/gh 5. tev dan, kolan * olayı kurcalamasak iyi olur em bûyêrê tev nedin baş e l/gh |
| kurcalanmak | 1. pê hatin leyîstin, dest 16 hatin gerandin 2. hatin tevdan, hatin tehlkirin, pê hatin leyîstin 4. hatin tevdan, hatin kolan l/tb 1. pê hatin leyîstin, dest lê hatin gerandin 2. hatin tevdan, hatin tehlkirin, pê hatin leyîstin 4. hatin tevdan, hatin kolan l/tb |
| kurcalayış | 1. pêleyîzîn, destlêgerîn, destdayîn 2. tevdayîn m 1. pêleyîzîn, destlêgerîn, destdayîn 2. tevdayîn m |
| kurçatovyum | kurçatovyûm, elementeke ku nimroya wê ya atomî 104, giraniya wê 260 û kurtebêjeya wê jî Ku ye kîm/m kurçatovyûm, elementeke ku nimroya wê ya atomî 104, giraniya wê 260 û kurtebêjeya wê jî Ku ye kîm/m |
| kurdela | laçik. |
| kurdele | qomçe, qurdele m qomçe, qurdele m |
| kurdeşen | xwîntewrînek, qurdêşan, gezgezk bj/m |
| kurdeşen kelebeği | pirpirka gezgezkê zo |
| kurdunu kırmak | kurmên xwe şikandin |
| kurdurmak | dan damezirandin, dan sazkirin, dan avakirin, dan danîn l/lb dan damezirandin, dan sazkirin, dan avakirin,dan danîn l/lb |
| kurdurtmak | pê dan damezirandin, pê dan sazkirin, pê dan avakirin, pê dan danîn l/lb pê dan damezirandin, pê dan sazkirin, pê dan avakirin, pê dan danîn l/lb |
| kurgan | 1. girikê gorê 2. diz, kel m 3. girik, gir (di arkeolojiyê de) n 1. girikê gorê 2. diz, kel m 3. girik, gir (di arkeolojiyê de) n |
| kurgu | pevxistin. 1. badek, enexdar 2. badek (ji bo badana milê saetê û tiştên wisa) 3. pevxistin, montaj *fabrikanın kurgusu bitti, işletmeye açıldı pevxistina fabrîkayê qediya, dest bi fealiyetê kir 4. pevbestîn, montaj *filmin kurgusu pevbestîna film sn 5. spekülasyon fel 6. vehan, honak y/j/m 1. badek, enexdar 2. badek (ji bo badana milê saetê û tiştên wisa) 3. pevxistin, montaj * fabrikanın kurgusu bitti, işletmeye açıldı pevxistina fabrîkayê qediya, dest bi fealiyetê kir 4. pevbestîn, montaj * filmin kurgusu pevbestîna fîlm sn 5. spekulasyon fel 6. vehan, honak wj/m |
| kurgucu | montajker, pevbestîner nd/nt montajker, pevbestîner nd/nt |
| kurguculuk | montajken, pevbestînerî m montajkerî, pevbestînerî m |
| kurgulama | 1. pevbestin, montajkirin sn 2. vehandin, honandin wj/m 1. pevbestin, montajkirin sn 2. vehandin, honandin wj/m |
| kurgulamak | 1. pev beştin, montaj kirin sn 2. vehandin, honandin (di wêjeyê de) l/gh 1. pev bestin, montaj kirin sn 2. vehandin, honandin (di wêjeyê de) l/gh |
| kurgusal | pevxistî. spekulatîf rd spekulatîf rd |
| kuri | kurî bot/m kurî bot/m |
| kurk | kurk, qup, qupik m kurk, qup, qupik m |
| kurlağan | marok, ragirtin (werma biêş ya serê tiliyan) bj/m marok, ragirtin (werma biêş ya serê tiliyan) bj/m |
| kurma | 1. damezirandin, sazkirin, danîn, avakirin, lêkirin 2. pevxistin, monte 3. badan, venandin 4. vegirtin, danîn 5. prefabrike *kurma ev xaniyê prefabrike m 1. damezirandin, sazkirin, danîn, avakirin, lêkirin 2. pevxistin, monte 3. badan, venandin 4. vegirtin, danîn 5. prefabrîke * kurma ev xaniyê prefabrîke m |
| kurmaca | sêwirî, venîn, çêkirî (tiştê ku di hiş û mêjî de hatiye çêkirin) sêwirî, venîn, çêkirî (tiştê ku di hiş û mêjî de hatiye çêkirin) |
| kurmak | 1.mezrandin, saz kirin. 2.venandin (fak/saat). 1. li hev xistin l/bw, bi hev ve danîn l/bw, bi hev xistin l/bw, monte kirin l/gh *çölde kızgın güneşin altında çadırımızı kurduk me li çolê di bin tava tûj de çadira xwe bi hev xist *karyolayı kurduk me karyole li hev xist 2. danîn, rast kirin (amade kirin, çêkirin) *git de kurduğu sofraya bak ca here li sofreya ku daniye binere *sobayı kurdunuz mu? we soba danî? l/gh 3. ba dan, venandin, bar kirin, siwar kirin (ji bo badana zembereka tiştê wekî saetê) *saati kurdum min saet bar kir l/gh 4. çêkirin *turşu kurmak tirşîn çêkirin l/gh 5. ava kirin, lê kirin, çêkirin, damezirandin (ji bo avakirina tiştê ku domdar e) *fabrika kurmak fabrika çêkirin l/gh 6. ava kirin, lê kirin, înşa kirin *ev kurmak xanî lê kirin l/gh 8. çêkirin, danîn *ortaklık kurmak pê re şirîkatî çêkirin l/gh 9. damezirandin, ava kirin, çekilin, saz kirin, sazandin *hükümet kurmak hikûmet ava kirin *parti teşkilatını ilçede kuracak dê li navçeyê rêxistina partiye damezirîne 10. gerandin, saz kirin, danîn (li hev kom kirin, li hev gerandin, li hev rûniştandin) *divanı kurun dîwanê saz bikin l/gh 11. danîn, lê gerandin, lê çêkirin *tuzak kurmak kemîn danîn *dolap kurmak dolap lê gerandin *düzen kurmak dek lê çêkirin l/gh 12. tewirandin, sêwirandin 13. kirin serê xwe *o gitmeyi bir kez kurdu mu, artık durmaz ku ew carek kiribe serê xwe êdî nasekine l/bw 14. mezin kirin (di serê xwe de tiştek mezin kirin) l/gh 15. sîqilandin, tije kirin (lê sor kirin) (mec) l/gh 16. danîn *ilişki kurmak têkilî danîn l/gh *kurup takmak rastkirin û pevxistin, montajkirin 17. vegirtin, danîn (ji bo danîna çadiran) *çadır kurmak istiyoruz em dixwazîn kon vegirin 1. li hev xistin l/bw, bi hev ve danîn l/bw, bi hev xistin l/bw, monte kirin l/gh * çölde kızgın güneşin altında çadırımızı kurduk me li çolê di bin tava tûj de çadira xwe bi hev xist * karyolayı kurduk me karyole li hev xist 2. danîn, rast kirin (amade kirin, çêkirin) * git de kurduğu sofraya bak ca here li sofreya ku daniye binêre * sobayı kurdunuz mu? we soba danî? l/gh 3. ba dan, venandin, bar kirin, siwar kirin (ji bo badana zembereka tiştê wekî saetê) * saatı kurdum min saet bar kir l/gh 4. çêkirin * turşu kurmak tirşîn çêkirin l/gh 5. ava kirin, lê kirin, çêkirin, damezirandin (ji bo avakirina tiştê ku domdar e) * fabrika kurmak fabrîka çêkirin l/gh 6. ava kirin, lê kirin, înşa kirin * ev kurmak xanî lê kirin l/gh 8. çêkirin, danîn * ortaklık kurmak pê re şirîkatî çêkirin l/gh 9. damezirandin, ava kirin, çêkirin, saz kirin, sazandin * hükümet kurmak hikûmet ava kirin * parti teşkilatını ilçede kuracak dê li navçeyê rêxistina partiye damezirîne 10. gerandin, saz kirin, danîn (li hev kom kirin, li hev gerandin, li hev rûniştandin) * divanı kurun dîwanê saz bikin l/gh 11. danîn, lê gerandin, lê çêkirin * tuzak kurmak kemîn danîn * dolap kurmak dolap lê gerandin * düzen kurmak dek lê çêkirin l/gh 12. tewirandin, sêwirandin 13. kirin serê xwe * o gitmeyi bir kez kurdu mu, artık durmaz ku ew carek kiribe serê xwe êdî nasekine l/bw 14. mezin kirin (di serê xwe de tiştek mezin kirin) l/gh 15. sîqilandin, tije kirin (lê sor kirin) (mec) l/gh 16. danîn * ilişki kurmak têkilî danîn l/gh * kurup takmak rastkirin û pevxistin, montajkirin 17. vegirtin, danîn (ji bo danîna çadiran) * çadır kurmak istiyoruz em dixwazîn kon vegirin |
| kurmay | serkan. 1. serkan, erkanîherb (ji bo inwan) rd 2. serkantî *genel kurmay başkanı serekê serkantiya giştî n 1. serkan, erkanîherb (ji bo inwan) rd 2. serkantî * genel kurmay başkanı serekê serkantiya giştî n |
| kurmaylık | serkanî m serkanî m |
| kurna | curn. cirn, cime, cirnik, qurne, kurn n cirn, cirne, cirnik, qurne, kurn n |
| kurnalı | bicirne rd bicirne rd |
| kurnasız | bêcirne rd bêcirne rd |
| kurnaz | fênek. kone, xasûk, qurnaz, lepek rd |
| kurnaz politikacı | bilhvan, felto |
| kurnazca | bi konetî, bi xasûkî, bi quniazî rd bi konetî, bi xasûkî, bi qurnazî rd |
| kurnazlık | fênekî. konetî, xasûkî, qumazî m konetî, xasûkî, qurnazî m |
| kuron | kuron (kirasê metal ku diransaz dikişinin ser diran) n kuron (kirasê metal ku diransaz dikişînin ser diran) n |
| kurs | qurs. (I) 1. kilor, qurs (ji bo tiştê giloverik) m 2. kilor (ji bo cîsmê asîmanî) *güneşin kursu kilora rojê ast/m (II) fer, kurs *Kürtçe kursu Kursa Kurdî m |
| kurs (i) | 1. kilor, qurs (ji bo tiştê giloverik) m 2. kilor (ji bo cîsmê asîmanî) * güneşin kursu kilora rojê ast/m |
| kurs almak | kurs girtin, kurs stendin |
| kurs görmek | kurs dîtin |
| kursağında kalmak | (tiştek) di ber de man, (tiştek) di qirika (yekî) de man, (tiştek) di gewriya (yekî) de neçûn xwarê |
| kursak | geprûg, sildank, berzik. 1. berkurk, geprûg, hêrik, berçêlk, bertûrk, perçîçeq, dengik, pelqeçîçk, pezîzank, karzîdank, çîldank, gepik, gulpik, xilsik, dengik, qelpeçîçik (ji bo çûkan) zo/m 2. xilsik, perçîçeq (ku geprûka mirîşka derdixin û wekî nepoxê pif didin) 3. qirik, gewri (di şûna mîdeyê de) *kursağında kalır inşallah îşelah di qirika te de bimîne (bir şey) |
| kursaklı | biberkurk, bigeprûg, bihêrik, biberçêlk, bibertûrk, biperçîçeq, bidengik, bipelqeçîçk, bipezîzank, bikarzîdank, biçîldank, bigepik, bigulpik rd biberkurk, bigeprûg, bihêrik, biberçêlk, bibertûrk, biperçîçeq, bidengik, bipelqeçîçk, bipezîzank, bikarzîdank, biçîldank, bigepik, bigulpik rd |
| kursaksız | bêberkurk, bêgeprûg, bêhêrik, bêberçêlk, bêbertûrk, bêperçîçeq, bêdengik, bêpelqeçîçk, bêpezîzank, bêkarzîdank, bêçîldank, bêgepik, bêgulpik rd bêberkurk, bêgeprûg, bêhêrik, bêberçêlk, bêbertûrk, bêperçîçeq, bêdengik, bêpelqeçîçk, bêpezîzank, bêkarzîdank, bêçîldank, bêgepik, bêgulpik rd |
| kurşun | zirinc. 1. zirîç, zirêç, zirinc, sirb, gule, risas, qerqeşûr; elementeke ku nimroya wê ya atomî 82, giraniya wê 207,21, siftiya wê 11,3 û pileya wê ya helînê 327,4 C ye u kurtebêja wê Pb ye kîm/m 2. gule, ber, betik, qurşûn, qerşûn (gule û berikên çekan) m 3. zirîç, zirêç, sirb, gule, risas (tiştê ji ziriçê hatiye çêkirin) rd |
| kurşun atmak | 1) gule berdan, berik berdan, gumle avêtin 2) reşandin (yekî), neyariya (yekî) kirin |
| kurşun dökmek | gule helandin, zirîç helandin (ji bo nezerê) |
| kurşun erimi | mesafeya gulê |
| kurşun gibi | eynî gule ye, eynî risas e (ji bo giraniyê) |
| kurşun kalem | pênûszrêç. qelemziriç m qelemzirîç m |
| kurşun rengi | ziriçî,zirincî,risasî |
| kurşun sıkmak | gule berdan (yekî), berik berî (yekî) dan |
| kurşun yağdırmak | gule barandin, gule lê barandin, gule lê reşandin |
| kurşun yağmuruna tutmak | (yek an jî tiştek) gulebaran kirin |
| kurşun yemek | gule xwarin, berik xwarin (gule lê ketin û pê mirin) |
| kurşuna dizmek | (yek) dan ber guleyan, (yek) dan ber berikan |
| kurşuncu | 1. ziriçfiroş, gulefiroş, risasfiroş 2. ê ku guleyê dihelîne (ji bo nezerê) nd/nt 1. zirîçfiroş, gulefiroş, risasfiroş 2. ê ku guleyê dihelîne (ji bo nezerê) nd/nt |
| kurşunculuk | ziriçfiroşî, gulefiroşî, risasfiroşî m zirîçfiroşî, gulefiroşî, risasfiroşî m |
| kurşuni | cûn. |
| kurşunî | 1. zirincî, cûn, gewrê girtî, rengzirîç, rengê xweliya agir nd 2. gewrê girtî (ê ji vî rengî) rd 1. zirincî, cûn, gewrê girtî, rengzirîç, rengê xweliya agir nd 2. gewrê girtî (ê ji vî rengî) rd |
| kurşunlama | 1. ziriçkirin, risaskirin 2. gulekirin, berikkirin, qerşûnkirin m 1. zirîçkirin, risaskirin 2. gulekirin, berikkirin, qerşûnkirin m |
| kurşunlamak | 1. zirîç kirin, risas kirin (bi zirîçê kiras kirin) 2. gule kirin, berik kirin, qerşûn kirin (gule lê reşandin) 3. (bi zirîçê) mor kirin l/gh 1. zirîç kirin, risas kirin (bi zirîçê kiras kirin) 2. gule kirin, berik kirin, qerşûn kirin (gule lê reşandin) 3. (bi zirîçê) mor kirin l/gh |
| kurşunlanmak | 1. hatin ziriçkirin, hatin risaskirin 2. hatin gulekirin, hatin berikkirin, hatin qerşûnkirin m 1. hatin zirîçkirin, hatin risaskirin 2. hatin gulekirin, hatin berikkirin, hatin qerşûnkirin m |
| kurşunlara gelesin | gule li ser kevçika dilê (te) bikeve, tu li ber guleyan heri |
| kurşunlaşma | giranbûn m giranbûn m |
| kurşunlaşmak | giran bûn (wekî ziriçê giran bûn) l/ngh giran bûn (wekî zirîçê giran bûn) l/ngh |
| kurşunlu | 1. bizirîç, bigule, birisas 2. ziriçkirî, risaskirî, gulekiri *kurşunlu cami camiya ku qubeya wê zirîçkirî ye 1. bizirîç, bigule, birisas 2. zirîçkirî, risaskirî, gulekirî * kurşunlu cami camiya ku qubeya wê zirîçkirî ye |
| kurşunsuz | bêzirîç, bêgule, bêrisas rd bêzirîç, bêgule, bêrisas rd |
| kurt | 1.gur. 2.kurm. (I) 1. gur, gurg (Canis lupus) zo/n 2. gur, gurg (kesê ku di warekî de pispor e, zana ye) (mec) nd/nt 3. qurnaz, mizawir (mec) nd/nt (II) kurm, kurmik zo/n |
| kurt ağzı | devê gur nd devê gur nd |
| kurt baklası | baqilê pisîkan, baqilê tehl baqilê pisîkan, baqilê tehl |
| kurt bilimci | kurmnas, helmîntolog nd/nt kurmnas, helmîntolog nd/nt |
| kurt bilimi | kurmnasî, helmîntolojî zo/m kurmnasî, helmîntolojî zo/m |
| kurt dumanlı havayı sever | şeytan û fesad dixwazin ku tim dinya lihevketî be |
| kurt gibi | mizawir (ji bo kesê jêhatî) |
| kurt gibi kemirmek (veya kurt gibi yemek) | telpetelpa nava dilê (yekî) bûn |
| kurt kapanı | 1. faqa guran 2. pê li nevqê şidandin sp/nd 1. faqa guran 2. pê li nevqê şidandin sp/nd |
| kurt köpeği | bavgur gurêx, seyê gurêx nd gurêx, seyê gurêx nd |
| kurt kuş | benderuh tev |
| kurt kuzuyla gezerdi fikir başka başka olmasaydı | ne ji fesad û şeytanan bûya wê gur û mih bi hev re biçêriyana |
| kurt kuyusu | çala kemînê |
| kurt masalı | metelokê vala (mec) nd metelokê vala (mec) nd |
| kurt pençesi | gejlok bot/m gejlok bot/m |
| kurt sürüsü | zurbe. ebûr, zirbe, revde, ebûra guran, zirbeye guran, refdeya guran, revdeya guran |
| kurt yemek | kurm lê xistin, kurm (tiştek) hêrandin |
| kurt yeniği | 1) cihê kurman lêxistî 2) bnr bit yeniği |
| kurtalan | Misirc (Navçeyeke girêdayî sêrtê) |
| kurtarıcı | rizgarker, xelasker, felatker, rehaker rd/nd rizgarker, xelasker, felatker, rehaker rd/nd |
| kurtarıcılık | rizgarkerî, xelaskerî, felatkerî, rehakerî m rizgarkerî, xelaskerî, felatkerî, rehakerî m |
| kurtarılmak | hatin riha kirin, hatin rizgar kirin. hatin rizgarkirin, hatin filitandin, hatin xelaskirin, hatin rehakirin l/tb hatin rizgarkirin, hatin filitandin, hatin xelaskirin, hatin rehakirin l/tb |
| kurtarılmış | rizgarkirî, xelaskirhi, filitandî, rizgarbûyî *kurtarılmış bölge herêma rizgarkirî rd rizgarkirî, xelaskirhi, filitandî, rizgarbûyî * kurtarılmış bölge herêma rizgarkirî rd |
| kurtarım | filitandin, rehakirin, rizgarkirin, xelaskirin m filitandin, rehakirin, rizgarkirin, xelaskirin m |
| kurtarış | filitandin, rehakirin, rizgarkirin, xelaskirin (awa û karê filitandinê) m filitandin, rehakirin, rizgarkirin, xelaskirin (awa û karê filitandinê) m |
| kurtarma | filitandin, rizgarkirin, xelaskirin, rehakirin, seqirandin m |
| kurtarma ekibi | koma hawarê, koma felatê, koma rizgarkirinê |
| kurtarma gemisi | keştiya hawarê |
| kurtarma kazısı | kolana rizgarkirinê |
| kurtarmak | riha kirin, rizgar kirin. 1. filitandin, rizgar kirin, xelas kirin, reha kirin, kutah kirin (rizgarkirina candarekî ji xetereyê, felaketekê an jî ji rewşeke zor) *onu boğulmaktan kurtardı ew ji fetisandinê xelas kir 2. filitandin, rizgar kirin, xelas kirin, reha kirin (ji nû ve bi dest xistin) *evi rehineden kurtardı xanî ji barimteyê xelas kir 3. filitandin, rizgar kirin, xelas kirin, reha kirin (rêlibergirtina ceza stendina yekî) *ancak bir avukat seni kurtarabilir ancax parêzerek dikare te rizgar bike 4. filitandin, rizgar kirin, xelas kirin, reha kirin, seqirandin (jê xelaskirin an jî bidûrxistina yekî ji tiştekî) *seni bir şartla bu çürük maldan kurtarabiliriz em dikarin te bi şertekî ji vî malê rizî biseqirînin 5. xelas kirin (bi awayê neyînî) *bu para beni kurtarmaz ev pere min xelas nake l/gh 1. filitandin, rizgar kirin, xelas kirin, reha kirin, kutah kirin (rizgarkirina candarekî ji xetereyê, felaketekê an jî ji rewşeke zor) * onu boğulmaktan kurtardı ew ji fetisandinê xelas kir 2. filitandin, rizgar kirin, xelas kirin, reha kirin (ji nû ve bi dest xistin) * evi rehineden kurtardı xanî ji barimteyê xelas kir 3. filitandin, rizgar kirin, xelas kirin, reha kirin (rêlibergirtina ceza stendina yekî) * ancak bir avukat seni kurtarabilir ancax parêzerek dikare te rizgar bike 4. filitandin, rizgar kirin, xelas kirin, reha kirin, seqirandin (jê xelaskirin an jî bidûrxistina yekî ji tiştekî) * seni bir şartla bu çürük maldan kurtarabiliriz em dikarin te bi şertekî ji vî malê rizî biseqirînin 5. xelas kirin (bi awayê neyînî) * bu para beni kurtarmaz ev pere min xelas nake l/gh |
| kurtboğan | gurxenêq, kerxenîq, çimûkê gur (Aconitum napellus) bot/m gurxenêq, kerxenîq, çirnûkê gur (Aconitum napellus) bot/m |
| kurtçuk | kurmik, pirg, pepik zo/n |
| kurtcuk | kurmik, pirg, pepik zo/n |
| kurtçul | kurmxwer, kurmxur rd kurmxwer, kurmxur rd |
| kurtlandırma | kurmîkirin m kurmîkirin m |
| kurtlandırmak | kurmî kirin l/gh kurmî kirin l/gh |
| kurtlanma | kurmîbûn m kurmîbûn m |
| kurtlanmak | kurmî bûn. 1. kurmî bûn l/ngh, kurm ketin (tiştekî) l/bw *kirazlar kurtlanmış gelyaz kurmî bûne 2. vitvitîn (mec) l/ngh 3. kurmî bûn (gava ku yek li derekê zêde rûniştî dimîne û ji berê aciz dibe) *burada oturmaktan kurtlandım, biraz çıkıp dolaşalım ez êdî li virê ji ber rûniştinê kurmî bûm, em hinek derkevin ji xwe re bigerin (mec) l/ngh 1. kurmî bûn l/ngh, kurm ketin (tiştekî) l/bw * kirazlar kurtlanmış gelyaz kurmî bûne 2. vitvitîn (mec) l/ngh 3. kurmî bûn (gava ku yek li derekê zêde rûniştî dimîne û ji berê aciz dibe) * burada oturmaktan kurtlandım, biraz çıkıp dolaşalım ez êdî li virê ji ber rûniştinê kurmî bûm, em hinek derkevin ji xwe re bigerin (mec) l/ngh |
| kurtlar gibi | fenanî guran, mîna guran, wekî peraniyan |
| kurtlaşmak | bûn gur (bûn mînanî guran) l/ngh bûn gur (bûn mînanî guran) l/ngh |
| kurtlarını dökmek | kela xwe rêtin |
| kurtlu | kurmî. 1. kurmî *kurtlu elma sêva kurmî 2. kurmî (ê ku li cihê xwe nasekine, divitvite) (mec) rd 1. kurmî * kurtlu elma sêva kurmî 2. kurmî (ê ku li cihê xwe nasekine, divitvite) (mec) rd |
| kurtluca | marîjok (Aristolochia) bot/m marîjok (Aristolochia) bot/m |
| kurtluk | gurîtî, gurgîtî gurîtî, gurgîtî |
| kurtsuz | 1. bêgur 2. bêkurm, bêkurmik rd 1. bêgur 2. bêkurm, bêkurmik rd |
| kurtulma | filitîn, filitan, rizgarbûn, xelasbûn, rehabûn, seqirîn m filitîn, filitan, rizgarbûn, xelasbûn, rehabûn, seqirîn m |
| kurtulmak | rizgar bûn, filitîn. 1. filitîn, rizgar bûn, xelas bûn, reha bûn, kutah bûn (rewşeke xeternak an jî ya nebaş li dû xwe hiştin) *ellerinden kurtulduğumu görünce sevindiler gava dîtin ku ez ji destê wan filitîme kêf kirin l/ngh 2. filitîn, seqirîn, rizgar bûn, xelas bûn, reha bûn (ji rewşekê, kesekê, ji cihekî xwe bi dûr kirin) *onun etkisinden kurtulmak için çaba harcıyordu ji bo ku ji bin bandora wî xelas bibe, hewl didan xwe *bu adamdan bir kurtulsam ez carekji vî mirovî biseqirîma l/ngh 3. ji hev xelas bûn (jina ku dikeve ber tengiyê û zarok tîne) *kadın sabaha karşı kurtulmuş jinik berdestî sibehê ji hev xelas bû l/bw 4. filitîn (tiştê ku ji cihê xwe, an jî ji cihê bestî diqete) *bıçak elimden kurtuldu kêr ji destê min filitî *olgunlaşmış erikler dallarından kurtulup yere düşmüşlerdi alûceyên gihîştî ji gulên xwe filitîbûn û ketibûn erdê l/ngh 5. filitîn (qetê xwe qetandin) *at kurtulmuş hesp filitiye l/ngh |
| kurtulmak (bir şeyden, bir kimseden) | tevî îmana xwe jê filitîn (seqirin an jî xelas bûn) |
| kurtulmalık | sere, fidye m sere, fîdye m |
| kurtuluş | rihayî, rizgarî. 1. felat, rizgarî, xelasî, xelas, kutah 2. roja felatê, roja rizgariyê, roja xelasiyê (roja felata cihekî) *Amed'in kurtuluşunu kutlamak için hazırlıklar yapılıyordu amadehiyên ji bo roja felata Amedê dihatin kirin m |
| kurtuluş savaşı | şerê rizgariyê, şerê felatê, cenga xelasiyê |
| kurtuluşçu | rizgarîxwaz, felatxwaz, rehaxwaz nd/nt rizgarîxwaz, felatxwaz, rehaxwaz nd/nt |
| kurtuluşçuluk | rizgarîxwazî, felatxwazî, rehaxwazî m rizgarîxwazî, felatxwazî, rehaxwazî m |
| kuru | 1.hişk. 2.ziwa. 1. hişk, ziwa, ziya (dijraberî ter, şil û hêmî) *kuru odun êzingên hişk *cildi çok kuru canê wê pir ziwa ye 2. hişk, ziwa, bejavî (dera ku şilî lê nayê an jî rût e) *kuru bir çöl çoleke hişk û ziwa *kuru topraklar erdên ziwa û hişk 3. hişk (ji bo tiştê hişkkirî) *kuru bakla baqilê hişk *kuru fasulye fasûliyê hişk 4. hişk (riwekên ku êdî terbûna wan nemaye) *kuru bir ağaç dareke hişk 5. hişkolek, hişkûhola, qirûdî *bu çocuk ne kadar kuru! ev zarok çiqas hişkûhola ye! 6. hişk, ziwa (bêgilêz, bêav) *kuru bir öksürük kuxikeke hişk û ziwa 7. hişk (ji bo devara rût a neraxistî) *kuru tahtaya oturma li ser texteyê hişk rûmenê 8. ziwa, tisî, xalî (tiştê rijî, bêqatix) *kuru ekmek nanê hişk (nanê tisî) *kuru çayla karın doyar mı? ma bi çaya xalî zik têr dibe? 9. vala (tiştê bêbandor û bêencam) *kuru vaatler sozên vala 10. tena, rût*kuru başıma kaldım ez bi tena serê xwe mam 11. tehm, lezet (di wateya yeknesak de) *kuru, zevksiz bir hayat jiyaneke bêtehm û lezet (mec) 12. nerewan (ji bo vegotina bêruh û heyecan) *eserde kuru bir anlatım var di berhemê de vegotineke nerewan heye (mec) 13. hişk (tiştê ku ne ter e, ne şil e) |
| kuru ayaz | hişkesayî, qir |
| kuru başına kalmak | bi tena serê xwe man, bi serê xwe yû rût man, bêkes û kûs man |
| kuru çeşme | kaniya ziwa, kaniya hişk, kaniya çikiyayî |
| kuru dere | mesîl. |
| kuru duvar | dîwarê ziwa, dîwarê bêherî |
| kuru filtre | fîltreya ziwa |
| kuru gıda | dan û dû nd dan û dû nd |
| kuru gürültü | xirecira beredayî |
| kuru gürültüye pabuç bırakmamak | ji xirecirê netirsîn, ji (kesî) re nedan paş û pêş |
| kuru hasır (veya kuru kilim) üstünde kalmak | (yek) û çata lihêfa xwe man |
| kuru hava | hewaya zivr, hewaya ziwa, hewaya hişk |
| kuru iftira | hişk vir, iftiraya bêser û qûn, iftiraya hişk |
| kuru kafa | 1. qaqot, qoq, qerqot, qaqotê rût, kilox, kapol ant/n 2. totikvala, qafê vala (mec) 3. cure mînmînikek (Acherantia adrophos) 1. qaqot, qoq, qerqot, qaqotê rût, kilox, kapol ant/n 2. totikvala, qafê vala (mec) 3. cure mînmînikek (Acherantia adrophos) |
| kuru kahve | qehweya qelandî, qehweya hişk nd qehweya qelandî, qehweya hişk nd |
| kuru kahveci | 1. firoşerê qehweya qelandî nd/nt 2. dukana ku qehweya qelandî û hişk lê tê firotin nd 1. firoşerê qehweya qelandî nd/nt 2. dukana ku qehweya qelandî û hişk lê tê firotin nd |
| kuru kahvecilik | firoşeriya qehweya qelandî, firoşeriya qehweya hişk nd firoşeriya qehweya qelandî, firoşeriya qehweya hişk nd |
| kuru kalabalık | 1) qerebalixa beredayî 2) ker û perê beredayî (ji bo eşyayan) |
| kuru kemik | hestiyekî hişkûhola (ji bo kesê qirûdî) |
| kuru köfte | kutilkê ziwa |
| kuru kuruya | cihê tune, belasebeb |
| kuru kuyu çala | ava pîsî |
| kuru meyve | 1) fêkiyê hişk (mîna kax, çîr û eşbabiyan) 2) fêkiyê hişk (mîna behîvan) bot |
| kuru öksürük | kuxika ziwa, kuxika hişk |
| kuru pasta | pastaya hişk |
| kuru pil | pîla ziwa |
| kuru sıkı | hişkeber m hişkeber m |
| kuru soğan | pîvazî êşk |
| kuru soğuk | sermaya zivr, sermaya hişk, hişkesayî |
| kuru söz | gotina vala, gotina beredayî |
| kuru tahtada kalmak | (yek) û çata lihêfa xwe man |
| kuru tarım | çandiniya bejî, zirîetê beji |
| kuru temizleme | paqijiya ziwa |
| kuru temizleyici | paqijkerê ziwa |
| kuru üzüm | mewij n mewij n |
| kuru üzüm mevsimi | miştaxan. |
| kuru yemiş | çerez nd çerez nd |
| kuru yemişçi | çerezfiroş nd çerezfiroş nd |
| kurucu | damezrêner. damezrîner, sazgêr, sazende, hîmdar, avaker, sazûmankar, danî, bingehdar, bingehdêr, bingehsaz, damezrandok, daner, sazker, sazkar rd damezrîner, sazgêr, sazende, hîmdar, avaker, sazûmankar, danî, bingehdar, bingehdêr, bingehsaz, damezrandok, daner, sazker, sazkar rd |
| kuruculuk | damezrinerî, sazgêrî, sazendeyî, hîmdarî, avakerî, sazûmankarî, bingehdarî, bingehdêrî, damezrandokî, danerî, sazkerî, sazkarî m damezrînerî, sazgêrî, sazendeyî, hîmdarî, avakerî, sazûmankarî, bingehdarî, bingehdêrî, damezrandokî, danerî, sazkerî, sazkarî m |
| kuruda kalmak | rûniştina gemiyê (li ser axê) |
| kurul | komîti, civat. lijne, wefd, heyet m lijne, wefd, heyet m |
| kurulama | ziwakirin m ziwakirin m |
| kurulamak | ziwakirin. ziwa kirin *saçlarını kuruladı porê xwe ziwa kirl/gh ziwa kirin * saçlarını kuruladı porê xwe ziwa kirl/gh |
| kurulanış | ziwabûyîn m ziwabûyîn m |
| kurulanma | ziwabûn m ziwabûn m |
| kurulanmak | we ziwakirin. 1. ziwa bûn l/ngh 2. hatin ziwakirin l/tb 3. xwe ziwa kirin *kurulanmadan giyindi xwe ziwa nekir, cil wergirtin l/bw 1. ziwa bûn l/ngh 2. hatin ziwakirin l/tb 3. xwe ziwa kirin * kurulanmadan giyindi xwe ziwa nekir, cil wergirtin l/bw |
| kurulma | 1. damezrîn, sazbûn, avabûn 2. qurebûn 3. palvedan m 1. damezrîn, sazbûn, avabûn 2. qurebûn 3. palvedan m |
| kurulmak | 1. damezrîn, saz bûn, ava bûn, lê bûn l/ngh 2. hatin avakirin, hatin sazkirin, hatin lêkirin, hatin damezirandin 3. qure bûn, simbêl badan l/ngh 4. hatin vedandin, hatin barkirin *saat kuruldu saet hate barkirin Utb 5. pal vedan *gelip baş köşeye kuruldu hate li quncik pal veda l/gh 6. pelixîn l/ngh, xwe lê bi keys kirin l/bw, xwe li serê pehn kirin l/bw, kilor li berê pehn kirin l/bw, li berê pehn bûn l/bw, qûn pehn kirin l/bw, kirin nav piyên xwe l/bw, xwe li berê pehn kirin l/bw, xwe li berê xweş kirin l/bw, xwe pehn kirin l/bw *yemeğe öyle kurulmuştu ki hiç sorma xwe wisa li ber xwarinê pehn kiribû qet mepirse 1. damezrîn, saz bûn, ava bûn, lê bûn l/ngh 2. hatin avakirin, hatin sazkirin, hatin lêkirin, hatin damezirandin 3. qure bûn, simbêl badan l/ngh 4. hatin vedandin, hatin barkirin * saat kuruldu saet hate barkirin l/tb 5. pal vedan * gelip baş köşeye kuruldu hate li quncik pal veda l/gh 6. pelixîn l/ngh, xwe lê bi keys kirin l/bw, xwe li serê pehn kirin l/bw, kilor li berê pehn kirin l/bw, li berê pehn bûn l/bw, qûn pehn kirin l/bw, kirin nav piyên xwe l/bw, xwe li berê pehn kirin l/bw, xwe li berê xweş kirin l/bw, xwe pehn kirin l/bw * yemeğe öyle kurulmuştu ki hiç sorma xwe wisa li ber xwarinê pehn kiribû qet mepirse |
| kurultay | 1. komcivîna neteweyî 2. komcivîn, hevcivan, kong, kongre m 1. komcivîna neteweyî 2. komcivîn, hevcivan, kong, kongre m |
| kurulu | mezrandî. 1. damezrandî, sazbûyî, avakirî, lêkirî 2. vedandî, barkirî, siwarkiri *kurulu saat saeta barkirî 3. dêmanî, rûniştî 4. rêxistî rd düzen pergala rêxistî, sazûmana rûniştî |
| kuruluk | 1. hişkî, hişkbûn, hişkayî, teqîtî 2. ziwatî m 1. hişkî, hişkbûn, hişkayî, reqîtî 2. ziwatî m |
| kurulum | Sazkirin (Di komputergeriyê de), damezrandin, avakirin, barkirin (Ji bo saetan) |
| kuruluş | mezrek, mezringeh, sazî. 1. avakirin, danîn, sazkirin, damezirandin *partinin kuruluş tarihi mêjûya avakirina partiye 2. sazî, damezran, damezrawe, damezrak, dem û dezgeh, avanî, sazgeh 3. binyat, bastûr, bünye (mec) m 1. avakirin, danîn, sazkirin, damezirandin * partinin kuruluş tarihi mêjûya avakirina partiyê 2. sazî, damezran, damezrawe, damezrak, dem û dezgeh, avanî, sazgeh 3. binyat, bastûr, bunye (mec) m |
| kurum | 1.mezrek, sazî, mezringeh. 2.tenî, dorinc. (I) xîzor, xirêf, rijik m (II) 1. sazî, damezrak, mezrak, damezran, damezrawe, mezringe, sazûman, dem û dezgeh 2. damezrak, damezrawe *evlilik kurumu damezraweya zewacê hiq/m (III) quretî, xiram m |
| kurum (i) | xîzor, xirêf, rijik m |
| kurum (ii) | 1. sazî, damezrak, mezrak, damezran, damezrawe, mezringe, sazûman, dem û dezgeh 2. damezrak, damezrawe * evlilik kurumu damezraweya zewacê hiq/m |
| kuruma | 1. ziwabûn 2. çikîn, çikçikîn, çimçimîn, miçiqîn 3. hişkbûn, reqbûn m 1. ziwabûn 2. çikîn, çikçikîn, çimçimîn, miçiqîn 3. hişkbûn, reqbûn m |
| kurumak | 1. ziwa bûn, nedawî bûn (şilahî tê de neman) *çamaşırlar kurudu cil ziwa bûn 2. hişk bûn (ji bo riwekan, gava ku terbûna wan namîne) *ağaçlar kurumuş dar hişk bûne 3. hişk bûn, hişkolekî bûn, hişkûhola bûn (qirûdî bûn) *Dilan kurumuş kalmıştı Dîlan hişk bûbû, tiştek tê de nemabû (mec) 4. çikîn, çikçikîn, çimçimîn, miçiqîn, ziwa bûn (ji bo ava kanî, çem û wekî wan) *yazın bu nehir kuruyor havînê ev çem diçike *pınar kurumuş kanî ziwa bûye 5. hişk bûn, req bûn (ji bo hin tiştê ku av jê dikişe û av tê de namîne) 1. ziwa bûn, nedawî bûn (şilahî tê de neman) * çamaşırlar kurudu cil ziwa bûn 2. hişk bûn (ji bo riwekan, gava ku terbûna wan namîne) * ağaçlar kurumuş dar hişk bûne 3. hişk bûn, hişkolekî bûn, hişkûhola bûn (qirûdî bûn) * Dilan kurumuş kalmıştı Dîlan hişk bûbû, tiştek tê de nemabû (mec) 4. çikîn, çikçikîn, çimçimîn, miçiqîn, ziwa bûn (ji bo ava kanî, çem û wekî wan) * yazın bu nehir kuruyor havînê ev çem diçike * pınar kurumuş kanî ziwa bûye 5. hişk bûn, req bûn (ji bo hin tiştê ku av jê dikişe û av tê de namîne) |
| kurumlandırmak | hesab diyar kirin l/bw |
| kurumlanış | 1. qurebûyîn 2. xîzorgirtin m 1. qurebûyîn 2. xîzorgirtin m |
| kurumlanma | 1. qurebûn 2. xîzorgirtin m 1. qurebûn 2. xîzorgirtin m |
| kurumlanmak | 1. qure bûn l/ngh , xwe qure kirin l/bw 2. xîzor girtin l/gh 1. qure bûn l/ngh , xwe qure kirin l/bw 2. xîzor girtin l/gh |
| kurumlanmak (veya kurulmak) | xwe qure qure kirin, quretî kirin, bi çavên mezin li xwe nihêrtin |
| kurumlaşma | sazîbûn, damezrawebûn, damezrakbûn m sazîbûn, damezrawebûn, damezrakbûn m |
| kurumlaşmak | bi sazi bûn, bi sazgeh bûn, bi damezrawe bûn, bi dem û dezgeh bûn, bi damezrak bûn l/bw bi sazî bûn, bi sazgeh bûn, bi damezrawe bûn, bi dem û dezgeh bûn, bi damezrak bûn l/bw |
| kurumlaştırma | sazîkirin, damezrawekirin, damezrakkirin m sazîkirin, damezrawekirin, damezrakkirin m |
| kurumlaştırmak | bi sazî kirin, bi sazgeh kirin, bi damezrawe kirin, bi dem û dezgeh kirin, bi damezrak kirin l/bw bi sazî kirin, bi sazgeh kirin, bi damezrawe kirin, bi dem û dezgeh kirin, bi damezrak kirin l/bw |
| kurumlu | (I) xweysazî, xweydamezrawe rd (II) xîzorgirtî, xirêfgirtî rd (III) qure, pil, kuşpene, tux, piz, qurqure, nefsmezin, pozbilind rd |
| kurumlu (i) | xweysazî, xweydamezrawe rd |
| kurumlu (ii) | xîzorgirtî, xirêfgirtî rd |
| kurumlu olmak | nefsa (yekî) mezin bûn |
| kurumsal | Sazîtî. Bisazî. Sazumanî. |
| kurumsuz | (I) bêsazî, bêdamezrawe, bêdem û dezgeh rd (II) bêxîzor, bêxirêf rd (III) nequre, nekuşpene, nefsbiçûk rd |
| kurumsuz (i) | bêsazî, bêdamezrawe, bêdem û dezgeh rd |
| kurumsuz (ii) | bêxîzor, bêxirêf rd |
| kurumsuz (iii) | nequre, nekuşpene, nefsbiçûk rd |
| kuruntu | gumreşî. 1. dogman, bedgumanî 2. dilwasî, pojnewaji, waswase, haw m etmek ji xwe re waswase çêkirin |
| kuruntucu | waswaso, waswasek, dilwasek, was wasi rd waswaso, waswasek, dilwasek, waswasî rd |
| kuruntulu | gumreş. dilwas, şikberî, waswas, bedgumanî, hawî, wasewasdar, pojnewaj rd dilwas, şikberî, waswas, bedgumanî, hawî, wasewasdar, pojnewaj rd |
| kuruntusuz | bêdogman, bêwasewas, bêşikberî, bêhawî rd bêdogman, bêwasewas, bêşikberî, bêhawî rd |
| kuruntuya kapılmak | ketin waswaseyan |
| kurunun yanında yaş da yanar | agir bikeve dehlê ter û hişk tev dişewite rd |
| kuruş | çerxî, quriş. qemerî m, qirûş n |
| kuruşlandırmak | hesab diyar kirin l/bw |
| kuruşluk | qiruşî, qemeri *yüz kuruşluk çekirdek ver bi sed qiruşî dendikan bide rd qiruşî, qemerî * yüz kuruşluk çekirdek ver bi sed qiruşî dendikan bide rd |
| kuruşu kuruşuna | quriş bi quriş |
| kurut | 1. keşk, çortan 2. qithitk (petêxên hişkirî) n 1. keşk, çortan 2. qithitk (petêxên hişkirî) n |
| kurutaç | derdana ziwakirinê nd derdana ziwakirinê nd |
| kurutma | 1. ziwakirin 2. hişkkirin 3. çikandin, çikçikandin, çimçimandin, miçiqandin 4. hişkolekîkirin (mec) 5. helkirin (mec) m |
| kurutma kabı | derdana ziwakirinê |
| kurutma kâğıdı | helçînk, kaxizê helçînk |
| kurutmak | 1. ziwa kirin, ziwandin (ji navê hilanîna şilahiya tiştekî) *bataklığı kurutmak istiyorlar dixwazin avzêmkê ziwa bikin 2. hişk kirin (ji bo riwekan) *rüzgâr gülleri kuruttu bayê gul hişk kirin 3. hişk kirin (hişkirina mêwe û zebzeyan) *biber kurutmuşlar îsot hişk kirine 4. çikandin, çikçikandin, çimçimandin, miçiqandin, ziwa kirin (ji bo avê) *derenin suyunu kurutun ava newalê bimiçiqînin 5. ziwa kirin, hişk kirin, hişkolekî kirin (zeîf kirin) *bu hastalık onu kurutmuş vê nexweşîna hanê ew hişk kiriye (mec) 7. hel kirin (bi xwarin û vexwarinê qedandina xurik û vexurikan) (mec) 6. ziwa kirin (lê nebatin, jê re bêpê û par bûn) (mec) l/gh 1. ziwa kirin, ziwandin (ji navê hilanîna şilahiya tiştekî) * bataklığı kurutmak istiyorlar dixwazin avzêmkê ziwa bikin 2. hişk kirin (ji bo riwekan) * rüzgâr gülleri kuruttu bayê gul hişk kirin 3. hişk kirin (hişkirina mêwe û zebzeyan) * biber kurutmuşlar îsot hişk kirine 4. çikandin, çikçikandin, çimçimandin, miçiqandin, ziwa kirin (ji bo avê) * derenin suyunu kurutun ava newalê bimiçiqînin 5. ziwa kirin, hişk kirin, hişkolekî kirin (zeîf kirin) * bu hastalık onu kurutmuş vê nexweşîna hanê ew hişk kiriye (mec) 7. hel kirin (bi xwarin û vexwarinê qedandina xurik û vexurikan) (mec) 6. ziwa kirin (lê nehatin, jê re bêpê û par bûn) (mec) l/gh |
| kurutmalık | ê hişkkirinê *kurutmalık kaysı qeysiyên hişkirinê nd ê hişkkirinê * kurutmalık kaysı qeysiyên hişkirinê nd |
| kurutucu | 1, ziwaker 2. hişkker 3. çikîner, miçiqîner rd 1. ziwaker 2. hişkker 3. çikîner, miçiqîner rd |
| kurutulmak | 1. hatin ziwakirin 2. hatin hişkkirin 3. hatin çikandin, hatin miçiqandin l/tb 1. hatin ziwakirin 2. hatin hişkkirin 3. hatin çikandin, hatin miçiqandin l/tb |
| kurutuş | 1. ziwakirin 2. hişkkirin 3. çikandin, miçiqandin (kar û awayê ziwakirinê) m 1. ziwakirin 2. hişkkirin 3. çikandin, miçiqandin (kar û awayê ziwakirinê) m |
| kuruyuş | 1. ziwabûyîn 2. çikîn, miçiqîn 3. hişkbûyîn, reqbûyîn m 1. ziwabûyîn 2. çikîn, miçiqîn 3. hişkbûyîn, reqbûyîn m |
| kurye | peyak. 1. qasid, şandî, kurye nd/nt 2. kurye (eşyayê ku bi balafirê tê şandin) m 3. kurye (amyara ku tim erkeke bazirganî tîne cih) m 1. qasid, şandî, kurye nd/nt 2. kurye (eşyayê ku bi balafirê tê şandin) m 3. kurye (amyara ku tim erkeke bazirganî tîne cih) m |
| kuryelik | 1. şandîtî, qasidî, kuryetî 2. kuryeti m 1. şandîtî, qasidî, kuryetî 2. kuryetî m |
| kur’a | vijag, pişk. |
| kur’a çekmek | vijagavêtin, pişkkişandin. |
| kur’ac | ı Ôsûbay’ê ku ji bo çûna xortan a leşkeriyê qur’a dide kişandin |
| kuş | çûk, çûçik, balinde. 1. çivîk, çûk, çûçik, terewîl zo/m 2. çivê (di zimanê zarokan de) m |
| kuş bakışı | nihêrtina ji jor de nd nihêrtina ji jor de nd |
| kuş başı | tîkegoşt, kezebkî m tîkegoşt, kezebkî m |
| kuş başılı | bi tîkê goşt, bi cîkê goşt rd bi tîkê goşt, bi cîkê goşt rd |
| kuş beyinli | mejî kakilk. evdal, reben, xêt, mêjî kakilk |
| kuş bilimci | çûknas, çivîknas, ornitolog nd/nt çûknas, çivîknas, ornîtolog nd/nt |
| kuş bilimi | çûknasî, çivîknasî, omîtolojî m çûknasî, çivîknasî, ornîtolojî m |
| kuş burnu | 1. darşîlan 2. şîlan, şîlank, gulşîlan, gulçîçek bot/m 1. darşîlan 2. şîlan, şîlank, gulşîlan, gulçîçek bot/m |
| kuş dili | 1. zimanê çivîkan, zimanê çûçikan, zimanê çivîkê (ji bo zimanê zarokan) 2. cure dareke benavê bot/nd 1. zimanê çivîkan, zimanê çûçikan, zimanê çivîkê (ji bo zimanê zarokan) 2. cure dareke benavê bot/nd |
| kuş ekmeği | nanikê çûçê (Thlaspi) bot/nd nanikê çûçê (Thlaspi) bot/nd |
| kuş fiği | kiznok bot/m gîyayê kevno-gîyayê kewlîk; vicia cracca |
| kuş figi | kiznok bot/m |
| kuş gibi | 1) eynî çivîk e, sivik e 2) tu dibêjî qey çivîk e, çipik |
| kuş gibi çırpınmak | di eyarê xwe de qijqijîn *sokaktaki çocuklar katılmak için kuş gibi çırpmıyordum ji bo ku ez jî bikevim nava zarokên li kuçeyê, ez di eyarê xwe de diqijqijîm |
| kuş gibi uçup gitmek | 1) pê girtin û çûn (ji ber neqweşînê) 2) weka kela şîr çûn, weka ku bawîşk bên (yekî) *zaman kuş gibi uçup gidiyor zeman weka kela şîr e diçe *bir baktım ki seneler kuş gibi uçup gitmiş min carek bala xwe dayê ku sal weka ku bawîşk hatibin min, çûne |
| kuş gibi yemek | piço piço xwarin, mîna çivîkê xwarin |
| kuş gömü | pastirmeya ji goştê sirtê pastirmeya ji goştê sirtê |
| kuş gübresi | zîrç, zilq |
| kuş kadar canı olmak | ruhê çivîkê tê de tune bûn, halê (yekî) wekî halê çivîkê bûn |
| kuş kadar yemek | eynî xwarina çivîkê ye, bi qandî çivîkê xwarin |
| kuş kafesi gibi | avahiya biçûk û xweşik |
| kuş kanadı | nexweşîneke çav e ku tofilê spîçka çav wekî serê tîrê ber bi bîrika çav dirêj dibe bj nexweşîneke çav e ku tofilê spîçka çav wekî serê tîrê ber bi bîrika çav dirêj dibe bj |
| kuş kanadıyla gitmek | bi per û bask bûn, tu dibêjî qey bi per û bask e, difire |
| kuş lokumu | cure qurabiyek e, ku ji hêk, rûn û ard tê çêkirin cure qurabiyek e, ku ji hêk, rûn û ard tê çêkirin |
| kuş mu konduracak? | qey tuyê nexş lê deynî? |
| kuş otu | giyayê çivîkê (Stellaria medai) bot/nd giyayê çivîkê (Stellaria medai) bot/nd |
| kuş palazı | duşaxe, xirtik, wenaq, dîfterî bj/m duşaxe, xirtik, wenaq, dîfterî bj/m |
| kuş pisliği | zilq, zîrç. |
| kuş sapanı | ferqûsk, qewsik |
| kuş sürüsü | ref, qermelax. |
| kuş sütü | şîrê teyran, tûtya (ji bo tiştê ku peyde nabe) |
| kuş sütü eksik olmamak | şîrê teyran lê kêm nebûn |
| kuş sütü ile beslemek | bi şîrê teyran xwedî kirin |
| kuş sütünden başka her şey var | her tişt heye heta şîrê teyran jî (hemû xurek hene) |
| kuş tüyü | 1. pûrta çivîkan, pûrtika çûkan, pûrta teyran nd 2. pûrta çivîkan, pûrtika çûkan, pûrta teyran (tiştê ji pûrta çûkan çêbûye) *kuş tüyü yastık balifa ji pûrta çûkan rd |
| kuş tüyü gibi | nerme eynî pembû ye |
| kuş tuzağı | reşbend |
| kuş uçmaz kervan geçmez | çivîk lê negotin wiq |
| kuş uçurmamak | nehiştin çivîk jî bi (cihekî) de çûn, nehiştin benderik pê de herin, çivîk di ser xwe re nefirandin kuş uçurtmayın bila çivîk di ser we re nefire |
| kuş uykusu (veya tavşan uykusu) | xewa kêrgoşkê |
| kuş üzümü | kişmiş. kişmiş, tiriyê çivîkan, cûrikê çivîkan n kişmiş, tiriyê çivîkan, cûrikê çivîkan n |
| kuş yemi | gilgilok, gilgil bot/n gilgilok, gilgil bot/n |
| kuşa benzemek (veya kuş dönmek) | heycar xera kirin, heycar edem kirin |
| kuşak | 1.piştik, şûtik, şeleme. 2.nifş, binaçe. 1. pişt, piştik, piştîn, piştînî, qûşak, şûtik, egal *acem kuşağı bağlamıştı pişta ecem dabû pişta xwe m 2. şoreb, çembilheya (ji bo zexmkirina tişta ku li dora wan dixin, weki şoreba elbikê) 3. nifş newş, nesi, babik, wert *yeni kuşağın yanında cahil sayılır li pêşberî nifşa nû em nezan tên hesibandin sos 4. nifş, hemnifş (kesê ku di heman demê de hatine dinyayê) *yetmişli yılların sanat kuşağı nifşa hunerê ya salên heftêyî/ê/ 5. nehiye *ısı kuşağı nehiyeya germê erd/m 1. pişt, piştik, piştîn, piştînî, qûşak, şûtik, egal * acem kuşağı bağlamıştı pişta ecem dabû pişta xwe m 2. şoreb, çembilheya (ji bo zexmkirina tişta ku li dora wan dixin, wekî şoreba elbikê) 3. nifş, newş, nesl, babik, wert * yeni kuşağın yanında cahil sayılır li pêşberî nifşa nû em nezan tên hesibandin sos 4. nifş, hemnifş (kesê ku di heman demê de hatine dinyayê) * yetmişli yılların sanat kuşağı nifşa hunerê ya salên heftêyîfel 5. nehiye * ısı kuşağı nehiyeya germê erd/m |
| kuşaklama | 1. şorebkirin 2. çembilheyakirin m 1. şorebkirin 2. çembilheyakirin m |
| kuşaklamak | 1. şoreb kirin 2. çembilheya kirin l/gh 1. şoreb kirin 2. çembilheya kirin l/gh |
| kuşaklı | 1. bipişt, bişûtik, biegal 2. bişoreb, şorebkirî rd 1. bipişt, bişûtik, biegal 2. bişoreb, şorebkirî rd |
| kuşaksız | 1. bêpişt, bêşûtik, bêegal 2. bêşoreb rd 1. bêpişt, bêşûtik, bêegal 2. bêşoreb rd |
| kuşam | pêçan, pêçan û girêdan m pêçan, pêçan û girêdan m |
| kuşamlı | pêçandî, girêdayî rd pêçandî, girêdayî rd |
| kuşane | qûşxane m qûşxane m |
| kuşanılmak | 1. hatin rapêçandin 2. hatin girêdan (ji bo cil wergirtinê) l/tb 1. hatin rapêçandin 2. hatin girêdan (ji bo cil wergirtinê) l/tb |
| kuşanış | rapaçîn, xwegirêdayîn (ji bo kar û awayê rapêçînê) m rapaçîn, xwegirêdayîn (ji bo kar û awayê rapêçînê) m |
| kuşanma | rapaçan, rabestan, xwegirêdan m rapaçan, rabestan, xwegirêdan m |
| kuşanmak | xwe pêçan, xwe girê dan. 1. rapêçandin, rabestin l/gh 2. xwe rapêçandin l/gh, xwe girê dan l/bw (li nava xwe girêdana çek û pûsatan) 3. xwe girê dan (cil û berg wergirtin) *düğüne gitmek için kuşanmıştı ji bo dîlanê xwe girê dabû l/bw 1. rapêçandin, rabestin l/gh 2. xwe rapêçandin l/gh, xwe girê dan l/bw (li nava xwe girêdana çek û pûsatan) 3. xwe girê dan (cil û berg wergirtin) * düğüne gitmek için kuşanmıştı ji bo dîlanê xwe girê dabû l/bw * kuşannıp giyinmek ser û guhê xwe dan hev |
| kuşannıp giyinmek | ser û guhê xwe dan hev |
| kuşantı | girêdan (cil û bergê wergirtin) m girêdan (cil û bergê wergirtin) m |
| kuşatılmak | hatin gemarokirin, hatin dorpêçandin, hatin dorpêçkirin, hatin rapêçandin l/tb hatin gemarokirin, hatin dorpêçandin, hatin dorpêçkirin, hatin rapêçandin l/tb |
| kuşatılmış | dorgirtî, rapêçandî, dorpêçkirî rd dorgirtî, rapêçandî, dorpêçkirî rd |
| kuşatılmışlık | dorpêçandîbûn, dorpêçkirîbûn, dorgirtîbûn m dorpêçandîbûn, dorpêçkirîbûn, dorgirtîbûn m |
| kuşatma | 1. gemaro, rapêçan, rapêçandin, dorpêç, dorpêçandin, dorgirtin 2. girtin, ziflkirin m 1. gemaro, rapêçan, rapêçandin, dorpêç, dorpêçandin, dorgirtin 2. girtin, ziftkirin m |
| kuşatmacı | rapêçker nd/nt rapêçker nd/nt |
| kuşatmak | dorpêç kirin. 1. gemaro kirin l/gh, rapêçandin l/gh, dorpêç kirin l/gh, rabestandin l/gh, dor lê girtin l/bw, dorpêç kirin l/gh, dor pêçandin l/gh, dor jê stendin l/gh, bi ser de girtin l/bw (dorgirtina li tiştekî) *şehri kuşatacaklar wê dor li bajêr bigirin 2. dor jê stendin (pirbûna tiştekî) 3. girtin, zift kirin *duman şehri kuşatmış dû bajar girtiye l/gh 4. pişt bi pişta (yekî) girê dan, pişt dan pişta (yekî) l/bw 1. gemaro kirin l/gh, rapêçandin l/gh, dorpêç kirin l/gh, rabestandin l/gh, dor lê girtin l/bw, dorpêç kirin l/gh, dor pêçandin l/gh, dor jê stendin l/gh, bi ser de girtin l/bw (dorgirtina li tiştekî) * şehri kuşatacaklar wê dor li bajêr bigirin 2. dor jê stendin (pirbûna tiştekî) 3. girtin, zift kirin * duman şehri kuşatmış dû bajar girtiye l/gh 4. pişt bi pişta (yekî) girê dan, pişt dan pişta (yekî) l/bw |
| kuşbakışı | ji jor de nihêrîn. bnr kuş bakışı |
| kuşbaşı | bnr kuş başı |
| kuşbaz | 1. çûkbaz, çivîkbaz 2. teyrvan (kesê ku teyrikê nêçîrî yên padişah xweyi dike) dir/n 1. çûkbaz, çivîkbaz 2. teyrvan (kesê ku teyrikê nêçîrî yên padîşah xweyî dike) dîr/n |
| kuşburnu | bnr kuş burnu şîlan; rosa canina |
| kuşçu | 1. çûkbaz, çivîkbaz n 2. teyrvan (kesê ku teyrikê nêçîrê yên padişah xweyi dike) dîr/n 3. efserê ku hasekiyên di serayan Osmanî de ceza dikir nd 1. çûkbaz, çivîkbaz n 2. teyrvan (kesê ku teyrikê nêçîrê yên padîşah xweyî dike) dîr/n 3. efserê ku hasekiyên di serayan Osmanî de ceza dikir nd |
| kuşçuluk | 1. çûkbazî, çivîkbazî 2. teyrvanî m 1. çûkbazî, çivîkbazî 2. teyrvanî m |
| kuşdili | bnr kuş dili |
| kuşe | kûşe m kûşe m |
| kuşekmeği | bnr kuş ekmeği |
| kuşet | kûşet (nivîna keşti an jî ya trênê) kûşet (nivîna keştî an jî ya trênê) |
| kuşetli | bikûşet *kuşetli vagon vagona bikûşet rd bikûşet * kuşetli vagon vagona bikûşet rd |
| kuşetsiz | bêkûşet m bêkûşet m |
| kuşgömü | bnr kuş gömü |
| kuşhane | çûkxane (cihê ku çûk lê tên xwedîkirin) m çûkxane (cihê ku çûk lê tên xwedîkirin) m |
| kuşkanadı | bnr kuş kanadı |
| kuşkirazı | bnr kuş kirazı |
| kuşkonmaz | çavmark, maroje. bnr kuş konmaz çavmark, meroje, kiling, kilig (Asparaggus officinalis) bot/m (zambakgiller) merejo; asparagus officinalis çavmark, meroje, kiling, kilig (Asparaggus officinalis) bot/m |
| kuşku | şik. 1. guman, gur û guman, şik, şek 2. bedgumanî, hawî, dilwasî, wehm psi/m |
| kuşku belirteci | rengpîşeya gumanî rz |
| kuşku beslemek (veya kuşku duymak) | gumana (yekî) tê Çûn, şika (yekî) tê çûn, şupha (yekî) tê çûn, şik birin (...), zen birin (...) |
| kuşku uyanmak | şik birin (tiştekî), guman birin (tiştekî) |
| kuşkucu | 1. gumanber, şikber 2. gumanber, şikber, septik fel/rd 1. gumanber, şikber 2. gumanber, şikber, septîk fel/rd |
| kuşkuculuk | 1. gunıanbcrî, şikberî 2. gumanberî, şikbeıî, septîzm fel/m 1. gumanberî, şikberî 2. gumanberî, şikberî, septîzm fel/m |
| kuşkulandırma | gumandarkirin, gumanbarkirin, şikdarkirin, şikbarkirin m gumandarkirin, gumanbarkirin, şikdarkirin, şikbarkirin m |
| kuşkulandırmak | şikberkirin. gumandar kirin, gumanbar kirin, şikdar kirin, şikbar kirin l/gh gumandar kirin, gumanbar kirin, şikdar kirin, şikbar kirin l/gh |
| kuşkulanma | gumankirin, şikkirin, gumanbirin, şikbirin, gumandarbûn, gumanbarbûn, şikdarbûn m gumankirin, şikkirin, gumanbirin, şikbirin, gumandarbûn, gumanbarbûn, şikdarbûn m |
| kuşkulanmak | şikkirin. guman kirin, şik kirin, guman birin, şik birin, gumandar bûn, gumanbar bûn, şikdar bûn, şik birin (..), şik çûn (...) l/gh guman kirin, şik kirin, guman birin, şik birin, gumandar bûn, gumanbar bûn, şikdar bûn, şik birin (...), şik çûn (...) l/gh |
| kuşkulu | şikber. 1. gumandar, gumanbar, şikdar, şikbar, biguman, dilbiguman, bişik 2. şikber, gumanber rd 1. gumandar, gumanbar, şikdar, şikbar, biguman, dilbiguman, bişik 2. şikber, gumanber rd |
| kuskun | qûş m |
| kuskun üstü | serqûş |
| kuşkunlu | biqûş, bipaldûm rd biqûş, bipaldûm rd |
| kuşkunsuz | 1. bêqûş 2. qûşlêqetiyayî, perişan (mec) rd 1. bêqûş 2. qûşlêqetiyayî, perîşan (mec) rd |
| kuskunu düşük | 1) qûşa (hespê) daketî ye, qûşa (wî) daxistî ye 2) ji pêşçavketî (mec) |
| kuskus | qûsqûs m |
| kuskus pilavı | girara biqûsqûs |
| kuşkusuz | 1. bêguman, bêşik rd 2. bêguman, bêşik h 1. bêguman, bêşik rd 2. bêguman, bêşik h |
| kuşkuya düşmek | ketin şikê, ketin gumanê jê ketin gumanê (an jî şikê) |
| kuşlak | cihê ku çûkên nêçîrê lê pir in cihê ku çûkên nêçîrê lê pir in |
| kuşlar | famîleya çûkan, famîleya çivîkan zo/nd famîleya çûkan, famîleya çivîkan zo/nd |
| kuşlokumu | bnr kuş lokumu |
| kuşluk | 1. çûkanî 2. taştê (çaxê di navbera serê sibehê û nîvro de) m |
| kuşluk yemeği | taştê |
| kusma | vereşan, vereşîn m vereşan, vereşîn m |
| kusmak | vereşîn. 1. vereşîn, verşîn l/ngh 2. red kirin *ihanetin böylesini tarih kabul etmez, kusar dîrok îxaneteke wiha napejirîne red dike l/gh 3. dan der *kumaş lekeyi kustu qumaş leke da der *helva yağı kusmuş helaw rûn daye der l/ngh 4. kela xwe pê de hêdî kirin (mec) l/bw *kusar gibi olmak dilê (yekî) jêr de hatin 1. vereşîn, verşîn l/ngh 2. red kirin * ihanetin böylesini tarih kabul etmez, kusar dîrok îxaneteke wiha napejirîne red dike l/gh 3. dan der * kumaş lekeyi kustu qumaş leke da der * helva yağı kusmuş helaw rûn daye der l/ngh 4. kela xwe pê de hêdî kirin (mec) l/bw * kusar gibi olmak dilê (yekî) jêr de hatin |
| kuşmar | dafik, tapik, tele m dafik, tapik, tele m |
| kusmuk | verş, vereşan, verşî, vereşang m verş, vereşan, verşî, vereşang m |
| kuşpalazı | bnr kuş palazı |
| kuşsütü | bnr kuş sütü |
| kusturma | vereşandan, verşandin m vereşandan, verşandin m |
| kusturmak | vereşandin. vereşandan, verşandin l/gh vereşandan, verşandin l/gh |
| kusturucu | vereşîner *kusturucu ilâç îlaca vereşîner rd/nd vereşîner * kusturucu ilâç îlaca vereşîner rd/nd |
| kusturuş | vereşandan, verşandin (kar û awayê verişandinê) m vereşandan, verşandin (kar û awayê verişandinê) m |
| kuştüyü | pûrt. bnr kuş tüyü |
| kusucu | verşok rd verşok rd |
| kusuk | bnr kusmuk bnr kusmuk |
| kusuntu | verş, vereşan, vereşang w verş, vereşan, vereşang m |
| kusur | kêmasî. 1. kêmasî, kêmahî, kêmanî, engast, qisûr *bu işte bir kusur var mı? ma di vî kari de kêmasiyek heye? 2. qisûr, uzr *kusuruma bakma li qisûra min menêre 3. kêmasî, kêmahî, kêmanî, engast, qisûr (kêmaniya di karekî de) 4. kusûr, bermaye m |
| kusur bulmak | kêmasî tê de dîtin, qisûr lê dîtin |
| kusur etmek | qisûr kirin *ona saygıda kusur etmeyeceksiniz gere hûn ji aliyê giramiyê de qisûrekê nekin |
| kusur işlemek | qisûr kirin |
| kusura bakma | li kêmasiyê nenêre. Li qusûrê nenêre. Bibexşîne (Affet, kusura bakma) Li min negire. (Kusura bakma, pardon) Li min biborin. (Kusuruma bakmayın, bağışlayın) |
| kusura bakmamak (veya kusura kalmamak) | li qisûrê nenihêrtin, lê negirtin, li qisûrê mezê nekirin, li qisûrê negirtin |
| kusura bakmayınız | li kêmasiyê nenihêrin. |
| kusurlu | bi kêmasî. bikêmasî, eybdar, engastî, bikêmanî, biqisûr rd bikêmasî, eybdar, engastî, bikêmanî, biqisûr rd |
| kusurluluk | bikêmasîbûn, bikêmanîbûn, biqisûrî, eybdarî, engastîbûn rd bikêmasîbûn, bikêmanîbûn, biqisûrî, eybdarî, engastîbûn rd |
| kusursuz | bêkêmasî. bêkêmasî, bêkêmanî, bêqisur, bêengast rd |
| kusursuz olmak | tiştek lê kêm tune bûn, qisûrek lê tune bûn, ew bûn pê bûn, lê nehatin şikandin |
| kusursuzluk | bêkêmasîtî, bêkêmanîtî, bêkêmanîbûn, bêqisûrî, bêengastî m bêkêmasîtî, bêkêmanîtî, bêkêmanîbûn, bêqisûrî, bêengastî m |
| kusurunu yüzüne vurmak | gotina (yekî) dan rûyê (wî) |
| kuşüzümü | bnr kuş üzümü |
| kuşyemi | bnr kuş yemi |
| kut | 1. qidoş, yom, bext, talih 2. bextiyarî, şadûmanî m 1. qidoş, yom, bext, talih 2. bextiyarî, şadûmanî m |
| kutan | zerîle zo/m zerîle zo/m |
| kutlama | 1. pîrozkirin 2. pîrozbayî, şahînet 3. pîrozname m |
| kutlama yapmak | şahînet kirin, pîrozbayî kirin |
| kutlamak | 1. pîroz kirin 2. pîrozbayî kirin, tebrik kirin l/gh 1. pîroz kirin 2. pîrozbayî kirin, tebrîk kirin l/gh |
| kutlanmak | hatin pîroz kirin. hatin pirozkirin, hatin pîrozbayîkirin l/tb hatin pîrozkirin, hatin pîrozbayîkirin l/tb |
| kutlayış | 1. pirozkirin 2. pîrozbayîkirin m 1. pîrozkirin 2. pîrozbayîkirin m |
| kutlu | 1. pîroz, bimbarek 2. biqidoş, biyom rd |
| kutlu olsun | pîroz be, bimbarek be (Ji bo tiştên dînî tê bikaranîn) |
| kutlulamak | pîroz kirin l/gh pîroz kirin l/gh |
| kutluluk | pîrozî. pîrozî m pîrozî m |
| kutnu | qutnî m qutnî m |
| kutsal | pîroz. 1. pîrozwer, evrar, pîrozmend, homanwer, qutsî 2. pîroz, pîrozwer, muqedes (tiştê mirov pir pê ve ye) *aile kutsaldır malbat pîroz e 3. yezdanî, pîrozwer, muqedes (tiştê ku bi Xwedê re têtikldar e)fel/rd 1. pîrozwer, evrar, pîrozmend, homanwer, qutsî 2. pîroz, pîrozwer, muqedes (tiştê mirov pir pê ve ye) * aile kutsaldır malbat pîroz e 3. yezdanî, pîrozwer, muqedes (tiştê ku bi Xwedê re têtikldar e)fel/rd |
| kutsal yer | pîrozgeh. |
| kutsallaşma | pîrozbûn, pîrozwerbûn, evrarbûn, muqedesbûn m pîrozbûn, pîrozwerbûn, evrarbûn, muqedesbûn m |
| kutsallaşmak | pîroz bûn, pîrozwer bûn, evrar bûn, muqedes bûn l/ngh pîroz bûn, pîrozwer bûn, evrar bûn, muqedes bûn l/ngh |
| kutsallaştırma | pîrozwerkirin, homanwerkirin, evrarkirin, muqedeskirin l/gh pîrozwerkirin, homanwerkirin, evrarkirin, muqedeskirin l/gh |
| kutsallaştırmak | pîrozwer kirin, evrar kirin, homanwer kirin, muqedes kirin l/gh pîrozwer kirin, evrar kirin, homanwer kirin, muqedes kirin l/gh |
| kutsallık | pîrozî. pîrozî, pîrozwerî, homanwerî, evrarî, pîrozmendî, qutsiyet m pîrozî, pîrozwerî, homanwerî, evrarî, pîrozmendî, qutsiyet m |
| kutsama | 1. evrandin, homan, teqdîskirin 2. pîrozkirin m 1. evrandin, homan, teqdîskirin 2. pîrozkirin m |
| kutsamak | pîrozandin. 1. evrandin, homandin, teqdîs kirin 2. pîroz kirin l/gh 1. evrandin, homandin, teqdîs kirin 2. pîroz kirin l/gh |
| kutsanmak | 1. homîn, evrîn l/gh 2. hatin homandin, hatin evrandin l/lb 1. homîn, evrîn l/gh 2. hatin homandin, hatin evrandin l/lb |
| kutsî | homane, pîroz, pîrozwer, evrar, qutsî rd homane, pîroz, pîrozwer, evrar, qutsî rd |
| kutsuz | 1. bêqidoş, bêyom 2. nebextiyar, reben rd 1. bêqidoş, bêyom 2. nebextiyar, reben rd |
| kutsuzluk | 1. bêqidoşî, bêyomî 2. nebextiyarî, rebenî m 1. bêqidoşî, bêyomî 2. nebextiyarî, rebenî m |
| kutu | qutî, elbik. 1. qutî (derdana devgirtî) *mücevher kutusu qutiya cewheran m 2. qutî, bûat m 3. qutî (qutiya ku kabloyên elektrîkê anjî telefonê tê de digihên hev) m 4. behr *adam akıl kutusu camêr behra aqil (mec) nd 5. qutî (mixdara ku qutiyek hiltîne) *bir kutu lokum qutiyek loqim rd |
| kutu otu | dilek boUm dilek bot/m |
| kutucu | 1. qutîker 2. qutîfiroş nd/nt 1. qutîker 2. qutîfiroş nd/nt |
| kutuculuk | 1. qutîkerî 2. qutîfiroşî m 1. qutîkerî 2. qutîfiroşî m |
| kutulamak | kirin qutiyan, xistin qutiyan l/gh kirin qutiyan, xistin qutiyan l/gh |
| kutulanmak | hatin xistin qutiyan Utb hatin xistin qutiyan l/tb |
| kutulayış | xistina qutiyan, kirina qutiyan m xistina qutiyan, kirina qutiyan m |
| kutup | 1.cemser. 2.durexî, xura. 1. cemser, seholbend, qutb erd/m 2. durexî, bend, ber (tiştên dijraberî hev) *ayrı kutuplarda yer alıyorlar her yek ji wan ji bendekê ne, her yek ji wan ji berekê ne (mec) 3. qutb *bu adam zamanımızın kutbudur ev kes qutbê zemanê me ye (mec) 4. qutb ast 5. salîs (ji bo elektrîkê) fîz/m Yıldızı Stêrka Qurixê, Stêrka Bakur, Stêrka Qawanê, Stêrka Cemserê ast/nd |
| kutup ayısı | hirçê cemserê, hirçê seholbendê zo/nd hirçê cemserê, hirçê seholbendê zo/nd |
| kutup yıldızı | qurix. Stêrka Qurixê, Stêrka Bakur, Stêrka Qawanê, Stêrka Cemserê ast/nd |
| kutuplanma | 1. salîsbûn 2. nîşandana cemserêm 1. salîsbûn 2. nîşandana cemserê m |
| kutuplanmak | 1. salîs bûn 2. cemser nîşan dan (ji bo pûsulayê) l/bw 1. salîs bûn 2. cemser nîşan dan (ji bo pûsulayê) l/bw |
| kutuplaşma | bendbendî, berberî, bendbendîbûn, berberîbûn m bendbendî, berberî, bendbendîbûn, berberîbûn m |
| kutuplaşmak | bendbendî bûn, berberî bûn (ji bo civakê ku berberîtî dikeve navê)*dünya gittikçe siyasi olarak kutuplaşıyor her diçe dinya ji hêla siyasî ve berberi dibe l/ngh bendbendî bûn, berberî bûn (ji bo civakê ku berberîtî dikeve navê)* dünya gittikçe siyasi olarak kutuplaşıyor her diçe dinya ji hêla siyasî ve berberî dibe l/ngh |
| kutupsal | 1. cemserî 2. salîsî rd 1. cemserî 2. salîsî rd |
| kutur | 1. çap, guloxor (ji bo çapa çekan) 2. eşkêl, goşekenar maUn 1. çap, guloxor (ji bo çapa çekan) 2. eşkêl, goşekenar mat/n |
| kuvak | qurequr nd qurequr nd |
| kuvark | 1-Bkz:kuvarik(mantar anlamında olan) 2. Parçeyên ji atomê jî biçûktir. |
| kuvars | şeb, kuars jeo/m şeb, kuars jeo/m |
| kuvarsit | kevirê şebê jeo/nd kevirê şebê jeo/nd |
| kuveyt | Kuweyt. |
| kuveytli | Kuweytî. |
| kuvöz | kuvöz (cihê ku pitikên ku ne di wexta xwe de çêbûne an jî yên zaîf dikinê) m kuvoz (cihê ku pitikên ku ne di wexta xwe de çêbûne an jî yên zaîf dikinê) m |
| kuvve | 1. bîr û bawerî, raman 2. hêza çekdaI (ya dewletekê) 3. meleke m |
| kuvveden fiile çıkarmak | pêkanîna ramanê |
| kuvvet | hêz. 1. şiyan, pertav, mecal, taqet (hêza fizikî) *ona yetecek kuvvetim yok şiyan û pertava min têri wê nake 2. hêz, quwet, qewet *devlet kuvvetleri hêzên dewletê 3. zor, (quwetî cebrî, darê zorê) *kuvvet kullanmak dest avêtin darê zorê 4. desthilatî, qewet 5. zor, xurtî, zexmî 6. hêz, quwet mat 7. hêz (hêzên çekdarî yên şerker) 8. hêz, birh *su kuvveti birha avê m |
| kuvvet (bir şeye, birine) | heta tu dikarî, zorê dan (tiştekî) *ilâça kuvvet zor dan îlacan |
| kuvvet almak | hêz stendin, hêz girtin, quwet stendin, jê qewet girtin |
| kuvvet bulamamak | hêz di xwe de nedîtin, qewet nekirin, cesaret nekirin |
| kuvvet komutanları | fermandarên hêzan, amiri hêz |
| kuvvet vermek | zor dan (tiştekî) *matematiğe kuvvet verince diğer derslerini yetiştirmedi zor da matematîkê, dersên xwe yên din negihandê |
| kuvvetle | bi baldari lê bûn, hiş lê bûn *bu mesele üzerine kuvvetle durmak lazım divê mirov bi baldari li ser vê meseleyê be |
| kuvvetlendirici | 1. hêzdêr 2.xurtker rd 1. hêzdêr 2.xurtker rd |
| kuvvetlendiriş | 1. xurtkirin, xurtandin, zexmkirin, zexmandin 2. bihêzkirin, hêzdarkirin (ji bo kar û awayê xurtkirinê, hêzdarkirinê) m 1. xurtkirin, xurtandin, zexmkirin, zexmandin 2. bihêzkirin, hêzdarkirin (ji bo kar û awayê xurtkirinê, hêzdarkirinê) m |
| kuvvetlendirme | 1. xurtkirin, xurtandin, zexmkirin, zexmandin 2. bihêzkirin, hêzdarkirin m 1. xurtkirin, xurtandin, zexmkirin, zexmandin 2. bihêzkirin, hêzdarkirin m |
| kuvvetlendirmek | 1. xurt kirin, xurtandin, zexmkirin, zexmandin l/gh 2. bi hêz kirin l/bw, hêzdar kirin l/gh, bi qewet kirin l/bw 1. xurt kirin, xurtandin, zexmkirin, zexmandin l/gh 2. bi hêz kirin l/bw, hêzdar kirin l/gh, bi qewet kirin l/bw |
| kuvvetleniş | 1. xurtbûyîn, zexmbûyîn 2. bihêzbûyîn, hêzdarbûyîn (ji bo kar û awayê xurtbûnê, hêzdarbûnê) m 1. xurtbûyîn, zexmbûyîn 2. bihêzbûyîn, hêzdarbûyîn (ji bo kar û awayê xurtbûnê, hêzdarbûnê) m |
| kuvvetlenme | 1. xurtbûn, zexmbûn 2. bihêzbûn, hêzdarbûn, biqewetbûn m 1. xurtbûn, zexmbûn 2. bihêzbûn, hêzdarbûn, biqewetbûn m |
| kuvvetlenmek | 1. xurt bûn, zexm bûn l/ngh 2. bi hêz bûn l/bw, hêzdar bûn l/ngh, bi qewet bûn l/bw 1. xurt bûn, zexm bûn l/ngh 2. bi hêz bûn l/bw, hêzdar bûn l/ngh, bi qewet bûn l/bw |
| kuvvetli | bihêz, xurt. 1. bihêz, hêzdar, biquwet, xurt *kuvvetli bir ordu artêşeke hezdar *kuvetli bir biri yekî xurt e 2. zexm, saxlem 3. tûj *kuvvetli gözleri var çavên wê yên tûj hene 4. zor, dijwar *kuvvetli inatlar intên zor 5. xurt, biqewet (kesê ku zengin û derdora wî heye) 6. biqewet, baş *kuvetli bir kahvaltı edeyim ca ez xurîniyeke biqewet bikim 7. gur, xurt *kuvvetli bir rüzgâr bayekî gur rd 1. bihêz, hêzdar, biquwet, xurt * kuvvetli bir ordu artêşeke hêzdar * kuvetli bir biri yekî xurt e 2. zexm, saxlem 3. tûj * kuvvetli gözleri var çavên wê yên tûj hene 4. zor, dijwar * kuvvetli inatlar intên zor 5. xurt, biqewet (kesê ku zengîn û derdora wî heye) 6. biqewet, baş * kuvetli bir kahvaltı edeyim ca ez xurîniyeke biqewet bikim 7. gur, xurt * kuvvetli bir rüzgâr bayekî gur rd |
| kuvvetlice | 1. xurtane, hêzdarane h 2. xurt, xurtaneyî, biqewet *kuvvetlice bir çocuk kurikekî biqwet e txJ 1. xurtane, hêzdarane h 2. xurt, xurtaneyî, biqewet * kuvvetlice bir çocuk kurikekî biqwet e rd |
| kuvvetölçer | hêzpîv, dinamometre m hêzpîv, dînamometre m |
| kuvvetsiz | bêhêz. 1. bêhêz, bcqewet, qels 2. bêqewet, bêbandor, bêtesîr *bu ilâç kuvvetsiz ev ilaca hanê bêqewet e rd 1. bêhêz, bêqewet, qels 2. bêqewet, bêbandor, bêtesîr * bu ilâç kuvvetsiz ev îlaca hanê bêqewet e rd |
| kuvvetsizlik | bêhêzî, nexurtî, bêqewetî, bêquwetbûn, qelsî m bêhêzî, nexurtî, bêqewetî, bêquwetbûn, qelsî m |
| kuvvetten düşmek | ji hêz ketin, ji qewet ketin, ji pertav ketin, ji taqet ketin |
| kuyruğa girmek | ketin ber dorê, li ber dora xwe sekinîn |
| kuyruğu dikmek | 1) qemça xwe dan ser milê xwe, dûva xwe dan ser milê xwe, doçik rep kirin, teriya xwe bilind kirin dan ser milê xwe (ji bo heywana ku dest bi mozkirê, bazdanê dike) 2) qemça xwe dan ser milê xwe, dûva xwe dan ser milê xwe, doçik rep kirin, teriya xwe bilind kirin dan ser milê xwe (ji bo mirovan, gava ku bi xeyd ji cihekî radibe diçe) |
| kuyruğu ele vermek | serê xwe dan dest |
| kuyruğu kapana kısılmak | (veya kuyruğu kapana sıkışmak) bi her çar piyan ketin dafikê |
| kuyruğu titretmek (1 şîrove) | çîmik di hev dan (argo) |
| kuyruğuna basmak | (yek) tehl kirin, pêlî (yekî) kirin |
| kuyruğuna teneke bağlamak | (yek) şewitandin, (yek) kirin polekî sor |
| kuyruğunu kısmak | qemça xwe kirin nav piyên xwe, dûvika xwe kirin nav lingê xwe, teres bûn |
| kuyruğunu kıstırmak | bi her çar lepan (yek) xistin dafikê, bi her çar lepan (yek) kirin faqê |
| kuyruk | boç, doç, dûv, qemc, terî. 1. dûvik, qemç, qemçik, poçik, doç, doçik, boç, boçik, terî, dêhl, dêl, çeq (organê dirêj û ku dewama hestiyê piştê ye û bi hemû heywanî ve heye) *atın kuyruğu teriya hesp *eşeğin kuyruğu qemça kerê *ineğin kuyruğu boçika çêlekê *itin kuyruğu teriya se 2. boçik, qemçik, doçik (ji bo qemçika çûkan) 3. dûv, dûm (ji bo dûvê mihan) 4. qemç, qemçik, boç, boçik, dûvik (ji bo tiştan) *uçağın kuyruğu qemça balafirê (mec) 5. qemç, qemçik, boç, boçik, dûvik (kesê ku tim li dû yekî ye, pê ve ye û jê naqete) *Falanca kuyruğu ile birlikte geziyor filan kes tevî qemçika xwe digere 6. dor, rêz *fırının önünde uzun bir kuyruk oluşmuş li ber firinê milet bi rêz bûye 7. qemçik, dûvik, boçik (ji bo herfan) 8. dûçik (ji bo çav) m |
| kuyruk acısı | êşa teriyê |
| kuyruk çekmek | dûvçik çêkirin *Zehra elinde sürme, gözlerine kuyruk çekiyordu Zehra di dest de kil, li çavê xwe dûvçik çêdikir |
| kuyruk kemiği | kilêjî, hestiyê boçikê, hestiyê qarçikê ant/m kilêjî, hestiyê boçikê, hestiyê qarçikê ant/m |
| kuyruk olmak | li dû hev rêz bûn, dûvdirêjbûn |
| kuyruk omurları | movikên boçikê, movikên kilêjiyê ant/nd movikên boçikê, movikên kilêjiyê ant/nd |
| kuyruk sallamak | 1) boçik hejandin, qemç veweşandin, teri li ba kirin 2) bi devê (yekî) re kenîn, benîşt avêtin devê (yekî) *oynak bir kadındı, her kese kuyruk sallardı jineke sivik bû, bi devê her kesî re dikeniya |
| kuyruk sokumu | hestîqûn, qarçik, pêç, boçik, kelêjî ant/m |
| kuyruk sokumu kemiği | qarçik. hestiyê qarçikê, hestiyê boçikê, hestiyê kilêjiyê |
| kuyruk yağı | dohn, don, dwîn, rûnê dûv (rûnê ku ji dûv tê bi dest xistin) dohn, don, dwîn, rûnê dûv (rûnê ku ji dûv tê bi dest xistin) n |
| kuyrukçu | dûvelang, paşko *sanatçı hiç kimsenin kuyrukçusu olmamalıdır divê ku hunermend ne dûvelangê tu kesî be (mec) nd/nt dûvelang, paşko * sanatçı hiç kimsenin kuyrukçusu olmamalıdır divê ku hunermend ne dûvelangê tu kesî be (mec) nd/nt |
| kuyruklama | şelepanî h şelepanî h |
| kuyruklu | 1. bidûv, biboç, biqemç, bipoçik, bidoç, biterî, biqemçik, bidîvik, biboçik, dûmdar rd 2. dûpişk m yalan vira biqemçik, vira bêxwê |
| kuyruklu yıldız | dûvsitêrk. dûvstêrk, stêrka dûmdar, stêra bidûv m dûvstêrk, stêrka dûmdar, stêra bidûv m |
| kuyruklular | famîleya bidûvik, famîleya biqemçik zo/nd famîleya bidûvik, famîleya biqemçik zo/nd |
| kuyruksallayan | bnr kuyruksallayan tûtirwask, dûvlerzîn, qûnhejhejok (Motacilla) zo/m tûtirwask, dûvlerzîn, qûnhejhejok (Motacilla) zo/m |
| kuyruksallayangiller | famîleya tûtirwaskan, familyeya dûvlerzînan, famîleya qûnhejhejokan zo/m famîleya tûtirwaskan, familyeya dûvlerzînan, famîleya qûnhejhejokan zo/m |
| kuyruksokumu | bnr kuyruk sokumu |
| kuyruksuz | bêdûv, bêdûvik, bêboç, bêboçik, bêqemç, bêqemçik, bêdoçik, bêteri rd bêdûv, bêdûvik, bêboç, bêboçik, bêqemç, bêqemçik, bêdoçik, bêterî rd |
| kuyruksuzlar | beq zo/nd beq zo/nd |
| kuyrukyağı | bnr kuyruk yağı |
| kuytu | talde. 1 tenha, tenya (cihê çep û xalî) *kahvehanenin kuytu bir köşesinde sohbet ediyorlar li quncekî tenya yê qehwexaneyê mijûl dibin 2. çep (cihê ku rê bi ser ve venabe) *dükkan kuytu bir yerde dukan li cihekî çep e 3. keresi, talde, dibûrî 4. semtexalî, xewle, tenha rd 1. tenha, tenya (cihê çep û xalî) * kahvehanenin kuytu bir köşesinde sohbet ediyorlar li quncekî tenya yê qehwexaneyê mijûl dibin 2. çep (cihê ku rê bi ser ve venabe) * dükkan kuytu bir yerde dukan li cihekî çep e 3. keresî, talde, dibûrî 4. semtexalî, xewle, tenha rd |
| kuytuluk | 1. tenhabûn, tenyabûn 2. çepbûn 3. keresîbûn, taldebûn, dibûrîbûn 4. semtexalîbûn, xewlebûn, tenhabûn m 1. tenhabûn, tenyabûn 2. çepbûn 3. keresîbûn, taldebûn, dibûrîbûn 4. semtexalîbûn, xewlebûn, tenhabûn m |
| kuyu | bîr. 1. bîr, çalav, qunî *su kuyusu bîra avê 2. çal *buğday kuyusu çala genim 3. qulya, bîr, qulî *petrol kuyusu qulyaya petrolê 4. bîr, çal (ketina rewşeke dijwar) m |
| kuyu açmak | bîr vedan, çal vedan |
| kuyu gibi | 1) bîr e, zindan e (ji bo cihê kûr û tarî) 2) koxik, kort (cihê nizm) kazmak bîr kolan, çal kolan |
| kuyucu | bîrvedêr, çalkol nd/nt bîrvedêr, çalkol nd/nt |
| kuyuculuk | bîrvedêrî, çalkolî m bîrvedêrî, çalkolî m |
| kuyudat | qeydî, tomar m qeydî, tomar m |
| kuyum | 1. xişir, gewher 2. zêringer n 1. xişir, gewher 2. zêringer n |
| kuyumcu | zêrînger. xişirfiroş, gewherfiroş nd/nt xişirfiroş, gewherfiroş nd/nt |
| kuyumculuk | 1. xişirfiroşî, gewherfîroşî 2. zêringeri m 1. xişirfiroşî, gewherfiroşî 2. zêringerî m |
| kuyusunu kazmak | gora (yekî) kolan, çala (yekî) kolan, mezelê (yekî) kolan, sola (yekî) danîn |
| kuz | keresî, talde rd |
| kuz dişi | 1. diranê şîr 2. diranê mirinê nd |
| kuz keresi | talde rd |
| kuzaeybatı rüzgârı | bayê bakurê rojava |
| kuzay buz denizi | deryaya seholbenda bakur |
| kuzay rüzgârı | bayê bakur |
| kuzen | pisxaltî(teyzeoğlu), kurxal(dayıoğlu), pismam(amcaoğlu), kurmet(halaoğlu). pismam, kurap, kurmam (zarokê kurin e apê), kurxal (zarokê kurin ê xalê), kurmet (zarokê kurîn ê metê), bilxaltî, mixaltî, kurxaltî, bixaltî (zarokê kurîn ê xaltiyê) n pismam, kurap, kurmam (zarokê kurin e apê), kurxal (zarokê kurin ê xalê), kurmet (zarokê kurîn ê metê), bilxaltî, mixaltî, kurxaltî, bixaltî (zarokê kurîn ê xaltiyê) n pismam, kurap, kurmam (zarokê kurîn ê apê), kurxal (zarokê kurîn ê xalê), kurmet (zarokê kurîn ê metê), bilxaltî, mixaltî, kurxaltî, bixaltî (zarokê kurîn ê xaltiyê) n |
| kuzenli | pismamî, kuraptî, kurmamîtî (zarokê kurin ê apê), kurxalîtî (zarokê kurin ê xalê), kurmetî (zarokê kurîn ê metê), bilxaltîbûn, mixaltîbûn, kurxaltîbûn (zarokê kurîn ê xaltiyê) m pismamî, kuraptî, kurmamîtî (zarokê kurin ê apê), kurxalîtî (zarokê kurin ê xalê), kurmetî (zarokê kurîn ê metê), bilxaltîbûn, mixaltîbûn, kurxaltîbûn (zarokê kurîn ê xaltiyê) m pismamî, kuraptî, kurmamîtî (zarokê kurîn ê apê), kurxalîtî (zarokê kurîn ê xalê), kurmetî (zarokê kurîn ê metê), bilxaltîbûn, mixaltîbûn, kurxaltîbûn (zarokê kurîn ê xaltiyê) m |
| kuzey | bakur. 1. bakur n 2. bakur (ê ku li hêla bakur dikeve) rd 1. bakur n 2. bakur (ê ku li hêla bakur dikeve) rd |
| kuzey batı | bnr kuzeybatı bnr kuzeybatı |
| kuzey buz denizi | deryaya seholbenda bakur |
| kuzey doğu | bnr kuzeydoğu |
| kuzey ırlanda | Îrlanda bakurî. Îrlanda Bakur. |
| kuzey ırlandalı | Îrlanda Bakurî. |
| kuzey noktası | nuqteya bakur ast. nuqteya bakur ast. |
| kuzey rüzgârı | bayê bakur |
| kuzeybatı | 1. bakurê rojava nd 2. bakurê rojava (tiştê bi vê hêlê ve têkildar e) rd 1. bakurê rojava nd 2. bakurê rojava (tiştê bi vê hêlê ve têkildar e) rd |
| kuzeybatı rüzgârı | bayê bakurê rojava |
| kuzeydoğu | 1. bakurê rojhilat nd 2. bakurê rojhilat (tiştê bi vê hêlê ve têkildar e) rd 1. bakurê rojhilat nd 2. bakurê rojhilat (tiştê bi vê hêlê ve têkildar e) rd |
| kuzeydoğu rüzgârı | werzeba, bayê bakurê rojhilat werzeba, bayê bakurê rojhilat |
| kuzeyli | bakurî nd/rd bakurî nd/rd bakurî nd/rd |
| kuzgun | qelareşk. qelareşk, qijika reş, qirika reş, reşçêlek zo/m qelareşk, qijika reş, qirika reş, reşçêlek zo/m |
| kuzgun gibi | eynî qelereşk e, eynî qijika reş e eynî qelereşk e, eynî qijika reş e |
| kuzgun kılıcı | bnr kuzgunkılıcı bnr kuzgunkılıcı |
| kuzgun otu | kerefzê maran bot/nd kerefzê maran bot/nd kerefzê maran bot/nd |
| kuzguna yavrusu şahin (veya anka) görünür | jûjî dibêje ji pirça têjikên min nermtir qet tune ye |
| kuzguna yavrusu şahin görünür | jûjî dibêje ji Pirça têjikên min nermtir qet tune ye |
| kuzguncuk | paceya caxkirî ya di deriye girtigehan de paceya caxkirî ya di deriye girtîgehan de paceya caxkirî ya di deriyê girtîgehan de |
| kuzguni | reşê tarî, reşê qetran nd reşê tarî, reşê qetran nd |
| kuzguni siyah | reş,e qîr reşê qîr |
| kuzgunkılıcı | şimşiri (Gladiolus illyricus) bot/m şimşiri (Gladiolus illyricus) bot/m şimşîrî (Gladiolus illyricus) bot/m |
| kuzin | dotmam, keçmam, keçap, qîzap (zaroka keçîn a apê), keçxal, qîzxal (zaroka keçîn a xalê), keçmet, qîzmet (zaroka keçîn a metê), keçxaltî, qîzxaltî (zaroka keçîn a xaltiyê) m dotmam, keçmam, keçap, qîzap (zaroka keçîn a apê), keçxal, qîzxal (zaroka keçîn a xalê), keçmet, qîzmet (zaroka keçîn a metê), keçxaltî, qîzxaltî (zaroka keçîn a xaltiyê) m dotmam, keçmam, keçap, qîzap (zaroka keçîn a apê), keçxal, qîzxal (zaroka keçîn a xalê), keçmet, qîzmet (zaroka keçîn a metê), keçxaltî, qîzxaltî (zaroka keçîn a xaltiyê) m |
| kuzine | maşêngeh. 1. maşêngeh 2. mutbexa keştiyê m 1. maşêngeh 2. mutbexa keştiyê m 1. maşêngeh 2. mutbexa keştiyê m |
| kuzu | berx. 1. berx, berxik zo/nt 2. têjik (hebika biçûçik a ku bi mêwe an jî zebzeyê ve çêdibe) bot/m 3. ê berxikê (xwarina ku ji goştê berxikê çêdikin) rd 1. berx, berxik zo/nt 2. têjik (hebika biçûçik a ku bi mêwe an jî zebzeyê ve çêdibe) bot/m 3. ê berxikê (xwarina ku ji goştê berxikê çêdikin) rd |
| kuzu asidi | oksalît asîd kim |
| kuzu çevirmek | berx li şîş xistin, berx biraştin berx li şîş xistin, berx biraştin |
| kuzu dişi | 1. diranê şîr 2. diranê mirinê nd 1. diranê şîr 2. diranê mirinê nd |
| kuzu gibi | wekî mêşin e, eynî mêşin e wekî mêşin e, eynî mêşin e |
| kuzu gibi olmak | bûn mêşin, bûn mînanî mêşin bûn mêşin, bûn mînanî mêşin |
| kuzu kesilmek | bûn mêşin, bûn mînanî mêşin man bûn mêşin, bûn mînanî mêşin man |
| kuzu kestanesi | çeşîdekî kestaneyê ye çeşîdekî kestaneyê ye çeşîdekî kestaneyê ye |
| kuzu kulağı | tirşo, tirşoq, kerika berxê, kerika berxo, tirşikê zerecan, sêxaşik, tirşoya nalik (Rumex acetosa) bot/m tirşo, tirşoq, kerika berxê, kerika berxo, tirşikê zerecan, sêxaşik, tirşoya nalik (Rumex acetosa) bot/m |
| kuzu kuşu | delaş zo/m delaş zo/m delaş zo/m |
| kuzu kuzu | qet dengê xwe nekirin, dengê xwe dernexistin qet dengê xwe nekirin, dengê xwe dernexistin |
| kuzu mantarı | fîqeroşk bot/m fîqeroşk bot/m fîqeroşk bot/m |
| kuzu postuna bürünmek | gurê di eyarê mêşinê de bûn, gurê di postê mihê de gurê di eyarê mêşinê de bûn, gurê di postê mihê de |
| kuzu sarmaşığı | lavlavka dar bot/nd lavlavka dar bot/nd lavlavka dar bot/nd |
| kuzugöbeği | goştberxik (çeşîdekê kuvkarikan e ku tê xwarin) (Agaricus campestris) bot/m goştberxik (çeşîdekê kuvkarikan e ku tê xwarin) (Agaricus campestris) bot/m goştberxik (çeşîdekê kuvkarikan e ku tê xwarin) (Agaricus campestris) bot/m |
| kuzukulağı | (=karabuğdaygiller) tirşok; rumex acetosa |
| kuzulama | 1. berxanîn, berxikanîn 2. çarlepk (bi çarlepkan çûna zarokan) m 1. berxanîn, berxikanîn 2. çarlepk (bi çarlepkan çûna zarokan) m |
| kuzulama dönemi | heyna berxzayîn, wextê berxanînê |
| kuzulama dönemi | heyna berxzayîn, wextê berxanînê |
| kuzulamak | 1. berx anîn, berxik anîn l/gh 2. bi çarlepkan ketin l/bw 1. berx anîn, berxik anîn l/gh 2. bi çarlepkan ketin l/bw 1. berx anîn, berxik anîn l/gh 2. bi çarlepkan ketin l/bw |
| kuzulaşma | mêşinbûn, dengnekirbûn m mêşinbûn, dengnekirbûn m mêşinbûn, dengnekirbûn m |
| kuzulaşmak | bûn mêşin, dengnekir bûn l/ngh bûn mêşin, dengnekir bûn l/ngh bûn mêşin, dengnekir bûn l/ngh |
| kuzulu | 1. biberx, biberxik rd 2. bitêjik 1. biberx, biberxik rd 2. bitêjik bot/rd |
| kuzuluk | 1. koz (hewşa berxikan) 2. mêşinî, mulayîmî (mec) m 1. koz (hewşa berxikan) 2. mêşinî, mulayîmî (mec) m 1. koz (hewşa berxikan) 2. mêşinî, mulayîmî (mec) m |
| kuzum | berxê/a min. berxê mini, berxo!, berxa min!, berxê! |
| kuzum! | berxê minî, berxo!, berxa min!, berxê! |
| ku | kîm Ku (kurçatovyum’un kısaltması) rz/m 1. -sa/-se (dilek şart eki) * ku ez bêm em dê hev bibînin gelirsem görüşürüz 2. g ise * ku ez werim ben gelirsem 3. g eğer c 1. c nere (‘hangi yer’anlamında yer sormak için kullanılır) * ev resmê ku ye? bu nerenin resmi * tu zanî ev ku der e? buranın nere olduğunu biliyor musun? 2. h nereye * tu diçî ku? nereye gidiyorsun? * te pirtûk danî ku? kitabı nereye koydun? |
| ku (ew) bi kêrî xwe bihata wê bi kêrî (te) jî bihata | kelin merhemi olsa başına sürer |
| ku (i) | g 1. ki (anlam bakımından birbirleriyle ilgiler cümleleri birbirine bağlar) * şivan angaşt dikin ku ava her kaniyê ji derdekî re derman e çobanlar iddia ederler ki her membanın suyu ayrı derde devadır 2. ki (özneyi, tümleci güçlendirerek cümlenin temel bölümüne bağlar) * wisa gotin ku werin öyle dediler ki gelsinler * hûn ku min dinasin, çima wiha dihizirin? siz ki beni tanırsınız, niye böyle düşünüyorsunuz? 3. ki (şaşkınlığı bildirir) * sindoq vekiriye ku vipvala ye sandığı kaldırmış ki, bomboş 4. ki (iki cümlede anlatılan durumların uyuşmazlığını bildirir) * devê xelkê ne doxîna diya mirov e ku meriv girê bide elalemin ağzı torba değil ki büzesin 5. ki (zarf ve edat yapımında kullanılır) |
| ku (yek) ketin dinyayê bi vir ve | dünyaya geldiğinden beri |
| ku (yekî) berdin (an jî bihêlin) dikare (wî) bi diranan bixeniqîne | (elinden gelse, bıraksalar) bir kaşık suda boğmak |
| ku ... got | dedi mi (tam vaktinde) * ku saet got sisê li dibistanê ye saat üç dedi mi okulda |
| ku agir bi çiyê ket ter û hişk tev dişewitin | kurunun yanında yaş da yanar |
| ku avê da serî çi bihostek çi çar tilî | battı balık yan gider, nerde inceyse orda kopsun |
| ku baskî wî hebûna wê bifiriya | sevinçten uçmak, çok sevinmek |
| ku bê milê (yekî) | gücü yeterse |
| ku berf rabû wê gûyê seyan derkeve | güneş balçıkla sıvanmaz |
| ku canê însên xweş nebû | insanın sağlığın yerinde olmazsa |
| ku de | 1) nereden * ew ku de hat? o nereden geldi? 2) nereden (nasıl, ne gibi bir ilişki ile)* ev kar ku de kete bîra te? bu iş nereden hatırınıza geldi? 3) nereye * tu ku de diçî? nereye gidiyorsun? |
| ku de îcar | nerede kaldı ki * ew bi xwe nizane, ku de îcar hînî wê bike kendisi bilmez, nerede kaldı ki ona öğretsin |
| ku der | c nere (vücut için, hangi taraf ve organ) * ku derê te diêşe? neren ağrıyor? |
| ku der zirav e bila di wir de biqete | anasını sat! (veya satayım!) |
| ku derê | nereye * te pirtûk danî ku derê? kitabı nereye koydun? |
| ku dil şikest nacebire | gönül bir kere kırılmaya görsün |
| ku dilê şivên hebe dikare ji nêrî şîr bidoşe | çobanın gönlü olursa tekeden yağ (süt veya köremez) çıkarır |
| ku dor bê (serê) | h sırası gelince, bilmünasebe |
| ku ecelê moriyê hat çeng û perên wê çêdibin | eceli gelen köpek cami duvarına |
| ku eşq tune be mil li kar ranabe | aşk olmayınca meşk olmaz |
| ku ez ji efendiyê xwe re bibêjim | efendime söyleyeyim |
| ku ez nekevim axa sar | ecel aman verirse |
| ku ez nemirim ecel | aman verirse |
| ku got xwedê yek e jê bawer bikin | Allah bir dediğinden başka sözüne inanılmaz |
| ku hat ser ... | -e gelince * ku hate ser me, çima negotin nan tune! bize gelince, ekmek bitti demezler mi! |
| ku hewce bike | gerekirse, icabında |
| ku jê bê | 1) gücü yeterse 2) (şuna veya buna) kalsa (veya kalırsa) * ku jê bê tiştek nade me ona kalsa, bizse bir şey vermez |
| ku ji begê xwe re bibêjim | efendime söyleyeyim |
| ku ji te re ma bila be | alacağı olsun |
| ku ker nezire wê bidire | eşek anırmasa çatlar |
| ku lê tê, jê tê | insanın şansı yaver gitti mi tamadır |
| ku me da avê ha li gûzikê ha li navê | nerde inceyse orda kopsun |
| ku mirov kete govendê gere we bihejîne | hamama giren terler |
| ku mirov li xwe negirî kes li mirov nagirî | ağlamayan çocuğa meme vermezler |
| ku mirov li xwe nepirse kes li mirov napirse | ağlamayan çocuğa meme vermezler |
| ku mirov ne li ba hev be, şewt kêm e | göz görmeyince gönül katlanır |
| ku nan bişikê nacebire | çivi çıkar, ama yarası kalır |
| ku nebe | g olmazsa (yekî) |
| ku pê ewle bûn tune bûn | tutunacak dalı olmamak |
| ku qeweta (yekî) bigihîjê | gücü yeterse |
| ku tu ji dilê xwe sax î | vijdanın rahat ise, kendine güveniyorsan |
| ku tu li keçê nexî tû yê li çoka xwe bixî | kızını dövmeyen dizini döver |
| ku tu li qîzê (an jî kurê) xwe nexî tuyê li çoka xwe bixî | kızını dövmeyen dizini döver |
| ku tu pif bikiyê diçe li dîwar dikeve | püf desen uçacak |
| ku wisa be | h öyleyse |
| ku xwedê bide em ê jî bidin te | Allah bana, ben de sana |
| ku xwedê got ê | Tanrı yardım eder, terslik çıkmazsa |
| ku xweyê (an jî xwediyê) mal zehmetê nebîne rencber qet nabîne | ağanın alnı terlemese ırgadın burnu kanamaz |
| ku... bibe h olsa * ku ev îş bibe ez dê kêf bikim | bu iş olsa, keyf edeceğim |
| ku... hebe | h olsa * ku pere hebe ez dê çi bikim çi nekim para olsa, neler yaparım neler |
| kuafor | nd/nt kuaför |
| kuaforî | m kuaförlük |
| kuars | jeo/m kuvars |
| kuartet | mzk/rd kuartet, dörtlü |
| kuba | m Küba |
| kubandin | m eğme l/gh eğmek |
| kubar | m seher, tan ağartısı |
| kubar (ii) | rd 1. kibar (davranış düşünce, duygu bakımında nazik olan kimse) 2. kibar (şık, seçkin) * cilekî kubar kibar bir elbise 3. gururlu, kuruntulu |
| kubara sibehê | tan yeri |
| kubarî | m 1. kibarlık 2. mec kuruntu |
| kubat | nd/nt küfürbaz |
| kubatî | m küfürbazlık |
| kubayî | rd/nd Kübalı |
| kubelek | bot/m mantar |
| kubîk | rd kubik |
| kubîn | m eğilme l/ngh eğilmek |
| kubîst | nd/rd kübist |
| kubîzm | m kübizm |
| kubkube | rd 1. büyükçe 2. iri, iri yarı, kocaman 3. ileri gelen, yüksek tabakadan kimse 4. kibirli |
| kubkubetî | m kibirlilik |
| kubkubetî kirin | kibirlik yapmak |
| kubrî | m Yezidilikte kewalleri sıraya koymak için söylenen ezgi |
| kuç | n 1. taş 2. taş (bazı yerlerde ve işlerde kullanılmak için bu maddeden özel olarak hazırlanmış malzeme) 3. taş (yapı işlerinde kullanılmak için bu maddeden hazırlanmış malzeme) * kuçên peyarêyê bi awayekî rêk û pêk hatibûn bicihkirin kaldırım taşları düzgünce yerleştirilmişti 4. kayanın uzantısı 5. bir elle alınıp savurulabilen büyüklükte taş kütle 5. ocak yapımında kullanılan taş 6. ocak (ateş yakmaya yarayan, pişirme, ısıtma, ısınma amaçlarla kullanılan yer) 7.argo söz dinlemez kimse |
| kuç (ii) | n tonluk odun |
| kuca | rd nasıl |
| kuçe | m sokak |
| kuçê ku tu li nava çamûrê bixî | çirkef gibi etrafı kirletmek |
| kuçe pîvan | kaldırımları arşınlamak |
| kuçe û pangêrên xelkê | yad eller |
| kuçê xwe di ber xwe de berdan | vazgeçmek, sesini çıkarmamak |
| kuçebaz | rd sokaklarda sürten |
| kuçebazî | m sokaklarda sürtme |
| kuçelan | m nezle |
| kuçelanî | rd sokaklara düşmüş olan |
| kuçelanî bûn | l/ngh sokaklara düşmek |
| kuçelanî kirin | l/gh sokaklara düşürmek |
| kuçelanîbûn | m sokaklara düşme |
| kuçelanîkirin | m sokaklara düşürme |
| kuçeya paş | arka sokak |
| kuçik | n 1. taş 2.m ocak (ateş yakmaya yarayan, pişirme, ısıtma, ısınma amaçlarla kullanılan yer) |
| kuçika mitribkî | eğreti ocak |
| kuçikvan | nd/n ocakçı |
| kuçk | n taş |
| kuçkanî | m sapan (taş atma aracı) |
| kud | n ebe |
| kudandin | m 1. katetme, alma (yol için gitme) 2. tüketme, tepme (yürüyerek aşma, bitirme, çokça yürüme) 3. sürme, devam etme 4. (acı duyarak) çekme 5. izleme, peşine düşme l/gh 1. katetmek, almak (yol için gitmek) * hûn dê di saetekê de wê riyê bikudînin o yolu bir saatte alırsınız 2. tüketmek, tepmek (yürüyerek aşmak, bitirmek, çokça yürümek) 3. sürmek, devam etmek * çalaki sê saet kudand etkinlik üç saat sürdü 4. (acı duyarak) çekmek * bi wê birînê kudand, heta çû ber rehma Xwedê o acıyı çekti ta ki hakkın rahmetine kavuşana kadar 5. izlemek, peşine düşmek |
| kudas | m kudas |
| kudê | nd bir oyun |
| kuderî | n 1. güderi 2. rd güderi (bu deriden yapılmış olan) |
| kudî | h hoşt (köpek için) |
| kudî, kudîk | bnr kudik (II) |
| kudik | ayı, domuz yavrusu. |
| kudik (i) | bnr kodik |
| kudik (ii) | n 1. göcen (domuz yavrusu) 2. n dorum (deve yavrusu) 3. kurt, ayı, aslan, kaplan yavrusu) 4. argo yavru, çoluk çocuk n 1. göcen (domuz yavrusu) 2. kurt, ayı, aslan, kaplan yavrusu) |
| kudik (iii) | rd badik (kısa boylu) |
| kudik anîn | l/ngh eniklenmek |
| kudikanîn | m eniklenme |
| kudîn | m (acı çekerek) bekleme l/ngh (acı çekerek) beklemek |
| kudirandin | m gütme l/gh 1gütmek (bir düşünceyi, bir ilkeyi veya bir duyguyu gerçekleştirmeye çalışmak) * doza xwînê dikudirîne kan davasını güdüyor * kîn kudirandin kin gütmek |
| kudkam | rd bencil |
| kudkamkî | h bencilce |
| kudret | bnr kîn û kudret |
| kudûr | m kin |
| kuf | m küf |
| kuf avêtin (tiştekî) | küf bağlamak (veya tutmak) |
| kuf girtin | küf bağlamak (veya tutmak) |
| kuf (ii) | m tıs (kaz, kedi, yılan vb. nin çıkardığı ses) |
| kufandin | m 1. pofurdama 2. fosurdam 3. m tüttürme l/gh 1. pofurdamak 2. fosurdamak 3. tüttürmek (sigara, pipo, nargile gibi) |
| kufar nd | küfar |
| kufarê kevn (an jî berê) | 1) eski kurt (mesleğinde uzmanlaşmış kimse) 2) eski kurt (bir işin hileli yanlarını bilen ve kolay kolay kandırılmayan) 3) eski tüfek (herhangi bir işte eski ve tecrübeli olan) |
| kufarê kevn bûn | dünyaya kazık çakmak (veya kakmak) |
| kufaret | m kefaret |
| kufaretî gunehan be | geçmiş olsun |
| kufekuf | h püfür püfür, pofur pofur, fosur fosur |
| kufekufa (yekî) bûn | pofurdayıp durmak |
| kufekufkirin | m püfür püfür etme, pofur pofur etme, fosur fosur etme l/gh püfür püfür etmek, pofur pofur etmek, fosur fosur etmek |
| kufên | bnr kufîn |
| kufî | rd küflü |
| kufî bûn | l/ngh küflenmek |
| kufîbûn | m küflenme |
| kufik | küf. m 1. küf 2. burundan çıkan kurumuş sümük |
| kufik avêtin (tiştekî) | küf bağlamak (veya tutmak), küflenmeye yüz tutmak, pamuklanmak |
| kufik girtin | l/ngh küflenmek, küf bağlanmak, pamuklanmak küf bağlamak (veya tutmak), küflenmek |
| kufika nan | ekmek küfü |
| kufika tenî | bot/nd isli küf (Aspergillus fumigatus) |
| kufikgirtî | rd küflü, küflenmiş |
| kufikgirtin | m küflenme, küf bağlanma, pamuklanm |
| kufikî | rd 1. küflü 2. küflü (zamanı geçmiş, köhne) 3. küflü (saklı para) |
| kufikî bûn | küflenmek. l/ngh 1. küflenmek 2. mec küflenmek (zamanı geçmek, köneleşmek) |
| kufikî kirin | l/gh küflendirmek, küfletmek |
| kufikîbûn | m küflenme |
| kufikîbûyî | rd küflü, küflenmiş olan |
| kufikîbûyîn | m 1. küfleniş 2. mec küfleniş (zamanı geçme, köneleşme) |
| kufikîkirin | m küflendirme, küfletme |
| kufîn | m 1. pofurdama, puflama 2. fosurdanma 3. tıslama, tıslayış (kaz, kedi, yılan vb. nin çıkardığı ses) 4. tüttürülme l/ngh 1. pofurdamak, puflamak 2. fosurdanmak 3. tıslamak (kaz, kedi, yılan vb. nin çıkardığı ses) 4. tüttürülmek |
| kufîn kirin | l/gh 1. pofurdamak, puflamak 2. fosurdanmak 3. tıslamak (kaz, kedi, yılan vb. nin çıkardığı ses) |
| kufîn pê xistin | l/bw fosurdatmak |
| kufînî | m 1. pofurtu, pufurtu 2. fosurtu 3. tıs, tıslama (kaz, kedi, yılan vb. nin çıkardığı ses) 4. tüttürme * kufîniya wî bû cixare dikişand habire sigara tüttürüyordu |
| kufînkirin | m 1. pofurdama, puflama 2. fosurdanma 3. tıslama (kaz, kedi, yılan vb. nin çıkardığı ses) |
| kufînpêxistin | m fosurdatma |
| kufir | m 1. küfür, sövgü 2. küfür ( Allahın varlığı ve birliği gibi dinin temellerinden sayılan inançları inkar etme ve bu yolda söylenen söz) |
| kufirbaz | nd/nt küfürbaz |
| kufirbazî | nd/nt küfürbazlık |
| kufirî | m küfür |
| kufirî pê kirin | (birine) küfretmek |
| kufkar | bot/m mantar |
| kufkarik | bot/m mantar |
| kufkoyî | rd 1. küflü 2. küflü (zamanı geçmiş, köhne) |
| kufkoyî bûn | l/ngh 1. küflenmek 2. mec küflenmek (zamanı geçmek, köneleşmek) |
| kufkoyî kirin | l/gh küflendirmek, küfletmek |
| kufkoyîbûn | m küflenme |
| kufkoyîbûyî | rd küflü, küflenmiş olan |
| kufkoyîbûyîn | m küfleniş |
| kufkoyîkirin | m küflendirme, küfletme |
| kuflet | bnr kulfet |
| kufrî | m küfür, sövgü |
| kufrî kirin | l/gh küfürü basmak, sövmek |
| kufrî pê kirin | küfür savurmak |
| kufrîkirin | m küfürü basma, sövme |
| kuft | m nefret |
| kufte | n köfte |
| kuftê (yekî) jê çûn | (birinden) gıcık almak (veya olmak) |
| kuftefiroş | nd/nt 1. köfteci (satan kimse) 2. m köfteci (köfte satılan yer) |
| kuftefiroşî | m köftecilik |
| kuftepêj | nd/nt köfteci (yapan kimse) |
| kuftepêjî | m köftecilik |
| kufteqirêj | rd bitli kokuşuk |
| kufter | m köfter |
| kuftik | n köfte |
| kuftikê nîskan | mercimek köftesi |
| kuftoyî | bnr kufkoyî |
| kuh (i) | n dağ |
| kuh (ii) | rd kör (keskinliği yeterli olmayan) |
| kuh bûn | l/ngh körelmek, körleşmek (keskinliğini yitirmek, kesmez, işlemez duruma gelmek) |
| kuhbûn | m körelme, körleşme (keskinliğini yitirme, kesmez, işlemez duruma gelme) |
| kuhbûnî | m körlük (kesmez olma durumu) |
| kuhbûyîn | m köreliş, körleşiş |
| kuhî | rd dağlı |
| kuhistan | m dağlık |
| kuhîtî | m körlük (kesmez olma durumu) |
| kuhkirin | m körleştirme, köreltme, körletme (keskinliğini yitirmesine sebep olma) l/gh körleştirmek, körletmek, köreltmek (keskinliğini yitirmesine sebep olmak) |
| kuj | n 1. köşe * kujê xanî evin köşesi 2. kenar, köşe * kujên kaxez kağıt köşesi 3. geo açı |
| kuj dan | l/gh 1. köşe vermek 2. bel vermek (duvar gibi dik şeyler için, dışa doğru kamburlaşmak) * dîwar kuj daye duvar bel vermiş |
| kujandin | bnr kojandin |
| kujar | rd öldürücü |
| kujare | nr 1. öldürücü 2. öldürücü özeliği olan, tehlikeli |
| kujarîtî | m öldürücülük |
| kujdan | m 1. köşe verme 2. bel verme (duvar gibi dik şeyler için, dışa doğru kamburlaşma) |
| kujdar | rd katil, öldürücü |
| kujdarî | m katillik, öldürücülük |
| kujdayîn | m 1. köşe verme 2. bel vermek (duvar gibi dik şeyler için, dışa doğru kamburlaşma) |
| kuje | n köşe |
| kujek | nd/nt öldürücü, kıyacı |
| kujekî | m öldürücülük |
| kujên lêvê | dudakların birleşme yeri |
| kujende | rd öldürücü |
| kujendetî | rd öldürücülük |
| kujendeyane | h öldürücüce |
| kujer | nd/nt 1. katil, kıyacı 2. öldürücü * derbeyeke kujer lê da ona öldürücü bir darbe vurdu |
| kujerbûn | m 1. katil olma 2. öldürücü olma 3. katillik |
| kujêre | m mertek |
| kujerhez | rd katil sever |
| kujerî | m 1. katillik 2. öldürücülük |
| kujî | m 1. köşe 2. geo açı 3. köşe, kenar, bucak * kujiyê dinyayê dünyanın bucağı |
| kujîle | m dam saçağı |
| kujinde | bnr kujende |
| kujîner | rd öldürücü |
| kujînîvker | mat/m açı ortayı |
| kujm | rd -e kadar * bi kujmê 2 sed hezar dolaran 2 bin dolar kadar |
| kujnik | rd badi, bodur kimse |
| kujtar | m katliam |
| kujtarker | nd/nt katliamcı |
| kujtarkerî | m katliamcılık |
| kujyar | öldürücü. nd/nt katil, kıyacı |
| kujyarî | m katillik |
| kuka | m kuka (tespih, sigara ağızlığı gibi şeylerin yapımında kullanılan Hindistan cevizi kökü) |
| kukind | m kabak |
| kuku | rd keke, kekeme |
| kuku kirin | l/gh kekelemek |
| kukukirin | m kekeleme |
| kukurd | bnr gogird |
| kul | yara. n hayalı yaratık * kul lê xist yaratık çarptı m 1. yara (kendiliğinde oluşan yara, darp, kesici bir araç sonucu oluşmamış yara) 2. iç yara, ülser 3. bere, bertik 4. bj kıran, ölet 5. yara (dert, üzüntü, acı) * kula dil yürek yarası 6. ukde * ev kulek e bi min ra bu içimde bir ukdedir |
| kul (i) | m 1. cibinlik 2. rd konik tepeli |
| kul bûn | l/ngh 1. yaralanmak 2. çöreklenme (bir duyguyu güçlü ve sürekli olarak duyma) |
| kul ketin (...) | kıran girmek |
| kul ketin dilê (yekî) | yüreğine kar yağmak |
| kul ketin mala (yekî) | evine kıran girmek |
| kul ketin nav û dilê (yekî) | içini kurt yemek (veya kemirmek) |
| kul ketin zikê (yekî) | içine dert olmak |
| kul kirin | l/gh yaralamak |
| kul kirin zikê (yekî) | (birinin içine) felfelek sokmak |
| kul lê hat! | kıran mi girdi? |
| kul lê xistin | hayali yaratık çarpmak |
| kul qureder | zıkkımın kökü |
| kul û birîn (an jî rîşî) | yara bere |
| kul û derd | 1) acı, keder, üzüntü 2) ukde |
| kul û keder | kahir, derin acı |
| kul û qotik | 1) kırcın (hayvan kıranı) 2) zehir zıkkım |
| kul û qotik kirin dilê xwe | yüreğinin yağı (veya yağları) erimek (çok üzülmek) |
| kul û xemên (yekî) hişyar kirin | (bir kimse birinin) derdini deşmek (veya depreştirmek) |
| kul û xemên (yekî) rakirin (an jî hişyar kirin) | (bir kimse birinin) derdini deşmek (veya depreştirmek) |
| kul ûrta (yekî) biqelîne | soyunu sopunu kıran kurutsun |
| kula (...) ketin dilê (yekî | çökmek (çok üzülmek) |
| kula destan xweş dibe ya zimanan xweş nabe | kılıç yarası onar dil yarası onmaz |
| kula dil | yürek yarası |
| kula dilê (yekî) tiştek bûn | (birinin) hayali de ... olmak |
| kula dilê xwe rêtin | yüreğini boşaltmak (veya dökmek) |
| kula felekê lê tune bûn | 1) hali vakti yerinde olmak, hiç bir eksiği olmamak 2) dertsiz tasasız olmak |
| kula guran dizikê se de pir in | birinin yaptıklarını unutamamak |
| kula heftpençe | bj/m kanser |
| kula helebê | bir tür hastalık |
| kula helebê li her derê hebûn | dert her yer de olmak, her yerde sorun ve çekilmez dertler olmak |
| kula pîroz | çıbana benzer bir yara |
| kula salê | ölümcül yara |
| kula xwe rêtin | yüreğini boşaltmak (veya dökmek) |
| kulab (i) | rd kötü (iyi karşıtı) |
| kulab (ii) | n menteşe |
| kulab (iii) | n 1. hayvan tırnağı 2. çengel |
| kulabak | m koyun kuyruğunu ucu |
| kulabe (i) | m sıyırga (kar küreme aracı) |
| kulabe (ii) | m 1. boyunduruğun ucuna bağlanan demirden çubuk 2. pulluğun halkası |
| kulaf | n kuş pençesi |
| kulafok | m üç başlı kaşık (kavurma çıkarmada kullanılır) |
| kulandin | m aksatma, sektirme l/gh aksatmak, sektirmek |
| kulav | keçe. n 1. keçe 2. keçe (yaygı olarak) 3. kepenek (keçeden çoban üstlüğü) 4.rd keçe (keçeden yapılma) |
| kulav (i) | n külah (keçeden erkek başlık) |
| kulav avêtin avê | boş vermek, işi bitkmek |
| kulav bi avê de berdan | boş vermek |
| kulav girtin (tiştekî) | keçelemek |
| kulav kirin | l/gh keçelemek |
| kulav sûtin | keçe yapmak |
| kulavçêker | nd/nt keçeci |
| kulavçêkerî | m keçecilik |
| kulavê ber pişt | duvara çakılı, asılı yaslanma kepeneği |
| kulavê berêx | yer, sergi kepeneği |
| kulavê min rehmet li dê û bavê min | kör değneğini beller gibi |
| kulavê palan | yük hayvanının takımında kullanılan keçe |
| kulavê serî | erkek başlığı olarak kullanılan keçe |
| kulavê şivanan | kepenek (keçeden çoban üstlüğü) |
| kulavê xemilî | süslü eşya yapımında kullanılan kepenek |
| kulavê xoristanî | bir tür Horasan keçesi |
| kulavfiroş | nd/nt keçeci (satan kimse) |
| kulavfiroşî | m keçecilik |
| kulavik | n 1. keçe 2. külah |
| kulavîn | rd keçe, keçeden yapılma |
| kulavker | nd/nt keçeci |
| kulavkerî | m keçecilik |
| kulavkî | m dürüm, dürme (silindir biçiminde kıvrılma) |
| kulavkî kirin | l/gh dürümlemek |
| kulavkîkirin | m dürümleme |
| kulavkirin | m keçeleme |
| kulavqoç | n külah (ucu boynuz şeklinde külah) |
| kulb | rd obur |
| kulbe | çapa, nacak. n 1. kör çapa 2. çapa (toprağı eşelemek için kulanılan ağaç saplı deemir kazı aracı) 3. çapa (çapalama işi) |
| kulbe kirin | çapalamak. l/gh çapalamak |
| kulbêj | nd dert ortağı (bir kimsenin derdini anlatığı, derdini paylaştığı dostu) |
| kulbêjê te tune derdini | Marko Paşa’ya anlat |
| kulbeker | nd/nt çapacı |
| kulbekerî | m çapacılık |
| kulbekirî | rd çapalı (çapalanmış yer) |
| kulbekirin | m çapalama |
| kulbeşk | zo/n porsuk |
| kulbî | m oburluk |
| kulbik | bnr kulbe |
| kulbiş | m büyükçe küfe |
| kulbûn | m 1. yaralanma 2. çöreklenme (bir duyguyu güçlü ve sürekli olarak duyma) |
| kulçik | n köşe |
| kuldar | rd 1. yaralı 2. yaralı bereli 3. dertli |
| kuldarî | m 1. yaralılık 2. dertlilik |
| kule (i) | rd aksak |
| kule (ii) | rd maviye çalan at donu |
| kule (iii) | m cibinlik |
| kule (iv) | bnr külah |
| kulê bixwe | zıkım ye |
| kulê dan ser (yekî) | ardından (veya arkasından) atlı kovalamak |
| kulecergî | m kahretme, verem etme |
| kulecergî bûn | l/ngh kahrolmaktan hastalanmak, verem olmak |
| kulecergî kirin | l/gh kahretmek, verem etmek |
| kulecergîbûn | m kahrolmaktan hastalanma, verem olma |
| kulecergîkirin | m kahretme, verem etme |
| kuleh | n 1. külah (keçeden erkek başlık) 2. külah (içine bazı şeyleri koymak için huni biçiminde kap) * kulehê besteniyê dondurma kulahı 3.rd külah (bu kabın alabileceği miktar) |
| kuleh (i) | bnr kulî |
| kulehê şut | sivri külah |
| kulehfiroş | nd/nt külahçı (satan kimse) |
| kulehker | nd/nt külahçı (imal eden) |
| kulek | 1.aksak, topal. 2.baca. m 1. aydınlık (damın ortasında açılan boşluk) 2. havalandırma, nefeslik 3. baca * kuleka bixêriyê şömine bacası 4. delik 5. mec kova (çok gol yiyen takım veya kaleci) |
| kulek (i) | nd küçük baş hayvan |
| kulek (iii) | m 1. pencere, küçük pencere 2. duvardaki küçük gömme dolap veya terek |
| kulek (iv) | rd 1. aksak 2. mec korkak |
| kulek bûn | l/gh aksamak, topallamak |
| kuleka hewayê | hava deliği |
| kulekbûn | m aksama, topallama |
| kulekî | m 1. aksaklık 2. rd aksakça |
| kulemar (i) | bj/m kolera |
| kulemar (ii) | zo/m çaylak |
| kulemek | m 1. oyluk kemiği 2. kalça |
| kulêmek | bnr kulîmek |
| kulemist | m yumruk |
| kulên (...) di zikê (yekî) de hebûn (an jî pir in) | yaptıklarını unutamamak |
| kuleng | m külek |
| kulêre | m poğaça |
| kulêrefiroş | nd/nt poğaçacı (satan) |
| kulêreker | nd/nt poğaçacı (imal eden) |
| kulereş | bj/m bir tür yara |
| kulêş | bot/m kırılmamış kuru ot |
| kuleşûtik | nd/m öcü |
| kulfet (i) | n külfet, güçlülük |
| kulfet (ii) | n 1. eş, hanım, hatun, karı, zevce * mêrik digote ku kulfetê wî li malê riya wî dipê adam eşinin onu evde beklediğini söylüyordu 2. eş, koca, bey (koca anlamında) * kulfetê min li benda min e, divê ez herim beyim beni bekliyor, gitmem lazım 3. aile |
| kulfik (i) | m kürük |
| kulfik (ii) | m 1. tandırın alt deliği (kül ve ateşi çıkarmak için) 2. göbek (değirmen taşının ortası) |
| kulfişî | rd hantal ve şişman kimse |
| kulgewrî | b bir bedua |
| kulî | zo/n çekirge (Acridium) n kar tanesi * kuliyê berfê kar tanesi nd 1. kül, küli (bütün, tümü, hepsi) 2. rd (man/fel) küli, tüme |
| kulî gir kirin | lapa lapa kar yağmak |
| kulî (ii) | n taraktan geçirilmiş eğrilmeye hazır yün tutamı veya yumağı |
| kulî zimanê (yekî) xwarin | dilini (veya dillerini) yutmak |
| kulibandin | m 1. bunatma 2. kudurtma 3. çabuk acıktırma l/gh 1. bunatmak 2. kudurtmak 3. çabuk acıktırmak |
| kulîbe | m küllük, çöplük, çöp yeri |
| kulibîn | m 1. bunama, bunayış 2. kudurma, kuduruş, çıldırma 3. çabuk acıkma l/ngh 1. bunama 2. kudurmak, çıldırmak 3. çabuk acıkmak |
| kulîç | bnr kulîçe |
| kulîçe | pasta. |
| kuliçe | m çörek |
| kulîçe (i) | m 1. çörek (bir çörek çeşidi) 2. poğaça |
| kulîçe (ii) | m 1. külçe 2. rd külçe (külçe şeklinde olan) |
| kulîçebûn | m külçeleşme |
| kulîçefiroş | nd/nt çörekçi (satan kimse) |
| kulîçefiroşî | m çörekçilik |
| kulîçeker | nd/nt çörekçi (yapan kimse) |
| kulîçekerî | m çörekçilik |
| kulîçevan | nd/nt çörekç |
| kulîçevanî | m çörekçilik |
| kulîçexane | pasta(ha)ne. |
| kulîdanik | m seren |
| kulîfek | m çöplük |
| kulîî sala xedê | her sene |
| kulîî salê | her sene |
| kulik | 1.kukuleta, 2.bulaşıcı hayvan hastalığı. |
| kulik (i) | n kar tanesi |
| kulîk (i) | n çöp, dal |
| kulik (ii) | n 1. sorguç, tuğ 2. keçi tüyü |
| kulîk (ii) | n koni |
| kulik (iii) | m kiler |
| kulik (iv) | m küllük |
| kulik (v) | bnr kul (III) |
| kulik (vi) | m 1. külah (keçeden erkek başlık) 2. kukuleta 3. yağmurluk başlğı |
| kulîke | rd aksak, topal |
| kulîkêz | zo/m haşere |
| kulikfiroş | nd/nt külahçı (satan kimse) |
| kulikker | nd/nt külahçı (imal eden) |
| kulîkulî | h seke seke |
| kulîlk | kır çiçeği, çiçek. bot/m 1. çiçek (bir bitkinin üreme organını taşıyan çoğu güzel kokulu, renkli bölümü) 2. kır çiçeklerinin genel adı) |
| kulîlk çandin | l/gh çiçeklemek |
| kulîlk dan | l/gh 1. çiçeklenmek 2. (baklagiller) tane sütle dolgunlaşmak çiçek açmak * daran kulîlk dane ağaçlar çiçek açmış |
| kulîlk danîn | l/gh çiçeklemek |
| kulîlk vedan | l/gh çiçeklenmek |
| kulîlk vekirin | l/gh çiçeklenmek çiçek açmak |
| kulîlka bîcadê | bot/nd amber çiçeği |
| kulîlka bûkê | bir tür çiçekli bitki |
| kulîlka hinarê | nar çiçeği |
| kulîlka qesar | bot/nd yayla çiçeği |
| kulîlka spî | papatya |
| kulîlka xubare | (fiska cotyara, zaferan) safran çiçeği-süsengiller; crocus sativa |
| kulîlka zer | sarı çiçek |
| kulîlkçandin | m çiçekleme |
| kulîlkdan | m 1. çiçeklenme 2. (baklagiller) tane sütle dolgunlaşma |
| kulîlkdanîn | m çiçekleme |
| kulîlkdank | m 1. çiçeklik 2. çiçeklik (çiçek yetiştirilen kap) |
| kulîlkdar | rd çiçekli |
| kulîlkên bibizir | bot tohumlu bitkiler |
| kulîlkfiroş | nd/nt çiçekçi (satan kimse) |
| kulîlkfiroşî | m çiçekçilik |
| kulîlkhez | nd/nt çiçeksever |
| kulîlkker | nd/nt 1. çiçekçi 2. çiçekçi (plastik çiçekler yapan kimse) |
| kulîlkkerî | m çiçekçilik |
| kulîlksor | m kızıl çiçek |
| kulîlkvan | nd/nt 1. çiçekçi 2. çiçekçi (plastik çiçekler yapan kimse) |
| kulîlkvanî | m çiçekçilik |
| kulîlkvedan | m çiçeklenme |
| kulîlkvekirin | m çiçeklenme |
| kulîmek | ant/m oyluk kemiği |
| kulîmok | ant/m oyluk kemiği |
| kulîn | 1.aksamak. 2.silo, yatak dolabı. l/ngh aksamak, topallamak |
| kulîn (i) | m 1. yüklük (yatak yüklüğü veya yük altı dolabı) 2. kiler, ambar, zahirelik yer 3. mutfak |
| kulîn (ii) | m 1. uyku tahtası 2. seki |
| kulîn (iii) | m aksama, aksayış, topallama, topallayış |
| kulînçe jê hatin | geliri çok olmak |
| kulînçe (ii) | n külçe |
| kulind | bot/n 1. kabak (Cucurbita) 2. kabak (bu bitkinin ürünü) |
| kulindê mîran | bot/nd bal kabağı, helvacı kabağı, kestane kabağı (Cucurbita moschata) |
| kulindir | dolmalık kabak. n kabak |
| kulindirê reş | nd kara kabak |
| kulindterk | m dolmalık kabak |
| kuling (i) | n kiler |
| kulîng (i) | m küllük, çöplük |
| kuling (ii) | n külünk |
| kulîng (ii) | m sap kaldırmada kullanan bir gereç |
| kuling (iii) | zo/n sivrisinek |
| kuling (iv) | n omuz |
| kuling (v) | n 1. kazma (toprağı kazmada kullanılan ağaç saplı demir araç) 2. manivela 3. çengelli sopa |
| kulingvan | nd/nt kazmacı |
| kulînk | m üzerine bir şeyler konulmak için hazırlanan seki |
| kulîs | m kulîs |
| kulîs kirin | kulis yapmak |
| kulit | m öksürük |
| kulitandin | m öksürtme l/gh öksürtmek |
| kulitîn | m öksürme l/ngh öksürmek |
| kuliyat | m külliyat |
| kuliye | m külliye |
| kulîyê kesk | yeşil çegirge |
| kulîyê şamî | bir tür iri çegirge |
| kulizandın | m zıkımlatma l/gh zıkımlatmak |
| kulizîn | m zıkkımlanma l/ngh zıkkımlanmak |
| kulkirin | yaralatma |
| kulkulandin (i) | m çırpındırma, çırpıtma, debeletme l/gh çırpındırmak, çırpıtmak, debeletmek |
| kulkulandin (ii) | m sektirme l/gh sektirmek |
| kulkulî | h seke seke, sekerekten |
| kulkulik | n dal |
| kulkulîn | güçlük içinde sürüklenip gitmek. |
| kulkulîn (i) | m çırpınma, çırpınış, debelenme, debeleniş l/ngh çırpınmak, debelenmek |
| kulkulîn (ii) | m sekme l/ngh sekmek |
| kulkulînk | m omuz |
| kulm | m 1. yumruk (parmakların kapanmasıyla elin aldığı biçim) 2. yumruk (elin bu biçimiyle yapılan vuruş) * kulmek li ser çavê wî xist yüzüne bir yumruk vurdu 3. apaz, avuç (bir avuç dolusu) * kulmek genim bir apaz buğday |
| kulm danîn (yekî) | birine yumruk indirmek |
| kulm daweşandin (yekî) | birini yumruklamak, yumruk savurmak |
| kulm lê dan | l/bw yumruklamak |
| kulm lê hatin xistin | yumruklanmak |
| kulm lê xistin | l/bw yumruklamak |
| kulm lê xistin (an jî dan) | 1) yumruk atmak (veya indirmek) 2) avuçlamak |
| kulma xwe lê xistin | avuçlamak |
| kulmbaz | n boksör |
| kulmbazî | m boksörlük |
| kulmek | bir avuç. |
| kulmîro | m karınca yuvası |
| kulmişandin | m çöktürme l/gh çöktürmek |
| kulmişîn | m çökme l/gh çökmek |
| kulmist | m 1. yumruk (parmakların kapanmasıyla elin aldığı biçim) 2. yumruk (elin bu biçimiyle yapılan vuruş) 3. mec apaz, avuç |
| kulmist danîn (yekî) | birine yumruk indirmek |
| kulmist daweşandin (yekî) | birini yumruklamak, yumruk savurmak |
| kulmist lê xistin (an jî dan) | yumruk atmak (veya indirmek) |
| kulmîz | n sidik torbası |
| kulmîzik | n sidik torbası |
| kulmlêdan | m yumruklama |
| kulmlêxistin | m yumruklama |
| kulmoz | m arı yuvası |
| kuloç | m peksimit |
| kuloke | rd topal |
| kuloketî | m topallık |
| kulor | bnr kilor |
| kulot (i) | rd dişleri kırık, bozuk kimse |
| kulot (ii) | rd 1. saçları kısa ve iyi tıraş edilmemiş olan kimse 2. dallarının tümü kesilmiş ağaç |
| kuloz | n küp |
| kulp (i) | m ağacın toprakta kalan kısmı |
| kulp (ii) | m kıtlık |
| kulp (iii) | m sokarken çıkan ses |
| kulpandin | m 1. tüttürme 2. argo sokma l/gh 1. tüttürmek (sigara, pipo, nargile gibi) 2. argo sokmak |
| kulpekulp | m 1. tüttürme 2.argo sokarken çıkan ses |
| kulpekulp jê anîn | argo sokarken ses çıkartmak |
| kulpîn | l/gh tütmek m kalp atışı * kulpîna dilê dadê ananın kalp atışının sesi |
| kulpîn (ii) | m tütme * kulpîna cigareya wî bû sigara tütüyordu |
| kulpîna dil | kalp atışı (kalp sesi için) |
| kulpînî | m kapl çarpıntısı |
| kult | m kült |
| kultur | m 1. kültür 2. biy kültür (uygun biyolojik şartlarda bir mikrop türünü üretme) |
| kulturberz | rd yüksek kültürlü |
| kulturî | rd kültürel |
| kulturnas | nd/nt kültür bilimci |
| kulturnasî | mt kültür bilim |
| kulû | m yumak (pamuk ve iplik yumağı) |
| kulû kirin | l/gh yumaklamak |
| kulûçe | m çörek |
| kulûfeng | m çöplük |
| kuluk | m hörgüç |
| kulûkirin | m yumaklama |
| kulund | n kabak |
| kulunterk | n dolmalık kabak |
| kulvar | sp/m kulvar |
| kulxan | külhan. m külhan |
| kulxane | m faraş |
| kulxanvan | n külhancı |
| kulxe | rd sık |
| kulxen | m dönden kalan bulgur pilavına su ve yağ eklenerek yapılan bir yemek |
| kulzik | rd karşısındakini kızdıran, onun meraktan çatlatan kimse |
| kum | n takke |
| kumanda | m 1. kumanda, komuta 2. kumanda cihazı |
| kumanda hildan dest xwe | komutayı ele almak |
| kumanda kirin | komuta etmek |
| kumandar | n kumandan |
| kumandarî | m kumandanlık |
| kumanya | m kumanya |
| kumbed | bnr kumbet |
| kumbet | kubbe, kümbet. m 1. kümbet, kubbe 2. rd kümbet, kubbe (kubbe biçiminde olan) |
| kumbir | m kepez, oyuk (dağlardaki oyuk) |
| kumbirk | erd/n tepecik |
| kumê bêxîretiyê kişandin serê xwe | haksızlığa karşı sus pus olmak |
| kumêd | bnr kumeyt |
| kumêl | bnr berdûv |
| kumêt | kırmızı (at rengi). rd doru, doru at |
| kumet (i) | bnr kumet |
| kumet (ii) | n tümsek |
| kumeyt | rd doru, doru at |
| kumik | n 1. takke 2. ibik 3. rz düzeltme (veya inceltme, uzatma) işareti bot/m mantar kumik |
| kumik (ii) | bot/m 1. kadehçik 2. kömeç 3. kabuklu tane |
| kumik (iv) | n kepez (tavuk veya kuşların başındaki ibiği) |
| kumik (v) | n gözleme |
| kumikê qadî | bir tür zehirli mantar |
| kumikê xwe bi serê xwe de bidewisîne | sen kendi gemini kurtarmaya bak |
| kumişandin (i) | m çöktürme l/gh çöktürmek |
| kumişandin (ii) | m sendeletme, tökezletme l/gh sendeletmek, tökezletmek |
| kumişîn | çökmek. |
| kumişîn (i) | m 1. çökme (inerek kaplama) 2. çökme (duygu, durum vb. için; basma) 3. kapanma (yüzü, gövdesi bir yere gelecek biçimde eğilme) 4. kaplama l/ngh 1. çökmek (inerek kaplamak) * mij kumişiye ser deştê ovaya sis çökmüş * tarî kumişî ser bajêr şehre karanlık çöktü 2. çökmek (duygu, durum vb. için; basmak) 3. kapanmak (yüzü, gövdesi bir yere gelecek biçimde eğilmek) 4. kaplamak * mijekî qalind kumişîbû ser bajêr kalın bir sis tabakası şehri kaplamıştı |
| kumişîn (ii) | m sendeleme, tökezleme, tökezme l/ngh sendelemek, tökezlemek, tökezmek |
| kumkumandin | m kıvrıltma l/gh kıvrıltmak |
| kumkumî | rd kıvrılmış (dar bir yere büzülere yatmış olan) |
| kumkumîn | m kıvrılma (dar bir yere büzülere yatma) l/ngh kıvrılmak (dar bir yere büzülerek yatmak) |
| kumpanya | m kumpanya, ortaklık |
| kumpas | m kumpas |
| kumqeşa | m buzul |
| kumreş | rd kıskanç, günücü, hasetçi |
| kumreş bûn | l/ngh kıskanmak, hasetlenmek |
| kumreşbûn | m kıskanma, hasetlenme |
| kumreşî | m kıkançlık, haset |
| kumreşî kirin | kıskanmak, çekememek, haset etmek |
| kumreşik | m bir kız çocuğu oyunu |
| kumrib | n etrafı çeyrek altın liralarla bezenmiş kadın başlığı |
| kumsor | rd kırmızı başlıklı |
| kumulus | m kümülüs, küme bulut |
| kumûşk | m büklüm |
| kumzirî | n miğfer, tolga, zırhlı miğfer |
| kumzirx | miğfer. n tolga, miğfer |
| kun | delik n tuluğ, keçi derisinden su tulumu m 1. delik 2. delik (iğne, keser, kazma gibi araçların deliği) 3.rd delik (delinmiş) |
| kun pir gir e pîne nagire | açık çok büyük olmak |
| kun û kundêl | delik deşik |
| kun û kundêl kirin | kalbura çevirmek (di) |
| kun (i) | bnr qûn |
| kun (iii) | m yalak |
| kun (iv) | m in (yabani hayvanların barınağı) |
| kun bûn | delinmek. l/ngh delinmek (delmek işine konu olmak) |
| kun kirin | l/gh delmek (delik açmak) |
| kuna derziyê de lê gerîn | delik deşik aramak |
| kunbizîrç | rd kıçı sağı * mirîşka kunbizîrç kıçı sağılı tavuk |
| kunbûn | m delinme |
| kunbûyîn | mdeliniş |
| kunc | n köşe |
| kunc (i) | bnr kef û kunc |
| kunc (ii) | n levha, tablet |
| kunc û qulûr | köşe bucak |
| kuncal | n köşe, korner |
| kuncandin (i) | l/gh sığdırmak m sığdırma |
| kuncandin (ii) | l/gh örselemek * bayê pelên çîçekan kuncandibûn rüzgâr çiçeklerin yapraklarını örselemişti m örseleme |
| kuncandin (iii) | l/gh göstermek m gösterme |
| kuncere | bot/m mersin ağacı (Myrtus communis) |
| kuncî | bot/m susam |
| kuncik | iç, köşe, açı, zaviye. n köşe, köşecik |
| kuncîkerk | bot/m yarım el büyüklüğünde, hafif tüylü yaprakları yere yatık bir bitki |
| kuncil | n delik deşik elbise |
| kuncîn (i) | m sığma, sığış l/ngh sığmak |
| kuncîn (ii) | m örselenme, , örseleniş l/ngh örselenmek |
| kuncin (iii) | m görünme |
| kuncîn (iii) | l/ngh görünmek |
| kuncinandin | m örseleme, zedeleme l/gh örselemek, zedelemek |
| kuncinîn | m örselenme, zedelenme l/ngh örselenme, zedelenme |
| kuncir | bot/m pıtrak |
| kuncirandin (i) | m kemirme l/gh kemirmek |
| kuncirandin (ii) | m zedeleme l/gh zedelemek |
| kuncirîn (i) | m kemirilme l/ngh kemirilmek |
| kuncirîn (ii) | m zedelenme l/ngh zedelenmek |
| kuncnivîs | nd/nt köşe yazarı |
| kuncnivîsar | m köşe yazısı |
| kunco | rd köşeye sinen oğlak, kuzu |
| kund | zo/n baykuş |
| kund (i) | rd cimri |
| kund (ii) | m pazı, beze (bir ekmeklik hamur) |
| kund li ser (...) xwendin | üstünde baykuşlar ötmek |
| kundayî | rd delikli |
| kunde | sp/m künde |
| kundê kor | zo/nd puhu (Bubo bubo) |
| kundê şevê | zo/nd alaca baykuş |
| kundêl | bnr kun û kundêl |
| kundîl | m kiler |
| kundir | kabak. kabak- ikiçenekliler- kabakgiller; cucurbita |
| kundir axivî! | bal kabağı lâf söyledî! |
| kundir bot/n | 1. kabak (Cucurbita) 2. kabak (bu bitkinin ürünü) 3.rd kabak (kavun, karpuz için; ham, tatsız) 4. n/argo kafa * kundirê serê wî vala ye kafası kabak 5.n göbek (argo) 6.rd kabak (tüysüz, dazlak) 7. rd/mec kabak, bal kabağı, boş kafalı (bilgisiz, görgüsüz, kaba kimse) |
| kundir derketin | kabak çıkmak (karpuz, kavun için; ham çıkmak) |
| kundir xeber da! | bal kabağı lâf söyledî! |
| kundirandin | m yuvarlama l/gh yuvarlamak |
| kundirbûn | m kabaklaşma (dazlaklaşma) |
| kundirbûnî | m 1. kabaklık, hamlık (karpuz, kavun için) 2. kabaklık, tüysüzlük, dazlaklık (baş için) 3. kabaklık (bilgisizlik, görgüsüzlük) |
| kundirê avî | bot/nd testi kabağı su kabağı |
| kundirê dagirtî | nd kabak dolması |
| kundirê girîtî | dolmalık kabak. |
| kundirê mîranî | bot/nd bal kabağı, helvacı kabağı, (Cucurbita moschata) bal kabağı |
| kundirê qerewe | bot/nd bal kabağı (Cucurbita moschata) |
| kundirê reş | bot/nd kara kabak |
| kundirê şamî | bot/nd bal kabağı (Cucurbita moschata) |
| kundirê serî | nd/argo kafa tası rgo kafa tası |
| kundirê stûreq | bot/nd su kabağı, testi kabağı |
| kundirê tirşê | bot/nd sakız kabağı sakız kabağı |
| kundirê vala | hıyar ağa (veya hıyar ağası) |
| kundirên sorkirî | kabak kızartması |
| kundirfiroş | nd/nt kabakçı (satan kimse) |
| kundirî | m (argo) hıyarlık, kabaklık (bilgisizlik, görgüsüzlük) |
| kundirî kirin | hıyarlık etmek |
| kundirîn | m yuvarlanmak l/ngh yuvarlanmak |
| kundirmast | n kabak ve yoğurtan yapılan bir yemek |
| kundiro jî gotina xwe got | lâf söyledi bal kabağı |
| kundirok (i) | bot/m bir karış boyunda, sarı çiçekleri olan ve pişirilerek yenilir bir ot |
| kundirok (ii) | rd tolbul |
| kundirokî | h 1. tombulca 2. fıstık gibi (dolgun, besili ve canlı) |
| kundirtî | m (argo) hıyarlık, kabaklık (bilgisizlik, görgüsüzlük) |
| kundirtî kirin | hıyarlık etmek |
| kundirvala | rd boş, kabak, kafasız |
| kundol | m karpuz |
| kunefe | m künefe |
| kunek ava sar li ser dilê xwe reşandin | kendini teselli ederek rahatlamak |
| kunemêrî | bnr kunemorî |
| kunemorî | m karınca yuvası, karınca deliği |
| kunende | nd/rd kâhin |
| kunenden | rd tedbirli, tedbir almasını bilen |
| kunendetî | m kâhinlik |
| kunêr | m çıban |
| kunerovî | m tilki ini |
| kunesim | m 1. karasabanın sürgü deliği 2. pulluğun çekme deliği |
| kunesima nîr | boyunduruk deliği |
| kung | n yün taranırken arta kalan yun parçacıkları |
| kung (i) | n yele |
| kungî | m barbata |
| kunhestî | ant/n kalça kemiği |
| kunhirç | nd ayı ini |
| kunifte | m sıyırga |
| kunik (i) | bnr kûnik |
| kunik (ii) | m 1. delik, delikçik 2. gözenek |
| kunik (iii) | m tuluğu, küçük su tulumu |
| kunik (iv) | m taranmış yün kırpıntısı |
| kunik (v) | m kalça |
| kunikdar | rd 1. delikli 2. gözenekli |
| kunikî | rd 1. delikli 2. gözenekli |
| kunişkî | rd 1. deliklice 2. gözeneklice 3. delik deşik * kurikeke kunîşk delik deşik çorap |
| kunk | künk. |
| kunk (i) | n künk, büz |
| kunk (ii) | m taranmış yün kırpıntısı |
| kunker | rd 1. delici 2. m zimba, delgeç |
| kunkere | m delgi, matkap |
| kunkerevan | nd/nt matkapçı |
| kunkî | rd Amerikan tıraşına benzer kürt tıraşı |
| kunkirin | delmek. m delme |
| kunkulav | bot/m bir üzüm türü |
| kunkun | rd delik delik |
| kunkun bûn | l/ngh delik delik olmak |
| kunkunbûn | m delik delik olma |
| kunkunî | rd delik deşik |
| kunkunî bûn | l/ngh delik deşik olmak |
| kunkunî kirin | l/gh delik deşik etmek |
| kunkunîbûn | m delik deşik olma |
| kunkunîkirin | m delik deşik etme |
| kunkunoşk | rd 1. delikli 2. m gözenek (delikli bir nesnenin deliklerinden her biri) |
| kunkunoşkî | rd 1. deliklice 2. gözenekli, gözlü (deliği olan) |
| kunmişk | m fare deliği |
| kunmorî | m karınca yuvası |
| kunmûrî | bnr kunmorî |
| kunrim | m mızrağın alt ucu, mızrak dibi |
| kunrimkirin | m hasmını mızrak dibiyle yere atma l/gh hasmını mızrak dibiyle yere atmak |
| kunrovî | m tilki ini |
| kuntik | m çömelme |
| kunza | m bir tür darbuka |
| kunzîr | rd delinmeyen şey |
| kupal | bnr gopal |
| kupekup | m kalp atışı |
| kupeşte | der/m küpeşte |
| kupînî | m atış (kalp atışının sesi gibi) |
| kur | rd 1. tıraş * riyê xwe kur bike sakalını tıraş et 2. (r kalın okunur) kısa kulaklı * miya kur kısa kulaklı koyun 3. kısa, bodur * bejna wî kur e boyu kısa n sıpa n 1. oğul, oğlan, erkek evlât (erkek çocuk) 2. oğlan (yetişkin erkek) 3. oğul (bazı kelimelerin anlamını pekiştirmek için kullanılır) * kûçikê kurê kûçikan it oğlu it n 1. höyük 2. ağaçsız tepe 3. çıplak |
| kur (i) | rd 1. (r kalın okunur) oğursuz 2. deymez |
| kur (ii) | rd (k kalın okunur) derin * çem kur e nehir derin |
| kur (ix) | m kur (yabancı paraların ulusal para cinsinden değeri) |
| kur (v) | m 1. (r kalın okunur) iki ağaç arasında ve yüksekte yığılan ot ve meşe laprağı yığını 2. şiddetli * bayê kur şiddetli rüzgâr |
| kur (vi) | ant/n (k ve r kalın okunur) kafa, baş |
| kur bî bi bavê xwe de | baban öle |
| kur bî pê de | yas tutasın |
| kur bûn (ii) | l/ngh kuluçkaya oturmak (veya yatmak) |
| kur kirin | l/gh 1. kesmek (ucunu almak) * tu porê xwe kur bikî baş dibe saçını kesen iyi olur 2. kırkmak (saç, sakal için; kesmek) * te porê xwe pir kur kiriye saçlarını çok kırkmışsın 3. tıraş etmek, tıraşlamak, yülümek |
| kur sıpa | çağırma ünlemi |
| kur tovil e nevî kakil e | oğul balsa torun oğul balıdır |
| kur û kem | saçını başını yolasıca |
| kur û kem bûn | saçı başı yolunmak, per perişan olmak |
| kur û kem kirin | saçını başını yolmak, per perişan etmek (yek) |
| kur û kemî kirin | (birinin) saçını başını yolma |
| kur û lûs | yas nedeniyle üstünü başını paralamış kimse, sevdiği veya yakınının ölüme nedeniyle saçlarını kazmak, vücudunu kesmek anlamında bedua, ilenç |
| kur û tazî | Cıpıldak * kur û tazî digeriyan cıbıldak dolaşıyorlardı |
| kur û zarî | oğul uşak |
| kurad | bnr kurat |
| kuram | n amca oğlu |
| kurandin | m kükretme l/gh kükretmek |
| kuranî | m evlâtlık |
| kurap | n amca oğlu, emi oğlu |
| kuraptî | m amca oğluluk |
| kurat | bot/m peynire katılan bir ot |
| kurayî | m derinlik |
| kurbav | n yakın akraba |
| kurbeşk | porsuk. zo/m porsuk (Meles) |
| kurbûn (i) | m tıraş olma l/ngh tıraş olmak |
| kurbûn (ii) | m kuluçkaya oturma (veya yatma) |
| kurbûyî | rd tıraşlı, tıraş olmuş olan |
| kurbûyîn | m tıraş oluş |
| kurçatovyûm | kîm/m kurçatovyum (kısaltması Ku) |
| kurçî | m kaymağı alınmış sütten yapılan peynir |
| kurcirk | m makaslama, iki parmak arasına alıp sıkma |
| kurd | Kürt. nd/nt Kürt |
| kurd bûn | l/ngh Kürtleşmek |
| kurd kirin | l/gh Kürtleştirmek |
| kurdandî | rd Kürtleştirilmiş |
| kurdandin | m Kürtleştirme l/gh Kürtleştirmek |
| kurdane | rd Kürt gibi, Kürdvari |
| kurdanî | rd 1. Kürt usülü, Kürtlere özgü 2. m Kürtlük rd yere bakan yürek yakan |
| kurdayetî | m Kürtçülük |
| kurdayî | m Kürtlük |
| kurdbûn | m 1. Kürtleşme 2. Kürtlük |
| kurdbûnî | m Kürtlük |
| kurdbûyî | rd kürtleşmiş |
| kurddost | nd Kürt dostu |
| kurdemîr | n Kürt beyi |
| kurdewarî | m 1. Kürtlük 2. Kürtlere özgü |
| kurdewer | m Kürtlük |
| kurdewerî | m Kürtçülük |
| kurdhez | rd Kürtsever |
| kurdî | Kürtçe. m 1. Kürtçe (Kürt Dili 2. Kürde özgü 3. mzk Kürdî (si bemol notasını andıran perde) 4. Kürdî (dügah perdesindeki makam) |
| kurdî (ii) | m yoğurtla yapılan beyaz darı yemeği |
| kurdî bûn | l/ngh Kürtçeleşmek |
| kurdî hîcazkar | Kürdîli hicazkâr |
| kurdî kirin | l/gh Kürtçeleştirmek |
| kurdîaxêv | nd/nt Kürtçe konuşan |
| kurdîbêj | nd/nt Kürtçe söyleyen sanatçı |
| kurdîbûn | m Kürtçeleşme |
| kurdik | n ceket |
| kurdikê kerik | yelek |
| kurdîkirin | m kürtçeleştirme |
| kurdînî | m Kürtlük |
| kurdînivîs | nd/nt Kürtçe yazarı |
| kurdînivîsî | m Kürtçe yazarlığı |
| kurdîparêz | nd/nt Kürtçeci |
| kurdîparêzî | m Kürtçecilik |
| kurdistan | Kürdistan. m Kürdistan |
| kurdistanî | rd/nd 1. Kürdistanlı 2. Kürdistana özgü |
| kurdîtî | m Kürtçülük |
| kurdiyane | h Kürtlere yaraşır bir biçimde |
| kurdîzan | nd/nt 1. Kürdolog 2. Kürtçe bilen |
| kurdîzanî | m Kürdoloji |
| kurdîziman | nd/nt Kürtçe konuşan |
| kurdkî | h Kürtlere özgü, Kürtlere yaraşır bir biçimde |
| kurdkirî | rd Kürtleştirilmiş |
| kurdkirin | m Kürtleştirme |
| kurdnas | nd/nt Kürdolog |
| kurdnasî | m Kürdoloji |
| kurdnîjad | nd/nt Kürt kökenli |
| kurdnişîn | nd ahalisi Kürt olan |
| kurdnivîser | nd/nt kürt yazar |
| kurdolog | nd/nt Kürdolog |
| kurdolojî | m Kürdoloji |
| kurdonde | bnr kurdûnde |
| kurdondeyî | bnr kurdûndetî |
| kurdparêz | nd/rd Kürtçü |
| kurdparêzî | m Kürtçülük |
| kurdperest | nd/rd Kürtçü, koyu Kürtçü |
| kurdperestî | m Kürtçülük, koyu Kürtçülük |
| kurdperwer | nd/rd Kürtperver, Kürtsever |
| kurdperwerî | m Kürtperverlik, Kürtseverlik |
| kurdzan | nd/nt Kürdolog |
| kurdzanî | m Kürdoloji |
| kurdzanîn | m Kürdoloji |
| kurdziman | rd dili Kürtçe olan |
| kurê | b 1. yas tutacısa 2. ayol (kadınların kullandığı seslenme sözü) |
| kure (i) | m karınca yuvası |
| kure (ii) | m pekmez kaynatmak için kullanılan ateş ocağı |
| kurê bavan | kişi oğlu (soylu kimse) |
| kurê bavê min | 1) yavrum 2) canım ciğerim |
| kurebav | n babasının oğlu |
| kurêbeşk | bnr kurbeşk |
| kureder | bnr qureder |
| kurêf | m endişe, korku * kurêf ket dilê wê içine bir korku düştü |
| kurekeçelok | n kel oğlan |
| kurena | mzk/m bir tür enstrüman |
| kurepist | m fısıltı |
| kurepistî | m fısıltılık |
| kuresork | bot/m peynire katılan ot |
| kurfût | rd kaçık (bazı davranışlarnı delice olan) |
| kurheval | n erkek arkadaş |
| kurhilî | rd üvey evlât (erkek çocuğu için) |
| kurî | n 1. sıpa 2. kulun (at yavrusu) m 1. küpleği (küreğin, baltanın sap takılan yeri, deliği) * kuriya bêrê kure küpleği 2. göz, yurdu (iğnenin deliği) * kuriya derziyê iğne yurdu * kuriya derziyê iğnenin gözü (di |
| kurî (i) | bot/m kuri |
| kurî (iv) | n 1. canavar 2. huysuz hayvan |
| kurî ya derziyê de derbas kirin | (birine) eziyet etirmek, zorlamak |
| kuriçk | nd kıvırcık |
| kuriçkî | rd kıvırcık, kıvırcıkça * porê kuriçkî kıvırcıkça saç |
| kurîk | n 1. sıpa 2. kulun (at yavrusu) |
| kurik | n 1. oğlan (erkek çocuk) 2. oğlan (yetişkin erkek) * kurik çû leşkeriyê û car din venegeriya oğlan askere gitti bir daha dönmedi 3. oğulcuk, oğlancağız (sevgi bildimek için, yapılan küçültme) |
| kurîk (i) | m çorab |
| kurik (i) | m çorap * kurikeke kunîşkî delik deşik çorap |
| kurik (ii) | m ocak (demirci ocağı gibi) |
| kurik (iii) | rd kısa |
| kurik (iv) | bot/m bir tür darı |
| kurik (v) | n 1. sıpa 2. erkek tay |
| kurîk anîn | l/gh yavrulamak (eşek için) kulun atmak |
| kurîkanîn | m yavrulama (eşek için) |
| kurîkê kerê | eşek sıpası |
| kurikê reben | 1) zavallı oğlan 2) mec kel oğlan |
| kurikfiroş | nd/nt çorapçı (satan kimse) |
| kurikfiroşî | m çorapçılık |
| kurîn | l/ngh 1. ulur gibi ağlamak 2. kükremek |
| kurîn (i) | n kulun (at yavrusu) |
| kurîn (ii) | m 1. ulur gibi ağlama 2. kükreme |
| kurinc | nd/nt atımcı, hallaç |
| kurincî | m atımcılık, hallaçlık |
| kurînî | m 1. oğulluk, oğlanlık 2. evlâtlık |
| kurînî (i) | m 1. ulur gibi ağlantı 2. kükreme |
| kurîş | bnr kurîşk |
| kuris | rd kısa kulaklı koyun |
| kurisandî | rd 1. kemirik 2. yenik (bir hayvanın veya böceğin bir şeyi yiyerek onda bıraktığı iz) |
| kurisandin | m 1. kemirme 2. yeme (aşındırma, kemirme) 3. çimdikleme (bir bütünden parça koparma) l/gh 1. kemirmek 2. yemek (aşındırmak, kemirmek) 3. çimdiklemek (bir bütünden parça koparmak) * kê ev nan kurisandiye bu ekmeği kim çimdiklemiş |
| kurisî | m yenik (bir hayvanın veya böceğin bir şeyi yiyerek onda bıraktığı iz) |
| kurisîn | m 1. kemirilme 2. oyulganma l/ngh 1. kemirilmek 2. oyulganmak |
| kurişk | m kör gergi |
| kurîşk (i) | n 1. sıpa 2. kulun (at yavrusu) |
| kurîşk (ii) | m kıvırcık (saç) |
| kurîşk (iii) | m kör gergi |
| kurîşk (iv) | m 1. büzgü * kurîşkê kincan elbise büzgüsü 2. kırma, pli (kumaşı katlayarak yapılan giysi süsü) 3. kıvrım * kurîşkên wan rast bûn kıvrımları düzeldi |
| kurîşk (v) | m yumma * çavê xwe kurîşk kir gözlerini yumdu |
| kurîşkî (i) | rd kıvırcıkça |
| kurîşkî (ii) | rd 1. büzgülü 2. potur 3. kıvrımlı |
| kurîşkî kirin | l/gh büzgülemek |
| kurîşkîkirin | m büzgüleme |
| kurît (i) | bot/m bir tür bitki |
| kurît (ii) | kîm/nd kürit |
| kurîtî (i) | m canavarlık |
| kurîtî (ii) | m oğulluk |
| kurîtî (iii) | m sitem, serzeniş |
| kuritik | bot/m öz suyundan sakız elde edilen bir bitki |
| kurîyê kerê | eşek sıpası |
| kuriyum | kîm/m küriyum (kısaltması Cm) |
| kurizandin | bnr kizirandin |
| kurizîn | bnr kizirîn |
| kurk | 1.kuluçka. 2.kürk. |
| kurk (i) | m körükü (demirci körüğü) |
| kurk (ii) | n 1. kürk 2. rd kürk (künkten yapılma) |
| kurk (iii) | m kuluçka, gurk |
| kurk (iv) | m çorap |
| kurk bûn | l/ngh kuluçka olmak, kuluçkaya oturmak (veya yatmak) |
| kurk ketin | l/gh kuluçkaya oturmak (veya yatmak), gurka yatmak |
| kurkbûn | m kuluçka olma, kuluçkaya oturma (veya yatma) |
| kurkdar (i) | rd kuluçkalı |
| kurkdar (ii) | rd kürklü |
| kurker | nd/nt berber |
| kurkerî | m berberlik |
| kurkerik | rd aptal, salak |
| kurkerikî | m aptallık, salaklık |
| kurkfiroş | nd/nt kürkçü (satan kimse) |
| kurkfiroşî | m kürkçülük |
| kurking | n erkek çocuk, evlât |
| kurkirî | rd 1. kesik (saç ve sakal için) * porê wî kurkirî bû saçları kesik idi 2. kırkık (saç, sakal için) 3. tıraşlı, tıraş edilmiş |
| kurkirîbûn | m 1. kesiklik 2. kırkmışlık |
| kurkirin | m 1. kesme (ucunu alma) 2. kırkma (saç, sakal için; kesme) 3. tıraş etme, tıraşlama, yülüme |
| kurkketî | rd kuluçkaya oturmuş (veya yatmış) olan |
| kurkketin | m kuluçkaya oturma (veya yatma), gurka yatma |
| kurkor | bot/m bir bitki |
| kurkupe | rd bodur |
| kurkur | h ulur gibi ağlama |
| kurkurik | n kurbağanın kurtçuk dönemi |
| kurkurîk | n 1. sıpa 2. kulun |
| kurkurk | zo/m geceleyin ses çıkaran bir canlı |
| kurkusandî (i) | rd 1. bereli (yara bere) 2. haşat |
| kurkusandî (ii) | rd 1. kısık 2. kıpıştırık |
| kurkusandin (i) | m 1. bereleme 2. haşat etme l/gh 1. berelemek 2. haşat etmek |
| kurkusandin (ii) | m 1. kısma (göz için) 2. kırpıştırma, kıpıştırma l/gh 1. kısmak (göz için) 2. kırpıştırmak, kıpıştırmak |
| kurkusîn (i) | m 1. berelenme, bereleniş 2. haşat olma l/ngh 1. berelenmek 2. haşat olmak |
| kurkusîn (ii) | m 1. kısma, kısış 2. kırpışma, kıpışma (göz kapakları için; çok ışıktan sık sık kırpılmak) l/gh 1. kısmak 2. kırpışmak, kıpışmak (göz kapakları için; çok ışıktan sık sık kırpılma) |
| kurkusok | rd 1. kısık (göz kapakları için; hafifçe aralanmış, yumulmuş olan) 2. kıpkıp |
| kurkusokî | rd 1. kısıkça 2. kıpkıpça |
| kurkusokîbûn | m 1. kısıklık 2. kıpkıplık |
| kurkvan | nd/nt kürkçü |
| kurkvanî | m kürkçülük |
| kurm | zo/nd ipek böceği (Bombyx mori) zo/n 1. kurt (yumuşak vücutlu, uzun gövdeli omurgasız, bacaksız ayaksız veya çok ilkel ayaklı küçük hayvan) 2. solucan 3. böcü n 1. huy (insanın yaradılış ve özelliklerinin tümü, mizaç) * bawer bike ku çiya ji cihê xwe diçe lê kurmê meriv ji meriv naçe can çıkar da huy çıkmaz 2. huy (iç güdü durumunu almış alışkanlık) 3. âdet, alışkı, alışkanlık * kirina vî tiştî ji xwe re kiriye kurm bunu yapmaya kendine âdet edinmiş * me ji xwe re kiriye kurm, piştî nîvro em bi tombela dileyîzin alışkı edinmişiz, öğleden sonra tombala oyunuyoruz 4. illet (hastalık derecesine varan alışkanlık) |
| kurm (tiştek) hêrandin | (bir şeyi) kurt yemek |
| kurm ketin (tiştekî) | kurtlanmak |
| kurm lê xistin | (bir şeyi) kurt yemek |
| kurm û kês yara bere ve | diğer organik maddelerin bozulması için söylenilir |
| kurm ên xwe şikandin | kurdunu kırmak |
| kurm jê çûn | alışkanlıklarını terk etmek |
| kurm jê hilanîn | (birinden) alışkanlığı kapmak |
| kurm jê neçûn | damarına (veya damarlarına) işlemek |
| kurm ketin qafê (yekî) | damarına (veya damarlarına) işlemek |
| kurm kişîn berû | askıya çıkmak (ipek böceği için) |
| kurm lê bûn | bir huya sahip olmak |
| kurm sidê rahiştin | askıya çıkmak (ipek böceği için) |
| kurm şikandin | kurtlarını dökmek |
| kurm û tebîet | huy ve mizaç |
| kurm û tebîet û tel | gerek mîna hev bin boyu boyuna, huyu huyuna (karı koca için) |
| kurm û tebîetê (yekî) | huyu suyu hilanîn akıntıya kapılmak (etkide kalarak bir kişinin veya toplulğun davranışlarını benimsemek) |
| kurm û xûyên (...) | hilanin (birinin) huyunu kapmak |
| kurm xwedî kirin | ipek böceği yetiştirmek |
| kurmal | n evin oğlanı |
| kurmam | amca oğlu. n amca oğlu, emi oğlu, amcazade |
| kurmamîtî | m amcazadelik |
| kurmamtî | m amcazadelik |
| kurmanc | Kürtlerin üç boyundan biri. nd Kürt, Kürçenin Kurmanci lehçesini konuşan Kürt |
| kurmancî | kurmancların lehçesi. m geleneksel bir Kürt tüfeği m Kürtçe, Kürçenin Kurmanci lehçesi (Kürtçenin en büyük lehçesidir) |
| kurmancîaxêv | nd Kürtçenin Kurmanci lehçesini konuşan kimse |
| kurmancîya başûr (naverast an jî xwarû) | Kürtçenin ikinci büyük lehçesi (amiyane tabirle Sorani) |
| kurmanckî | h Kurmançlara yaraşır bir biçimde |
| kurmarî | nd/nt evlâtlık |
| kurmê (...) hatin (yekî) | (biri, bir şey) burnunda (veya gözünde) tütmek, bir şeyi özlemek, özlem duymak * kurmê zarokên min tên min çocuklarım gözümde tutuyorlar |
| kurmê (...) kirin | 1) alışmak (sürekli ister olmak) 2) canı çekmek 3) alışmak (bağlanmak, ısınmak) * ez bawer nakim ku ez ev qas kurmê wî dikim ona bu kadar alıştığıma inanamıyorum 4) birini özlemek |
| kurmê (tiştekî) hatin (yekî) | alışmak (sürekli ister olmak) * kurmê cigareyê tê wî sigaraya alıştı |
| kurmê (tiştekî) hatin mirov | aranmak (eksikliği duyulmak) * van rojan kurmê sobayê tê mirov bu günlerde soba aranıyor |
| kurmê (wan) çûn ser hev | perileri bağdaşmak |
| kurmê (xûyê an jî tebîetê) xwe xweş kirin | huyunu düzeltmek (bi) |
| kurmê (yekî) jê çûn | huyundan vazgeçmek |
| kurmê (yekî) jê naçe heta mirinê | (birini) toprak paklar |
| kurmê (yekî) jê neçûn | huyundan vazgeçmemek (bi) ser |
| kurmê (yekî) ketin | (birinin) damarını bulmak |
| kurmê (yekî) zanîn | (birinin) damarını bulmak |
| kurmê daran | zo ağaç kurdu |
| kurmê darê ne ji darê be dar kurmî (an jî xera) nabe | ağacın kurdu kendinden olur |
| kurmê erdê | her şeyi araştırıp öğrenen, işini bilen |
| kurmê geleviziyan hatin (yekî) | canı yaramazlık yapmak istemek |
| kurmê hev kirin | birbirini özlemek |
| kurmê hevrîşim | zo/nd ipek böceği (Bombyx mori) |
| kurmê mirovan zû bi zû jê naçe | sarımsağı gelin etmişler de kırk gün kokusu çıkmamış |
| kurmê pîs | kötü huy |
| kurmê qozan | zo/nd ipek böceği (Bombyx mori) |
| kurmê rûviyan | zo/nd bağırsak solucanı, askarit bağırsak solucanı |
| kurmê şîrî heta pîrî | 1) yedisinde neyse yetmişinde de o olmak, arlı arından, huysuz huyundan vazgeçmez, huy canın altındadır 2) teneşirlik kimse (ölünceye dek huyundan vazgeçmeyen kimse) |
| kurmê xwe dan (tiştekî) | (bir şeye) alışmak |
| kurmê xwe dan serê | (birşeye veya kimseye) alışmak |
| kurmê xwe şikandin | kurtlarını dükmek, hevesini almak, körünü kırmak |
| kurmê xwe terikandin | 1) huyundan vazgeçmek, gömlek değiştirmek (huy veya düşünce değiştirmek) 2) defteri kapamak (bir işi artık yapmaz olmak) |
| kurmekej | zo/nd ipek böceği |
| kurmên (yekî) pê girtin | damarı tutmak |
| kurmet | hala oğlu. n hala oğlu, halazade |
| kurmetî | m halazadelik |
| kurmetik | n hala oğlu, halazade |
| kurmexwarî | rd yinik |
| kurmî | kurtlu. |
| kurmî (i) | rd 1. kurtlu * sêva kurmî kurtlu elma 2. mec kurtlu (yerinde rahat durmayan) |
| kurmî (ii) | rd 1. çürük (diş için) * diranê kurmî çürük diş 2. çürük (çürümüş ağaç vb.) * dar tev kurmî ye ağaç hep çürük |
| kurmî bûn (i) | l/ngh 1. kurtlanmak * gelyaz kurmî bûne kirazlar kurtlanmış 2. mec kurtlanmak (bir yerde çok oturmaktan bıkarak gezme gereği duymak) * ez êdî li vir ji ber rûniştinê kurmî bûm, em hinek derkevin ji xwe re bigerin burada oturmaktan kurtlandım, biraz çıkıp dolaşalım |
| kurmî bûn (ii) | l/ngh çürümek (vb. diş için) |
| kurmî kirin (i) | l/gh kurtlandırmak |
| kurmî kirin (ii) | l/gh çürütmek |
| kurmîbûn (i) | m 1. kurtlanma 2. mec kurtlanma (bir yerde çok oturmaktan bıkarak gezme gereği duyma) |
| kurmîbûn (ii) | l/ngh çürüme (diş vb. için) |
| kurmîbûyî (i) | rd kurtlu, kurtlanmış |
| kurmîbûyî (ii) | rd çürük, çürümüş olan |
| kurmîbûyîn (i) | m kurtlanış |
| kurmîbûyîn (ii) | m çürüyüş |
| kurmik | zo/n 1. kurt, kurtçuk (yumuşak vücutlu, uzun gövdeli omurgasız, bacaksız ayaksız veya çok ilkel ayaklı küçük hayvan) 2. solucanı 3. biy lârva 4. böcü |
| kurmik (i) | n küçük, olgunlaşmamış salatalık |
| kurmik (iii) | zo/n ipek böceği |
| kurmikê berfê | zo kar kurdu |
| kurmikê bindeqan | zo/nd fındık kurdu |
| kurmikê devçengelî | zo/nd kancalı kurt |
| kurmikê kitêban | kitap kurdu |
| kurmikê mêweyan | meyve kurdu |
| kurmikê mûyokî | zo/nd ipsi solucan, iplik kurdu |
| kurmikê panik | zo/nd aptesbozan |
| kurmikê pehn | zo/nd tenya |
| kurmikê porikî | zo/nd iplicik (Dictyocaulus viviparus) |
| kurmikê qozan | zo/nd ipek böceği (Bombyx mori) |
| kurmikê rodiyan | zo/n bağırsak solucanı, askarit |
| kurmikê tayokî | zo/nd ipsi solucan |
| kurmikên mûyokî | ipsi solucanlar, iplik kurtlar |
| kurmikên penikî | yassı solucanlar |
| kurmikên tayokî | ipsi solucanlar |
| kurmîkirî | rd kurtlandırılmış |
| kurmîkirin (i) | m kurtlandırma |
| kurmîkirin (ii) | m çürütme |
| kurmîr | n beyzade, bey oğlu |
| kurmîtî | m çürüklük |
| kurmizk | n keçi türünde kuyruk |
| kurmnas | nd/nt kurt bilimci |
| kurmnasî | m kurt bilimi, helmintoloji |
| kurmok | zo/n kurtcuk |
| kurmorî | zo/m 1. karınca 2. karınca yuvası 3. mec çok çalışkan kimse |
| kurmorî biketa bin piyê (yekî) nedipelaxt | karıncayı bile ezmemek (veya incitmemek) |
| kurmorî lê negeriyaye | el değmemiş (hiç kullanılmamış, dokunulmamış) |
| kurmoriyên keran | zo/m atlı karınca (Ponera grandis) |
| kurmxane | m böcekhane, böceklik |
| kurmxur | rd kurtçul |
| kurmxwer | rd kurtçul |
| kurmzan | nd/nt kurt bilimci |
| kurmzanî | zo/m kurt bilimi |
| kurn | n 1. kurna, yalak, su yalağı 2. ağaçtan hayvan yemliği |
| kurnas | rd mağrur |
| kurnasî | m mağrurluk |
| kurnemal | nd 1. erkek evlâdı olmayan kimse 2. b soyu sopu kurusun |
| kurnesî | rd tıknaz |
| kurnik | bnr kurn |
| kurnîşk | n köşe |
| kuro | b 1. oğul, evlât (yaşlı kimselerin genç erkeklere söylediği bir seslenme) 2. b yahu |
| kurofe | m fırtına |
| kuron | n kuron |
| kurore | n darı ekmeği |
| kurosk | m ahlât, yaban armudu |
| kurostik | m ahlât, yaban armudu |
| kurp | n küspe |
| kurs | m kurs * Kursa Kurdî Kürtçe kursu |
| kurs (i) | bot/m funda |
| kurs dîtin | kurs görmek |
| kurs girtin (an jî stendin) | kurs almak |
| kurse | m topluluk * kursê hêjiran incir ağaçları topluluğu |
| kurşe | m donmuş, sertleşmiş kar |
| kursî | kürsü, iskemle, sandalye, tabure. n 1. kürsü 2. kürsü (bir fakültede araştırma ve öğretim birimi) |
| kursî (i) | n büyük dikdörtgen yapı taşı |
| kursîk | n kürsü, kürsücük |
| kursîkê dudestik | nd koltuk (kol dayanacak yerleri olan rahat ve geniş sandalye) |
| kursîpalek | m koltuk (kol dayanacak yerleri olan rahat ve geniş sandalye) |
| kursiv | m kulak çivisi |
| kursiyê hejînok | nd salıncaklı koltuk |
| kursîyê zivirek (an jî zivirok) | döner koltuk |
| kursiyê zivirok | nd döner koltuk |
| kurşo | n obur |
| kurşotî | m oburluk |
| kursper | nd/nt kefil |
| kursperî | m kefillik |
| kurt | rd 1. kısa (boyu, uzunluğu az olan) 2. kısa (az süren, uzun olmayan) 3. kısa (ayrıntısı çok olmayan) * nivîsara kurt kısa yazı 4. h kısa (kısaca, kısaltarak) * kurt axivî kısa konuştu 5. kısa (kısa olan şey) 6.rd kısa, alçak (boy için) * mirovekî bejn kurt alçak boylu bir adam 7. bodur, tıknaz (kimse) |
| kurt birîn | kısa kesmek, (sözü kısa kesmek) * axaftina xwe kurt biriye konuşmasını kısa kesmiş |
| kurt girtin | kısa tutmak * serek axaftina xwe kurt girt başkan konuşmasını kısa tuttu |
| kurt hiştin | kısa tutmak * milê gomlek kurt hiştine gömleğin kolunu kısa tutmuşlar |
| kurt jê behs kirin | kısa geçmek, kısa değinmek |
| kurt (i) | zo/nd akbaba (Vultur monachus) |
| kurt (ii) | m kuluçka, gurk |
| kurt (iii) | rd yırtık, eski püskü (elbise) |
| kurt (iv) | rd 1. alçak, inik, basık 2. çukur |
| kurt bûn | l/ngh kısalmak |
| kurt girtin | l/gh kısa tutmak |
| kurt gotin | l/gh kısa kesmek |
| kurt kirin | l/gh 1. kısaltmak 2. kısmak (boyunu kısaltmak) * kembera xwe kurt kir kemerini kıstı |
| kurtaj bj/m | kürtaj |
| kurtaj bûn | kürtaj olmak |
| kurtaj kirin | kürtaj etmek |
| kurtan | eşek palanı. n 1. semer, palan 2. eskimmiş, yamalı, yaması bile eskimimiş (elbise) |
| kurtan avêtin ser piştê | semer vurmak, palan vurmak |
| kurtan dan piştê | semer vurmak |
| kurtan kirin | l/gh semerlemek, palanlamak |
| kurtan lê kirin | semer |
| kurtan qelaptin | semeri devirmek, pişman olmak |
| kurtanfiroş | n semerci (satan kimse) |
| kurtanfiroşî | m semercilik |
| kurtanî | m kısalık |
| kurtanker | nd/nt semerci (imal eden) |
| kurtankerî | m semercilik |
| kurtankirî | rd semerli (semer vurulmuş olan) |
| kurtankirin | m semerleme, palanlama |
| kurtasî | m 1. özet, hulâsa 2. kısaltım, kısaltma 3. h kısaca, kısacası, özcesi |
| kurtasî kirin | l/ngh özetlemek |
| kurtasîkirin | m özetleme |
| kurtasîvan | n telhisçi |
| kurtasîvanî | m telhisçilik |
| kurtayî | m 1. kısalık 2. kısaltım, kısaltma 3. özet 4. h kısaca, kısacası, özcesi |
| kurtbîn | bj/nd 1. miyop 2. miyop (gözleri böyle olan kimse) 3. rd kısa görüşlü, dar görüşlü |
| kurtbînî | m 1. miyopluk 2. dar görüşlülük |
| kurtbir | m kısaca, kısa kesme |
| kurtbûn | m 1. kısalma 2. kısalık |
| kurtbûyîn | m kısalış |
| kurte (i) | n ergenlik çağına gelmemiş cocuk |
| kurte (ii) | m 1. özet, hulâsa 2. sn özet |
| kurte kirin | l/ngh özetlemek |
| kurteagahî | m kısa bilgi, brifing |
| kurtebehs | m kısa değinme |
| kurtebêj | rd kısaltmalı |
| kurtebêje | m 1. kesik kelime 2. kısaltma (ihtisar, kısaltılmış ad veya söz) |
| kurtebêjî | m 1. kısaltma, sözü kısa kesme 2. kısaltma (ihtisar, kısaltılmış ad veya söz) |
| kurtebêjok | m kısa hikaye |
| kurtebîn | rd kısa görüşlü, dar görüşlü |
| kurtebînî | m kısa görüşlülük, dar görüşlülük |
| kurtebir | h kısaca, kısacası |
| kurtebir kirin (1 şîrove) | özetlemek. |
| kurtebirî | m 1. kısa kesme 2. özet, hulâsa 3. h özce, kısaca * salekê bi kurtebirî dinirxîne bir yılı kısaca değerlendiriyor |
| kurteçîrok | m 1. kısa öykü 2. wj hikâye, öykü (gerçek veya tasarlanmış olayları anlatan düz yazı türü) |
| kurtedaxuyanî | m kısa açıklama |
| kurtedem | m kısa dönem, kısa an |
| kurtedîdarî | m kısa görüşme |
| kurtefîlm | n kısa film |
| kurtegêjen | fiz/m kısa devre |
| kurtegotin | m kısacası, özcesi |
| kurtehelbest | m kısa şiir |
| kurtehî | h kısaca |
| kurtejiyan | m öz geçmiş |
| kurtek | m kısaltma (ihtisar, kısaltılmış ad veya söz) |
| kurtekirin | m özetleme |
| kurtekîte | rz/m kısa hece |
| kurtêl | m 1. kırıntı, ekmek kırıntısı 2. döküntü, süprüntü |
| kurtelêgerîn | m kısa araştırma |
| kurtelêkolîn | m kısa inceleme |
| kurteling | n kısa bacaklı bir köpek türü |
| kurtelîstik | m kısa oyun |
| kurtêlxur | nd/rd 1. asalak, ekti, parazit, tufeyli, otlakçı (başkalarının sırtında geçinen kimse) 2. kepçe kuyruk (başkalarının sırtından bedava geçinen) |
| kurtêlxûrane | h asalakça |
| kurtêlxurî | m asalaklık, ektilik, parazitlilik, otlakçılık |
| kurtêlxurî kirin | l/gh otlanmak |
| kurtêlxurîkirin | m/argo otlanmak |
| kurtêlxwer | nd/rd 1. asalak, ekti, parazit, tufeyli, otlakçı (başkalarının sırtında geçinen kimse) 2. kepçe kuyruk (başkalarının sırtından bedava geçinen) |
| kurtêlxwerane | h asalakça |
| kurtêlxwerî | m asalaklık, ektilik, parazitlilik, otlakçılık |
| kurtemil | n kısa kol |
| kurtenav | n kısaltma (ihtisar, kısaltılmış ad veya söz) |
| kurtenirxan | m kısa değerlendirme |
| kurtenirxandin | m kısa değerlendirme |
| kurtenivîs | m kısa yazı |
| kurtenûçe | m kısa haber |
| kurtepêl | fiz/m kısa dalga |
| kurtepêşek | m kısa sunu yazısı |
| kurtepeyv | m kısa konuşma |
| kurtepist | m 1. fısıltı, fiskos 2. dedikodu |
| kurtepist kirin | dedikodu etmek (veya yapmak) |
| kurteqamûs | m küçük sözlük |
| kurterê | nd/rd kese, kestirme, kestirme yol |
| kurterê çûn | l/ngh aykırılamak |
| kurterêçûn | m aykırılama |
| kurteserîn | m özet |
| kurteşev | m kısa gece |
| kurteveguhastin | m rapor, yazanak |
| kurtevekolîn | m kısa inceleme |
| kurtewext | m kısa dönem, kısa süre |
| kurteyî | m kısalık |
| kurtgirtin | m kısa tutma |
| kurtgotin | m kısa kesme |
| kurtî | kısalık. m 1. kısalık 2. özet 3. h kısaca |
| kurtik | n 1. çukurcuk 2. birikinti * kurtikê avê su birikintisi |
| kurtik (i) | n 1. mintan (kollu yelek) 2. gömlek |
| kurtik (iii) | m 1. ova * kurtika Mûşê Muş ovası 2. havza |
| kurtik (iv) | rd tıknaz * ew zilamê kurtik hate mala me o tıknaz adam bize geldi |
| kurtik û mesîl | 1) dere tepe 2) dalgalı (düzgün olmayan, alçaklı yükseltili) |
| kurtikfiroş | nd/nt gömlekçi (satan kimse) |
| kurtikfiroşî | m gömlekçilik |
| kurtikî | rd 1. kısacık 2. tıknazca |
| kurtikîtî | m tıknazlık |
| kurtikker | nd/nt gömlekçi (imal eden) |
| kurtikkerî | m gömlekçilik |
| kurtîl | n kırıntı, ufantı |
| kurtîle | n daha küçük kırıntı |
| kurtîlkuj | rd/argo otlakçı |
| kurtîlkujî | m/argo otlakçılık |
| kurtker | rd kısaltıcı |
| kurtkirî | rd 1. kısaltmalı 2. kısılmış (boyu kısaltılmış olan) |
| kurtkirin | kısaltmak, tıraş etmek. m 1. kısaltma, kısaltış 2. kısma (boyunu kısaltma) |
| kurtole | rd cüce, boyu çok kısa olan |
| kurtûn | n kürtün, semer |
| kurtûpist | dedikodu. |
| kurubeşk | bnr kurbeşk |
| kurûbeşk | zo/m porsuk (Meles) |
| kurufte | m sıyırga, kar küreme küreği |
| kurûsek | rd bodur |
| kurûsekî | rd bodurca |
| kurûsekî bûn | l/ngh bodurlaşmak |
| kurûsekî man | bodur kalmak |
| kurûsekîbûn | m bodurlaşma |
| kurûsekîtî | m bodurluk |
| kurx | m kıldan dokuma |
| kurxal | n dayı oğlu |
| kurxalet | n teyze oğlu |
| kurxalîtî | m dayı oğluluk |
| kurxaltî | n teyze oğlu |
| kurxaltîbûn | m teyze oğlu olma |
| kurxaltîk | n teyze oğlu |
| kurye | nd/nt 1. kurye (görevli kimse) 2. m kurye (uçakla gönderilen koli, mektup veya havale) 3. m kurye (düzenli olarak ticarî bir hizmeti gören taşıt aracı) |
| kuryetî | m kuryelik |
| kuş | m/argo fortçuluk yapma |
| kus | m osuruk |
| kuş kirin | l/gh fortçuluk yapmak fortçuluk yapmak |
| kus û fis | osurma |
| kusa | rd nasıl, ne |
| kuşa, kuşad | rd küşade, açık, açılmış |
| kusad | rd açık, açılış |
| kuşade | rd küşade, açık, açılmış |
| kusan | rd nasıl, niçin |
| kuşandin | m açma l/gh açmak |
| kuşariş | m tehlike |
| kuse | m sürgü |
| kuşek | n fortçu |
| kuşekî | m fortçuluk |
| kuşekî kirin | fortçuluk yapmak |
| kuşekuş | m 1. püfür püfür 2. habire osurma |
| kuşekuş kirin | l/gh 1. püfür püfür etmek 2. habire osurmak |
| kuşekuşkirin | m 1. püfür püfür etme 2. habire osurma |
| kuşet | bnr ken û kuşet |
| kuşetî | m şaka |
| kuşik | su kabağı; lagenaria siceraria |
| kusik | m kavanoz |
| kuşim | m alay |
| kuşim kirin | l/gh alay etmek |
| kuşimkirin | m alay etme |
| kuşîn | l/ngh açılmak |
| kuşîn (i) | m habire osurma |
| kuşîn (ii) | m açılma |
| kuşinde | rd öldürücü |
| kuşindetî | m öldürücülük |
| kusîp | bnr kesîp û kusîp |
| kusk | rd mavi gözlü |
| kuşke | m taş ocak |
| kuskî | m küskü |
| kuşkirin | m fortçuluk yapma |
| kuskus | m parmağı hafifçe deride gezdirip gıdıklarken çıkarılan ses |
| kuskusandî (i) | rd bereli |
| kuskusandî (ii) | rd kısık (göz kapakları için; hafifçe aralanmış, yumulmuş olan) |
| kuskusandîbûn | m kısıklık |
| kuskusandin | l/gh kısmak (göz için; biraz kapamak) * çavên xwe kuskusandibû li me mêze dikir gözlerini kısmış bize bakıyordu |
| kuskusandin (i) | m bereleme l/gh berelemek |
| kuskusandin (ii) | m kısma (göz için; biraz kapama) |
| kuşkuşe | rd atmasyoncu, haddinden fazla yalan atan |
| kuşkuşetî | m atmasyonculuk, haddinden fazla yalan atma |
| kuskusî (i) | rd bereli (berelenmiş, darb sonucu çürük olmuş olan) |
| kuskusî (ii) | rd kısık (göz kapakları için; hafifçe aralanmış, yumulmuş olan) |
| kuskusîn (i) | m berelenme l/ngh berelenmek |
| kuskusîn (ii) | m kısılma (ses için) l/ngh kısılmak (göz için) |
| kuşne | bot/m 1. burçak (Vicia ervillia) 2. burçak (bu bitkinin mercimeğe benzer tanesi) rd/nt kibirli |
| kuşne bûn | l/ngh kibirlenmek |
| kuşnebûn | m kibirlenme |
| kuşnebûyîn | m kibirleniş |
| kuşnetî | m kibirlilik |
| kuşnetî kirin | kibirlik yapmak |
| kuşnikî | rd minyon tipli, budur ve tıknaz olan |
| kusp (i) | bnr ked û kusp |
| kusp (ii) | n küspe |
| kusp (iii) | rd yavan |
| kusp bûn | l/ngh yavanlaşmak |
| kusp kirin | l/gh yavanlaştırmak |
| kuspbûn | m yavanlaşma |
| kuşpene | rd/nt 1. kurumlu, çalımlı, havalı, kasıntılı 2. kibirli (derisine sığmaz, çok kibirli) |
| kuşpene bûn | l/ngh 1. kurumlanmak 2. kibirlenmek |
| kuşpene kuşpene | gerile gerile |
| kuşpenebûn | m 1. kurumlanma 2. kibirlenme |
| kuşpenebûyîn | m 1. kurumlanış 2. kibirleniş |
| kuşpenetî | m 1. kurumluluk, havalılık, kasıntılılık 2. kibirlilik 3. kibir, büyüklenme |
| kuşpenetî kirin | 1) şişinmek 2. kibirlik yapmak |
| kuşpenî | m kurum |
| kuşpenî kirin | çalım satmak |
| kuspik | bot/m bir bitki türü |
| kuspkirin | m yavanlaştırma |
| kustan | m dağlık |
| kuştar | m 1. katliam, toplu kıyım 2. cinayet |
| kuştar kirin | l/gh katliamdan geçirmek, katletmek |
| kuştargeh | m 1. katliam yeri 2. mezbaha |
| kuştarî | m katliam, toplu kıyım |
| kuştarî kirin | katliam yapmak |
| kuştarî pêk anîn | katliam gerçekleştirmek (veya yapmak) |
| kuştarker | rd katliamcı |
| kuştarkerî | m katliamcılık |
| kuştarkirî | rd katliamdan geçirilmiş olan |
| kuştarkirin | m katliamdan geçirme, katletme |
| kuşte | m alçı |
| kuşte kirin | l/gh alçılamak |
| kuştekar | nd/nt alçıcı (tavan veya duvarların alçı ile kaplamasında çalışan işçi) |
| kuştekarî | m alçıcılık |
| kuştekirî | rd alçılı, alçı ile kaplanmış olan |
| kuştekirin | m alçılama |
| kuştewar | m katliam, kıyım |
| kuştewarî | m katliam, toplu kıyım |
| kustex | rd küstah |
| kustex bûn | l/ngh küstahlaşmak |
| kustexane | h küstahça |
| kustexbûn | m küstahlaşma |
| kustexî | m küstahlık |
| kustexî kirin | küstahlık etmek |
| kustexkî | rd küstahça, küstahvari |
| kuştî | rd maktul, katledilmiş olan |
| kuştin | m 1. öldürme, katletme (bir canlının hayatına son verme) 2. öldürme (solup kurumasına sebep olma) 3. öldürme (aşırı yorma) 4. öldürme (ölmesine yol açma) 5. öldürme (sağlığını bozma, rahatsızlık verme) 6. öldürme (yok olmasına, ortadan kalkmasına, azalmasına yol açma) 7. cinayet, kıya 8. mec intihar * ev kuştin e bu intihardır l/gh 1. öldürmek, katletmek (bir canlının hayatına son vermek) 2. öldürmek (solup kurumasına sebep olmak) * bêavî çîçek kuştine susuzluk çiçekleri öldürmüş 3. öldürmek (aşırı yormak) * vê riyê em kuştin bu yol bizi öldürdü 4. öldürmek (ölmesine yol açmak) * alkolê ev mêrik kuşt bu adamı içki öldürdü 5. öldürmek (sağlığını bozmak, rahatsızlık vermek) * ev hewa mirov dikuje bu hava insanı öldürüyor 6. öldürmek (yok olmasına, ortadan kalkmasına, azalmasına yol açmak) * şer ajaldarî kuşt savaş hayvancılığı öldürdü (yek) birini öldürmek, becermek |
| kuştin çêbûn | 1) ölüm olmak, ölüm olayı yaşanmak 2) cinayet işlenmek |
| kuştin dan ber çavan | ölümü göze almak |
| kuştin kirin | cinayet işlemek |
| kuştin li rastê | orta yerde öldürmek |
| kuştin riya mêran e | ölüm yiğitlerin yoludur |
| kuştina êşê | nd ağrıyı dindirme, analjezi |
| kuştina xwe dan ber çavê xwe | 1) ölümünü göze almak 2) başını ortaya koymak, kellesini koltuğuna almak |
| kuştinî | rd cinaî |
| kuştinxwaz | nd/nt suikastçı |
| kuştinxwazî | m suikastçılık |
| kuştîyê (an jî kiştiyo) di ber xelkê de | başı nâra yanmak |
| kuştox | nd/nt katil, kıyacı |
| kuştoxî | m katillik, kıyacılık |
| kuştûbir | m kıyım |
| kuştûbir kirin | l/gh kıyım yapmak, kıyıma uğratmak kıyım yapmak |
| kuştûbirkirin | m kıyım yapma, kıyıma uğratma |
| kusûr | m küsur (bir şeyden artan kısım) |
| kusûrat | m küsurat |
| kut | m 1. küt (kalp atışının çıkardığı ses) 2. güm b hoşt (köpekleri kovma ünlemi) |
| kut kut | 1) küt küt 2) güm güm |
| kut (ii) | m eğreti sütün |
| kut kirin (i) | l/gh bit öldürmek |
| kut kirin (ii) | l/gh gagalamak, didiklemek |
| kut kut | kuçu kuçu |
| kuta | m 1. bitim, bitme 2. son |
| kuta bûn | l/ngh 1. bitmek 2. bitmek, sona ermek, sonuçlanmak, tamamlanmak, neticelenmek bitmek, sona ermek, tamam olmak |
| kuta kirin | l/gh 1. bitirmek 2. bitirmek, tamamlamak, sona erdirmek, sonuçlandırmak, neticelendirmek * xanî kuta kir evi tamamladı |
| kutabûn | m 1. bitme 2. bitme, sona erme, sonuçlanma, tamamlanma, neticelenme |
| kutabûyî | rd 1. bitmiş 2. tamamlanmış, sona ermiş, neticelenmiş olan |
| kutabûyîn | m 1. bitiş, bitme 2. bitiş, tamamlanış, sona eriş, sonuçlanış, neticeleniş |
| kutada | bnr kuteda |
| kutah | m kurtuluş |
| kutah bûn | l/ngh kurtulmak |
| kutah kirin | l/gh kurtarmak |
| kutahbûn | m kurtulma |
| kutahî | bitim, sonuç. m 1. bitirim 2. son, sonuç |
| kutahî lê anîn | l/bw bitirmek, sona erdirmek, tamamlamak |
| kutahî lê hatin | l/bw bitirilmek, sona erdirilmek, tamamlanmak |
| kutahî pê anîn | l/bw sonlandırmak, sonuçlandırmak, sona erdirmek |
| kutahîlêanîn | m bitirme, sona erdirme, tamamlama |
| kutahîlêhatin | m bitirilme, sona erdirilme, tamamlanma |
| kutahîpêanîn | m sonlandırma, sonuçlandırma, sona erdirme |
| kutahkirin | m kurtarma, kurtarım |
| kutakirî | rd 1. bitik, bitirilmiş olan 2. tamamlanmış, sonuçlandırılmış |
| kutakirin | m 1. bitirme 2. bitirme, tamamlama, sona erdirme, sonuçlandırma, neticelendirme |
| kutan | m 1. dövme (vurarak canını acıtma) 2. dövme (çamaşır, halı gibi şeyleri tokaç, sopa gibi şeylerle vurarak temizleme) 3. dövme (bir şeyi toz duruma getirmek için ezme) 4. dövme (ateşte kızdırılarak yumuşatılmış bir madeni vurarak istenilen biçime getirme) 5. dövme (topa tutma) 6. vurma 7. çalma (enstrüman çalma) 8. çakma 9. çivileme (aynı noktaya sürekli bakma) 10. dayak, dayak atma 11. (su) çırpma 12. koyma, sıkıştırma 13. çarpma, vurma 14.argo koyma, sokma (cinsel ilişkide bulunma) l/gh 1. dövmek (vurarak canını acıtmak) 2. dövmek (çamaşır, halı gibi şeyleri tokaç, sopa gibi şeylerle vurarak temizlemek) 3. dövmek (bir şeyi toz duruma getirmek için ezmek) * di hawin de sîr kuta döveçte sarmısak dövdü 4. dövmek (ateşte kızdırılarak yumuşatılmış bir madeni vurarak istenilen biçime getirmek) * hesin kutan demir dövmek 5. dövmek (topa tutmak) * keştiyê bi topan kel dikuta gemi kaleyi toplarıyla dövüyordu 6. vurmak 7. çalmak (enstrüman çalmak) * defê dikute davul çalıyor * baş zirne dikute zurnayı iyi çalıyor 8. çakmak * min mix di texte de kuta çiviyi tahtaya çaktım 9. çivilemek (aynı noktaya sürekli bakmak) * çavê xwe kuta riya ku dê kekê wê bihata gözlerini ağabeyinin geleceği yola çiviledi 10. dayak atmak 11. (su) çırpmak * av dikuta su çırpıyordu 12. koymak, sıkıştırmak 13. çarpmak, vurmak * tavê pişta wî kutabû güneş sırtına 14.argo koymak, sokmak (cinsel ilişkide bulunmak) |
| kutan (yekî) | 1) (birine) dürtmek 2)argo (birine) sokmak, koymak |
| kutan heq kirî | dayak düşkünü (veya kaçkını) |
| kutan nav (...) | dayamak (hızla, öfke ile veya korkutmak için yaklaştırmak, uzatmak) * name kuta nav çavên wî mektubu gözüne dayadı (yek) |
| kutan pêş | (birini) öne sürmek |
| kutan xwarin | l/gh dayak yemek dayak yemek |
| kutanbar | rd dövülgen |
| kutanbarî | m dövülgenlik |
| kutandî | rd 1. dövme, dövülmüş (dövülerek kabuğu çıkarılmış) 2. dövme (kızgın durumda iken dövülerek biçim verilmiş metal eşya) 3. çakılı |
| kutandî (i) | rd 1. dövme, dövülmüş (dövülerek kabuğu çıkarılmış) 2. dövme (kızgın durumda iken dövülerek biçim verilmiş metal eşya) 3. çakılı |
| kutandin | m 1. dövme 2. dayak atma, vurma 3. çakmak 4. çalma, vurma 5. argo koyma, sokma (cinsel ilişkide bulunma) l/gh 1. dövmek 2. dayak atmak, vurmak 3. çakmak 4. çalmak, vurmak 5. argo koymak, sokmak (cinsel ilişkide bulunmak) |
| kutanebûyî | rd tamamlanmamış, nakıs |
| kutanî | h kısaca, kısacası |
| kutanxane | m ezim evi |
| kutanxwarî | rd dayak yemiş olan |
| kutanxwarin | m dayak yeme |
| kutasî | m 1. bitim, son 2. sp final (elemeli yarışmalarda sonucu belirten karşılaşma) 3. mzk final (bir müzik parçasının son bülümü, bitiş) 4. h kısaca, verhasıl |
| kutasî dan (...) | sonuçlandırmak, son vermek |
| kutasî lê anîn | l/bw sonuçlandırmak, intaç etmek sona erdirmek, sonuçlandırmak |
| kutasî pê dan | l/bw sonuçlandırmak, intaç etmek |
| kutasî pê hatin | sona ermek, hitam bulmak |
| kutasîlêanîn | m sonuçlandırma, intaç etme |
| kutasîmayî | nd/nt finalist |
| kutayî (i) | m 1. bitim, bitiş, son 2. sp final (elemeli yarışmalarda sonucu belirten karşılaşma) 3. mzk final (bir müzik parçasının son bülümü, bitiş) 4. h kısaca |
| kutayî (ii) | m nohut ve yarmadan yapılan aş |
| kutayî (iii) | rd 1. dövülmüş 2. çakma (vurup çakarak yapılmış kuyumcu işi) 3. çakılı |
| kutayî (iv) | m 1. tokuz, tefeli (sık dokunmuş bez) 2. tok (sık ve kalın dokunmuş kumaş) |
| kutayî anîn | l/gh son vermek, sonuçlandırmak |
| kutayî lê anîn | l/bw sonuçlandırmak, intaç etmek |
| kutayî pê anîn | l/bw sonuçlandırmak, sonunu getirmek |
| kutayî pê dan | l/bw sonlandırmak, sonuçlandırmak, son bulmasını sağlamak |
| kutayî pê hatin | l/bw sonlanmak, sonuçlanmak, bitmek |
| kutayîanîn | m son verme, sonuçlandırma |
| kutayîlêanîn | m sonuçlandırma, intaç etme |
| kutayîpêanîn | m sonuçlandırma, sonunu getirme |
| kutayîpêdan | m sonlandırma, sonuçlandırma, son bulmasını sağlama |
| kutayîpêhatin | m sonlanma, sonuçlanma, bitme |
| kute | b hoşt (köpekleri kovma ünlemi) |
| kutebir | m 1. kesme, ilişkiyi tümden kesme 2. h kısaca, özce |
| kutebir lê xistin | tümden kesmek |
| kuteda | m darbe, ihtilal |
| kutedakar | nd/nt darbeci |
| kutefir | zo/m bıldırcın |
| kutek | m 1. dayak, kötek (patak) 2. dayak, destek, dayanak, payanda (bir şeyin yıkılmaması için dayatılan ağaç, destek veya payanda) 3. dayak, destek, sürgü (evlerin kapısının açılmaması için kapının arkasına konulan destek) 4. bastırık (kapıyı arkadan bastırmak için kullanılan ağaç dayak) |
| kutek dan ber (cihekî) | dayak dayamak (yıkılmaması için bir şeye destek koymak) |
| kutek dan berê | desteklemek (destek koymak) |
| kutek kirin | l/gh dayaklamak, desteklemek, payandalamak (yıkılmaması için bir şeye destek koymak) |
| kutek kirin ber derî | dayaklamak (kapıyı bir destekle arkasından kapatmak) |
| kutek kirin berê | payanda vurmak |
| kutek li berê xistin | payanda vurmak, dayaklamak (yıkılmaması için bir şeye destek koymak) |
| kutek xwarin | kötek yemek |
| kutekbar | rd dövülgen |
| kutekbarî | m dövülgenlik |
| kutekkirî | rd dayaklı, destekli, payandalı |
| kutekkirin | m dayaklama, destekleme, payandalama (yıkılmaması için bir şeye destek koyma) |
| kutekliberxistî | rd destekli, payandalı |
| kutekut | m küt küt |
| kutekuta dil | kalbin küt küt atışı |
| kutêle | m dişi köpek |
| kuter | nd/nt dövmeci |
| kuterî | m dövmecilik |
| kutêşa | m kepek karışımlı ekmek |
| kutî | n köpek, it |
| kutî dost û dijminê xwe dizane | köpek de dostunu düşmanını bilir |
| kutîk | n hoşhoş (çocuk dilinde köpek) |
| kutik | m kütük, resmi kayıt defteri |
| kutik (i) | zo/n 1. köpek, it 2. mec köpek, it (aşağılık niyetlerle yaltaklanan veya davranışları kötü olan kimse için sövgü sözü olarak kullanılır) |
| kutik (iv) | m kibrit |
| kutik (v) | m küçük balya |
| kutik (vi) | m küt (kalp atışının çıkardığı ses) |
| kutik (vii) | n delme, yelek |
| kutika tapoyê | tapu kütüğü (veya sicili) |
| kutîkul | bot/zo m kütikül |
| kutilk | içli köfte. n köfte |
| kutilkê binavik | içli köfte |
| kutilkê pelaştî | içsiz köfte |
| kutilkê rijî | içsiz köfte |
| kutilkê ziwa | kuru köfte |
| kutilkfiroş | nd/nt 1. köfteci (satan kimse) 2. m köfteci (köfte satılan yer) |
| kutilkfiroşî | m köftecilik |
| kutilkî | rd 1. tıkız, tıknaz * ew zilamê kutilkî hate mala me o tıknaz adam bize geldi 2. toplu, topluca, dolgunca, tumbadız 3. gebeş (bodur ve şişman) |
| kutilkî bûn | l/ngh 1. tıkızlaşmak, tıknazlaşmak 2. dolgunlaşmak |
| kutilkîbûn | m 1. tıkızlaşma, tıknazlaşma 2. dolgunlaşma |
| kutilkîtî | m tıkızlık, tıknazlık |
| kutilkpêj | nd/nt köfteci (yapan kimse) |
| kutilkpêjî | m köftecilik |
| kutîn | bot/m kütin |
| kutiyê avî | zo/nd su samuru |
| kutiyê dewletê | zo/m ötücü bir kuş |
| kutkirin (i) | m bit öldürme |
| kutkirin (ii) | m gagalama, didikleme |
| kutkut | n kuçu kuçu (çocuk dilinde köpek) |
| kutkutandin | m kısma (gözlerini bıraz yumma) l/gh kısmak (gözlerini bıraz yummak) * çavê xwe kutkutand gözlerini kıstı |
| kutkutik | zo/m ağaçkakan (Picus) |
| kutkutîn | m kısılma l/ngh kısılmak * bêyî ku çavê wê bikutkutin gözlerini kısmaksızın |
| kutkutk | m çarpıntı |
| kutkutok | ağaç kakan. zo/m ağaçkakan (Picus) |
| kutle | m kitle |
| kutlewî | rd kütlesel |
| kutleya organîk | jeo/nd organik kütle |
| kutlik | m köfte |
| kutlikî | rd gebeş (bodur ve şişman) |
| kutlikîtî | m gebeşlik |
| kuvan | yarım daire şekline getirme * dûpişk doçika xwe kuvan dike akrep kuyruğunu yarım daire şekline getiriyor |
| kuvan (i) | m kovan, kapçık (fişek kovanı) |
| kuvan kirin | yarım daire şekline getirmek |
| kuvarik | mantar; amanita bot/m mantar |
| kuvarikê lingan | nd ayak mantarı |
| kuvarikê mîkî | bot/nd koyun mantarı, koyun göbeği |
| kuvark | bot/m mantar |
| kuveçêr | m çömlek |
| kuvî | rd yabanî, yabanıl |
| kuvîtî | m yabanîlik, yabanıllık |
| kuvkarik | bot/m mantar |
| kuvkarikên bazît | bazit mantarlar |
| kuvkarikên bizinkî | ak mantar (Agaricus campestris) |
| kuvoz | m kuvöz |
| kuwar | ambar. m 1. petek, bal peteği, kovan 2. petek (balçıktan yapılan ve dikine duran sandık biçiminde tahıl ambarı) |
| kuwark | bnr kuvark |
| kuwe | rd nasil |
| kuwet | m küvet |
| kuweta naştî | gömme banyo |
| kuweta serşokê | banyo küveti |
| kuweyt | Kuveyt. |
| kuwî | bnr kuvî |
| kuwnay | m büyük su kırbası |
| kux | m öksürük |
| kuxandêr | rd öksürtücü |
| kuxandin | m öksürtme l/gh öksürtmek |
| kuxekux | m öhü öhü |
| kuxî | bj/m göğüs ingini |
| kuxik | öksürük. m 1. öksürük 2. bj öksürük (öksürük hastalığı) |
| kuxik pê girtin | (birini) üksürük tutmak |
| kuxika hişk | kuru öksürük |
| kuxika nivcî | kesik öksürük |
| kuxika reş | bir tür boğmaca |
| kuxika ziwa | kuru öksürük |
| kuxikbir | nd öksürük kesici |
| kuxikgirtî | rd öksürüklü |
| kuxikî | rd öksürüklü |
| kuxîn | m öksürme, öksürüş l/ngh 1. öksürmek 2. öksürmek (öksürtucü hastalığa tutulmak) |
| kuxîn pê ketin | (birini) öksürük tutmak |
| kuxînî | m öksürtü |
| kuxt | m öksürtü, öhü |
| kuxt habire | öksürmek, öksürüp tıksırmak |
| kuxt û zirt | öksürüp osurma |
| kuxt û zirta (yekî) bûn | ha bire öksürüp osurmak |
| kuxte | m güneş görmeyen daracık yer |
| kuxtekuxt | b öhö (öksürük sesi için) |
| kuxtekuxt pê ketin | (birini) öksürük tutmak, öksürmeye başlamak |
| kuxtekuxta (yekî) bûn | öksürüp tıksırmak |
| kuxtîn | m öksürük |
| kuy | n yen |
| kuz | m eğilme |
| kuz (ii) | m 1. testiden büyük su kabı 2. çömlek |
| kuz î lingê (yekî) bûn | ayaklarına kapanmak |
| kuzandin | m ulutma l/gh ulutmak |
| kuze | bot/m roka (Eruca sativa) |
| kuzel | roka otu. |
| kuzî | n dilim |
| kuzîn | m uluma (köpek, kurt, çakal gibi) l/ngh ulumak (köpek, kurt, çakal gibi) |
| kuzîne | m lağım borusu |
| kuzot | n ateş közü (sotikê agir/ |
| kuzûrîn | bnr kizirîn |
| ku | [I] gihanekek e [II] 1. heke 2. eger [III] kîder *ker bi ku de here jî cardin ker e 1. girêdek, peyvek e du hevokan bi hev ve girê dide lê ti wateyê lê zêde nake: Ez dizanim ku tu nayê. (Dizanim tu nayê.). Hevwate: go , ko 2. çi derê Baştir: kû 3. çi, peyvek devokî ye li şûna çi: Te ku got? (Te çi got?) 4. eger, şayet eger, şayet, Ku tu werî li civaka Kurdistanê binêrî bi taybetî li ya gundan tê bibîni ku kur hîn dema nû ji dayika xwe dibe li malê desthilatdarê keçê ye.. ji: jiari, hevreha soranî که (ke), که (ki), pehlewî ki, pazendî ku One important question underlying many of our discussions is the extent to which hypotheses and models of foreign policy analysis developed for the United States or other advanced industrial states can be generalized to other countries and cultures. In that sense this is a course in comparative foreign policy, and I encourage students to bring comparative perspectives to bear on class readings and discussions and in their papers Tirkî: serenav Ku , kurtebêja kurçatovyûmê ye Idm |
| ku bê çengê min, tê bibînî rengê min | (biwêj) heke firsend bikeve destê min, tu dê wê çaxê bibînî bê ez kî me û çawa me. ez niha tu tiştî nabêjim, ku bê çengê nun, tê bibînî rengê min. |
| ku çira vemire, kor çi jê ye | (biwêj) yê ku bandor lê nebe, jê re ne xem e. her tişt li gorî bandorêye. ku çira vemire, kor çi jê ye. |
| ku got reş e, tu bibêje spî ye | (biwêj) tu car bi gotina wî bawer nebe. ji bo kesên derewîn tê gotin. eman ew çi bibêje, tu bere- vajiyî wî fêm bike, wî ku got reş e, tu bibêje spî ye. |
| ku hebe, dixwe, tunebe, dia dike | (biwêj) ji bo mirovên teral tê bikaranîn. ew yekî ecêb e, heke ku hebe dixwe, tune be, dna dike. |
| ku heq hebûya, emer bedê mehr nedikir | (biwêj) heq û hiqûq li vê dinya yê çi digere? jixwe dad û mirovahî nîn e. ku heq hebûya, emer rede mehr nedikir. |
| ku here ser kaniyê, kaniyê lê zuha dibe | (biwêj) bêşans bûn. bawer mirovekî wisa qederreş e, ku here ser kaniyê, kam lê zuhci dibe. |
| ku neynûk hebe, wê pê xwe bixurîne | (biwêj) rewşa aborî ku baş be, wê berê ji bo kêra xwe bi kar bine. bi çi aqilî tu jê dixwazi? ku neynûk hebe, wê pê xwe bixurîne. |
| ku re zer bû, ku re der bû | (biwêj) di ew qas dema kurt de çawa gihîşt we raseye? bi rastî qet aqile min hilneda ve meseleye. kuro, ev yek ku re zer bû, ku re der bû? |
| ku taca pêxember li serê (yekî) be, kes jê bawer nake | (biwêj) ji bo kesên sextekar û derewîn tê gotin. çima tu jî nizanî ku taca pêxember li serê wî be jî kes ji wî bawer nake. |
| ku xwedê li hev anî, nûrê dikim kevanî | (biwêj) heke pêk bê, ez ê bi ya xwe bikim. ez nikarim zêde xeber bidim lê ku xwedê li hev anî, nûrê dikim kevanî. |
| ku xwediyê aşî dev ji aşî berda, ma qeraş wê çi bike | (biwêj) heke ku xwediyê sikurê meke, kes nikare tiştekî bike, bi hewldana te nabe ezbenî. ku xwediyê aşî dev ji aşî berda, ma qeraş wê çi bike? |
| kubar | kaw û nazik |
| kubarî | kawî û naziktî |
| kuç | 1. kuncik 2. kevir (navdêr, nêr) kevir, ber, tat, helan, ferş, berd, zinar. Herwiha: kevr. Bide ber: kaç keç kêç koç kûç. jê: kevirî kevirîn. Bi soranî: berd |
| kuçe | riyên di nav bera avahiyan de; ziqaq *dawiya derewan, kuçe ye (navdêr, mê) kolan, sikak, cade, şari, şeqam,rêyek bi çîmentoyê yan maddeyek din hatî avakirin (bi taybetî bo tirimpêl pê ve bimeşin). Herwiha: kûçe. ji: kuç + -e. jê: kuçeyî |
| kuçegêrî | (navdêr, mê) gerokî, parsekî, parskerî, gerekî. ji: kuçe +-gêrî |
| kuçeyî | (navdêr, mê) rewşa kuçebûnê. ji: kuçe + -yî |
| kuçik | sê kevirên ku datînin bin sîtilên ser êgir, xaçirgan *agirê kuçikan, timî germ e |
| kuçikreş | (rengdêr) mirovê çam bi ser hatî, malwêran |
| kuçikreşî | (rengdêr) malwêranî |
| kuçk | (navdêr, nêr) cihê agir tê de têt hilkirin (bi taybetî li derve). Herwiha: kuçk. Bide ber: kaçik, keçik, koçik, kûçik. ji: kuç + -k |
| kuçke | riya ku dawiya wê girtî ye *“dawiya derewan, kuçke ye” (navdêr, mê) rêya ko dumahîya wê girtî |
| kudandin | domandin, berdewamî, berdewam kirin, demandin, dan domkirin, dan ajotin, domkirin, dewamkirin, berdewamkirin, domîn, ajotin, dom kirin, dewam kirin, berdewam bûn, rê çûn |
| kudandin/dikudîne/bikudîne | 1. vekişîn 2. domandin *”dijminatî bi kuştinê, rê bi kudandinê” |
| kudeta | (navdêr, mê) sewre, darbeya eskerî, guherrandina desthilata welatekî bi kotekî ji alî hin kesan ve, şorreş. Herwiha: kodeta, kûdeta. ji wêjeyê: PSK: Dengê Xwe Nede Hêzên Statukoperest, Şerxwaz, Mîlîtarîst û Kudetaxwaz!(Netkurd.com, 7(2007). ji: Ji frensî coup détat. jê: kudetaxwaz, kudetayî |
| kudetayî | (navdêr, mê) rewşa kudetabûnê. ji: kudeta + -yî |
| kudîk | (navdêr, nêr) (navdêr, mê) candar têjika hirçê |
| kudik | 1. têjika hirçê 2. têjika hêştirê *dema ku hirç pîr bû, kudik bi gunikên wî dilîzin (navdêr) çêlikên berazan, têjikên xinzîran, berazok, xinzîrk. Herwiha: kudk, kuwik. Bide ber: kundik .Binêre. Herwiha: qutik. ji: kud + -ik. jê: kudikî, kudikîtî, kudiktî |
| kudik anîn | (lêker) teliqîn, deliqin, cewrik anîn. ji: kudik + anîn |
| kudikî | (navdêr, mê) rewşa kudikbûnê. ji: kudik + -î |
| kuf | (navdêr, mê) kemçik |
| kufandin | (navdêr, mê) deng dengê kufênêkifên jê înan wek vemirandina agirî bi avê. Bi alfabeyên din: Kurdî-Erebî: کوفاندن |
| kufarê kevn bûn | (biwêj) pir temendirêj bûn. kuro ji wî mezintir kes tune ku temenê wî bizanibe bê ka ew çend salî ye? ew kufarê kevn e. |
| kufayene | (Zazaki) (lêker) kufîn |
| kufik | afnik |
| kufikî | afnikî |
| kufikîyayene | (Zazaki) (lêker)kufikîn , kufkî bûn |
| kufiknayene | (Zazaki) (lêker)kufikandin , kufkî kirin |
| kufiknîyayene | (Zazaki) (lêker)hatin kufikandin |
| kufîn | (lêker) kirin mizemiz, kirin miremir, minminandin, kirin çimeçim. Tewîn: -kuf-. ji: kuf +-în |
| kufînkirin | (navdêr, mê) kufin, ufîn, hûhû, hûhû kirin, ptfîn, ufirnkirin, pifînkirin. ji: kufîn +kirin |
| kufir | (navdêr, mê) bêîmanî, bêdînî, bêolî, bawernekirina bi Xwedê, bêwijdanî, zilm, stem, neheqî, zordarî, zordestî. Herwiha: kufr. ji: Ji erebî, têkildarî kafir. jê: kufiristan, kufrî |
| kufirbaz | (navdêr, mê) çêrok, sixêfker, xeberok, pîsgo, zimanreş, devpîs, kubat. ji: kufir +-baz |
| kufirbazî | (navdêr, mê) çêrokî, dijûnkerî, sixêfkerî. ji: kufir +-bazî |
| kufirîn | (lêker) xeber, dijûn an çêrdan ji xwedê re. Herwiha: • kufir kirin. Tewîn: • kufir. ji: ji erebî >>> كفر. Bi zaravayên kurdî: Kurdî (Soranî): Zazakî: Kurmancî: Kurdiya başûr: Lekî: Hewramî: |
| kufkar | (navdêr, mê) karok, qarçik kufkarik, fîqeroşk, givkarik karik, kumik, karî, kuvarik, feqîrok fitrik, kivkarik, kakevilk, karkulîlk, guhik, kiwark, kiyarek, kiyark, kokevil, kokowark. ji: kuf +-kar |
| kufkî bûn | (navdêr, mê) genîn, genî bûn, rizîn, kofikî bûn. ji: kuf +-kî + bûn |
| kuflet | (navdêr, mê) jin, afret, kebanî, bermalî, pîrek, kabanî, kevanî, kavanî, mirovên mê, mirovên mê yên şûkirî anku mêrkirî, keybanû. Herwiha: kiflet, kifilet, kilfet, kilifet, kufilet, kulfet, kulifet. Bide ber: mêr, zelam. Têkildar: bakîre, keç, qîz, xama, zerîBinere. Herwiha: hevser, hewî. ji: ji erebî كلفة (kulfet: bar, berpirsiyarî), têkilî mikelef, tekelif, teklîf, tekalif.. jê: kufletane, kufletbaz, kufletbazî, kufletî, kufletkî, kufletnas, kufletnasî, kufletparêz, kufletparêzî, kufletperist, kufletperistî, kufletperwer, kufletperwerî, kufletûmêr, kufletûmêrî, kufletzan, kufletzanî |
| kufletane | (rengdêr) bi awayekî kuflet. ji: kuflet + -ane |
| kufletî | (navdêr, mê) rewşa kufletbûnê, jinîtî, afretî, pîrekî, kevanîtî, jinbûn, taybetî. ji: kuflet + -î |
| kufnayene | (Zazaki) kufandin |
| kufnik | (navdêr, mê) kemçik feqîroşk û doberan giş ji kufnikê çêdibin. Herwiha: kufik |
| kufnik girtin | (lêker)(Binihêre:) kufnik |
| kufnikgirtin | (navdêr, mê) (Binihêre:) kufnik |
| kufnikî | (rengdêr) tiştê/a kufnik girtiye,kemçikî çêleka xwe bi nanê kufnîkî xwedî dike |
| kufrî | (navdêr, mê) bêîmanî, bêdînî, bêolî, bawernekirina ji xwedê û dînî, çêrr, xeber, dijûn, sixêf, zêf. Herwiha: kifrî. Bide ber: Kifrî. ji: Ji erebî, têkildarî kafir, kufir, kufristan. Bikaranîn: Lêker: kufrî kirin. Navdêr: kufrîkirin Rengdêr: kufrîkirî |
| kufrî kirin | (lêker)(Binihêre:) kufrî |
| kufrîkirî | (rengdêr) ya/yê ku hatiye kufrî kirin |
| kufrîkirin | (navdêr, mê) (Binihêre:) kufrî |
| kufte | (navdêr, mê) goştê hêrayî, goştê hûr(-hûr-kirî), gumtilkên yan gogên ku ji goştê hûr hatine çêkirin. Herwiha: kofte. ji: ji farisî کوفته (kufte: kutayî, qutayî, kutandî, qutandî) ji کوفتن (kuften: kutan, qutan, kutandin, qutandin). Kufte wek köfte ketiye zimanê tirkî, wek كفتة (kufteh) zimanê erebî û wek kofta gelek zimanên ewropî jî. Herwiha hevreha kutilkê ku kutanê peyda bûye ku ji Proto-hindûewropî kop- (lê dan, kutan) e û hevreha farisî كوفتن (kûften: kutan, lê dan) û yûnanî κόπτω (kopto: lê dan, kutan).. jê: kufteçêker kuftefiroş kuftevan kuftexane |
| kuftefiroş | (navdêr, mê) kesê/a kufteyan difroşe. ji: kufte + -firoş |
| kuftefiroşî | (navdêr, mê) kutilkfiroşî. ji: kufte +-firoşî |
| kuftepêj | (navdêr, mê) kutilkpêj. ji: kufte +-pêj |
| kuftepêjî | (navdêr, mê) kutilkpêjî. ji: kufte +-pêjî |
| kuftexane | (rengdêr) bi awayekî kufte. ji: kufte + -ane |
| kuftik | (navdêr, mê) derbik, şixat, bitik, ezwaz, kerkût, kifrît, kirkût, kukurt, newtik, niftik, pêtik, spîçke, zilûke, çixat, çixatik, şemçe |
| kuftikfiroş | (navdêr, mê) niftikfiroş, kifrîtfiroş, derbikfiroş. ji: kuftik +-firoş |
| kuj | goşe, guç, çim (navdêr, mê) goşe, rex, tenişt, kêlek, qulaç, qorzî, kunc, qunc, kunc, stûn, kolumn, beşa di rojnameyekê yan kovarekê yan malperrekê de ya ku herdem yan carine eynî nivîser tê de dinivîse. Herwiha: kuje, kujî. Bide ber: ban, dîwarBinere. Herwiha: -kuj. ji: hevreha din ya kurmancî goşe, soranî گۆشه (goşe), farisî گوشه (gûşe), pehlewî goşek, ji Proto-hindûewropî geu- (tewandin, çemandin). Köşe ya tirkî ji zimanekî îranî ye.. jê: dukujî, sêkujî, çarkujî, pênckujî, şeşkujî, kujê lêvê |
| kuj dan | (lêker)(Binihêre:) kuj |
| kujandî | (rengdêr) vemirî, vemirandî, kujî, kuştî. ji: kujand + -î |
| kujandin | (lêker)vemirandin, girtin, vermirandin, tune kirin, kuştin. ji: kuj +-andin |
| kujdan | (navdêr, mê) (Binihêre:) kuj |
| kujdar | (rengdêr) kujyar, kujare, kujek, kujer, cankuj, kujende, kuşinde. ji: kuj +-dar |
| kujê lêvê | (navdêr, nêr) Ew ciyê ku lêva jorîn û lêva jêrîn dighêje hevdû(Binihêre:) lêv kuj |
| kujek | 1. yê ku kesekî dikuje. Binêre;, kujer 2. yek kuj. Binêre;, kuj |
| kujende | (rengdêr) kujer, qatil, kesa/ê yan tişta/ê ku kesekî yan tiştekî dikuje: Jehr madeyek kujende ye. pirr talûke, xeternak. Herwiha: kujinde. ji wêjeyê: Çanda kurdî, zimanê kurdî digel hemû êrîşên kujende jî li ber xwe dide. Nivîskarên kurd tevî hemû tengasî û astengiyan jî berhemên nû dinivîsin. Hunermendên kurd digel hemû destengî û bêderfetiyan jî berhemên nû pêşkêşî gel dikin.(Samî Tan: Xewn û xeyal, Amidakurd.com, 10/2007). ji: kuştin > -kuj- + -ende. jê: kujendetî, kujendeyî |
| kujendetî | (navdêr, mê) rewşa kujendebûnê. ji: kujende + -tî |
| kujer | kuştox, qatil (navdêr) qatil, kesa/ê ku kesek yan hin kes kuştine: Nayê zanîn ka kujerê wî kî ye. (Nayêt zanîn ka kê ew kuştiye.), tişta/ê ku kesekî dikuje: Zivistan kujera hejaran e.(rengdêr) tişta/ê ku mirov yan jîndarek din dikare pê bimire, tişta/ê dikare mirovekî yan jîndarek din bikuje: Jehr kujer e. Pêvedana marî dikare kujer be. Li hin welatan bo îdamkirina mehkûman derziyên kujer tên bikaranîn.. Bide ber: kujyar, kuştar, kujernediyar. ji: -kuj- (forma dema niha ji kuştinê) + -er |
| kujer bûn | (lêker) stemkar bûn, xedar bûn, kujer bûn. ji: kujer + bûn |
| kujernediyar | (rengdêr) kuştina ku ne diyar e ka ji bal kê ve hatiye kirin. Bide ber: kujer, kuştin. ji wêjeyê: Behsa îtîrafkarên PKK-ê tê kirin ku çawa li gel JITEM-ê bi hezaran kuştinên kujernediyar kirin. Behsa operasyonên gerîllayên PKK-ê tê kirin ku bi dehan gundîyên sivîl, jin û zarok kuştin.(netkurd.com, 12/2008) |
| kujme | miqdar |
| kujyar | (navdêr) qatil, kujer, bikuj, kesê ku kesekî dikuje yan kesek kuştiye, xwînmêj, stemkar, zalim, zordar, zordest. ji: kuştin > kuj- + -yar. jê: kujyarî, kujyarîtî |
| kujyerî | (navdêr, mê) cînayet, kuştina mirovekî ji bal mirovekî din ku li gor destûrê tawan tê qebûl kirin, bi taybetî kuştina bi niyetek xerab û pilankirî, kuştina mirovekî din ji bal mirovekî din di dema kirina tawanekî din wekî dizî kirinê. Herwiha: cînayet, kujyarî. Bide ber: kuştin. ji wêjeyê: Ev gotina bav û kalan wek trajediyeke mezin di van salên dawî de gelek hatine serê me Kurdan… “Bi gur re dixwin, bi xwediyê miyê re şînê dikin.“ Yanê berê dikûjin, paşê diçin cinazê kuştiyê xwe! Nimûneyek… Nurettin Güven... Yek ji tîmê înfazkirina Behçet Cantûrk. Di roja 17 Çille 1994 de li ber singê wî wêneyê Behcet Cantûrk û di cinazê wî de… Lê yê ku Behcet Cantûrk xistî dafikê û teslîmê tîma înfazê kirî û bîzzat tevlî kujyeriyê bûyî ew bixwe bû.(rizgari.com, 08/2008) |
| kukla | (navdêr, nêr) bûkok, ximbil, pepûk, pêlîstik, pêleyistik, maryonet, bi taybetî bûkokên ku benan tên livandin û pê şano tên pêşkêşkirin, (mecazî) kesa/ê (bi taybetî serokê/a) ku bi emr û fermanên kesek ne bi vîn û îradeya xwe lê bi ya xelkê birêveberiyê dike. Herwiha: kukle kûkla kûkle. ji wêjeyê: Erê, ez dixwazim CHP-ya bi serokatiya Kiliçdaroglu xurttir têkeve parlamentoyê da wesayetgêrr û teferuatên wan nikaribin siyaseteka wek a dema Baykal li parlamentoyê bimeşînin. CHP ew qas xurt bê ku Kiliçdaroglu ji serê vê partiyê neyê daxistin. Heta ew karibe wê cesaret û hêzê di xwe de bibîne ku berê xwe bide wesayetgêrrên xwe, bêje ”bes e we ez wek kukla îdare kirim, berê min da vê derê, wê derê”. Tevî hemû kêmasiyan meriv dibêje qey Kemal Kiliçdarogluyê elewî yê kurd ê dersimî eger hêzeka xurt a hilbijêran li pişt xwe bibîne ê karibe benê navika xwe ji wesayetgêrran verrêşe. Tirkiye heq dide ku meriv şansekî wiha bide Kiliçdaroglu.. jê: kuklayane |
| kuklayane | (rengdêr) bi awayekî kukla. ji: kukla + -ane |
| kukurd | kurkût/kerkût |
| kukurt | (navdêr, mê) şixat, bitik, derbik, ezwaz, kerkût, kifrît, kirkût, kukurt, newtik, niftik, pêtik, spîçke, zilûke, çixat, çixatik, şemçe, zilikên ku barût bi serikê wan ve heye û agir pê tên hilkirin, pakêta wan zilikan |
| kul | 1. birîn 2. keser 3. derd *çavê bikul, ji yê kor çêtir e |
| kul bûn | (lêker)(Binihêre:) kul |
| kul hatin dîwarê malê | (biwêj) xeterî zehf zêde bûn. divê êdî ji îro pê ve hûn zêdetir li ser xwe serwext bin, çimkî kul hatiye, diwarê malê. |
| kul heye, kulreş heye | (biwêj) derdê xerabtir jî hene. ew qasîjîxemgîn nebe loi kul heye, kulreş heye. |
| kul ketin dilê (yekî) | (biwêj) ji ber gelşeyekê dexesî kirin, êşîn. ew nabêje, lê ez dizanim ku ji ber wê gotinê kul kete dilê wî. |
| kul kirin | (lêker)(Binihêre:) kul |
| kul li dilan e, xeftanî li milan e | (biwêj) belê rewş ji der ve xweş tê xuyan, lê dil tijî derd û kul in. kul li dilan e, xeftanî li milan e. tu li rewşa wî ya derve menêre, li ya hundirê dilê wî mêze bike, bê çi tê de heye. |
| kul li konê (yekî) ketin | (biwêj) mal wêran bûn. di dawiyê de kul li konê wî jî ket, mala wî tûr û tewas bû. |
| kul û kor li hev civiyan, li dikana evdilor | (biwêj) yên ku layiqî hev in hev û din dîtine. maşelah, çawa rind hev û din dîtine. kul û kor li hev civiyan, li dikana evdilor. |
| kula (yekî) di zikê (yekî) de bûn | (biwêj) di hundirê xwe de li hemberî kesekî niyeteke nebaş sêwirandin. ez baş dizanim, piştî ew qas salan hê jî kula min di zikê wê de ye. |
| kula dû mirinê bûn | (biwêj) ya xerabtirîn bûn. ewjî derdê li ser derdan re ye heyran, ew jî kula dû mirinê ye, hatiye serê me. |
| kula kor li qapiyê (yekî) ketin | (biwêj) rastî bela û şeteleyê hatin. kula kor li qapiyê (derî) wî xistiye, êdî çi di wî de maye? |
| kula kor, çav li riya dûr | (biwêj) hesretkişandin zor e. kula kûr, çav li riya dûr. ev çend sal in ji dest hesreta lawê xwe ez çi dikişinim, tu ji min pirs bike. |
| kula mendo, kulor in | (biwêj) ew jî ketiye heyra tiştên vala. kula mendo jî kulor in. tu bi xwedê em bi çi re îşiqa çavê xwe dirijînin, ew bi çi re mijûl e. |
| kula min kiri, kefa te kirî | (biwêj) tu li derde min binere, tu li kefa wî binere. de xezal, de bibeje! kula min kiri, kefa te kir1. xezal de bibeje l1... harbi soylu |
| kula xwe der kirin | (biwêj) derde xwe anîn ziman. li çîroka her keşi di nav dilke wî de veşartiye. beje ya her kesî bi wan re diçe gore. bi tene hozan û dengbej kula xwe der dikin. hesen zinar |
| kula xwe rêtin | (biwêj) ji kesekî re qala pirsgirek û derde xwe kirin. ... lê wî dixwest kula xwe li ber hevala bireta. eliye ebdilrehman |
| kulab | 1. çakil 2. pençe |
| kulafe | (rengdêr) kulekfireh |
| kulah | (navdêr, nêr) kum, kulav, tac, tanc, kumê serê padîşahan. ji wêjeyê: Ger dê hebûwa me padîşahek, layiq bidiya xwedî kulahek.Teyîn bibûwa ji bo wî textek, Zahir vedibû ji bo me bextek.hasilHasil bibûwa ji bo wî tacek, Elbette dibû me jî rewacek.(Ehmedê Xanî: Mem û Zîn, 1695). ji: Ji farisî |
| kulak | (navdêr) (wateya peyvê nayê zanîn). Bide ber: kulek. ji wêjeyê: Deh kulak, du ga, ker û qantirek li axur tewilandî ne.Înglîzî (navdêr) cot yarê dewlemend (rûs) Tirkî: (navdêr) guh |
| kulandî | (rengdêr) kulî, lengî, lengiya. ji: kuland + -î |
| kulandin | (lêker)licimandin, nicimandin, lengirandin. ji: kul +-andin |
| kulang | sermil |
| kulav | 1. raxistina ku ji livayê hatiye çêkirin 2. baraniya şivanan a ku ji hiriyê ye (navdêr, nêr) kum, kulik, kulahik, şewqe, fes, dersok, cemedanî, şaşik, kefî, kevînk, serpoş, parçeyek cilan e mirov dike serê xwe (bi taybetî daku ji sarmayê bêt parastin), kitan, kepeng, xepeng, ferencî, saqoyê şivanan, qapûtê şivanan, cibeyê şivanan(navdêr, mê) pence, pencik, pencirrk, lep, nînokên tûj yên hin heywanan: kulavên kitikê. Herwiha: kulab. ji wêjeyê: 1. Bi maneya pence: Fetl û taban da xurabanEbleq û cohtê şebaban Dame ber pence û kulaban Dil ji min bir, dil ji min.. ji: 1. Bi maneya kum, şewqe: hevreha kulav û kulafek (kulavk, kum) yên pehlewî û کلاه (kulah: kulav, kum) ya farisî, hemû jiari. jê: kulavik, kulavk |
| kulavê xwe ji avê derxistin | (biwêj) bi xwe çareya serê xwe ditin. tit dev jê berde, êdi ew bi xwe dikare kulave xwe ji avê derxe. |
| kulavgûyo malî ava! | (biwêj) ji bo kesên ku qeneî lê tên kirin lê ew we qenciye bi tiştekî nahesibînin tê gotin. min jê re ew qas alîkarî kir, lê we di dawiye de got: kulavgûyo malî ava! û çû. (bnr. çîrok) mêrikek hebû, jina wî pir gemaiok û pîs bû. ji ber wê mala wî jî pir qilêr bû. ji ber qilêrokiya wan, ji wan re digotin, kulavgû mêrik rojekê ji jina xwe re got: jinik ez ê qawa bikim? navê min di nav gel de bûye kulavgû. her kes hema li ihye min jî, li pişt min de dibaje, kidavgû. ez pir .ferm dikim. we çawa be ev halê me? jinikê got: mêrik ez tiştekî di/ikirim, ka tu çi dûbjv? mêrik got: hela bibeje, ka tu çi elifi ki rî? got: mêrik ka ez mala me rind pac/ij bikin1. kula van jî baş bişom. (çimkî ew nav ji ( ilêrbûna kulavan li wan hatibû danîn.) tu jî wê çcleka me (jixwe çêlekek wan tenê hebûye) şerjê bike. em ê xwarineke xweş çebikin. firaqên xwe û hemû tişten xwe rind bişon. tu jî bibeje ez ê xêra diya xwe bi di m. em ê hemû der û cînaran vexwînin malê. milet ku bê xwarinê bixwe, mala me jî pac/ij bibine, wê deme bi şûn de êc/î tu kesji te re nabêje, kulavgû. mêrik got: tu baş difikirî evdci xweclê, hema em ê wekî gotina te bikin. jinik rabu mala xwe şûşt, veşûşt, her der paqij kirin; mêrik jî çêleka xwe ya heyî şerjê kir. xwarinên cure cure çêkirin. mêrik kete nav gund yeko yeko her kes vexwende mala xwe û got: kerem bikin werin mala min, ez xêra diya xwe diclim. hemû gundî çûn mala mêrik, nanê xwe û ava xwe xwarin, vexwarin. dema ku wê herin, mêrik li ber dêrî sekinî ku wan verê bike. her kesî di dema çûyîne de destê xwe da destê mêrik û gotin: kulavgûyo malî civa! ’’ |
| kulavî | (navdêr, mê) kumî. ji: kulav +-î |
| kulavk | (navdêr, mê) kumik, kimik, kumên biçûk. ji: kulav +-k |
| kulavkî | (navdêr, mê) lûlik, balole. ji: kulav +-kî |
| kulavkirî | (rengdêr) kumkirî. ji: kulav +kirî |
| kulavpiştanê | (navdêr, mê) lîstikeke, :çend zaro bi awayekê bazinî di rûnin yek li dora wan di zivire bi dizîve kulavî li pi)thevalekê rûni)tî di dane; heger wî hevalî zanî li pi)twîye dê dest dete kulavî û kevit pey hevalê xwe bi kulavan dê lêxit heger ne zanî hevalê di zivire dê gera zivirînaê berdewam bike ta di gehe nik yê kulav li pi)tdanaayî dê dest havêt kulavî lê xit û ewjî dê bi awayê bazinî baz det ta di gehit cihê xwe û hosa yarî berdewam dê bit |
| kulb | têrnexur |
| kulbe | kilêb |
| kulbewî | (rengdêr) kesa/ê ku pirr dixwe ,têrnexwar (lê dîsan jî têr nabe)Nêzîk, zikîn. ji: Belkî ji erebî kul (hemî). jê: kulbewîtî |
| kulbik | (navdêr, mê) kuling, qezme, tevir, qazme, bîdon, dewlik |
| kulbûn | (navdêr, mê) dema kulek li cihekê canê mirovî peyda dibe |
| kulbûnî | (navdêr, mê) gurîdar, handar, sorbûnî, arandinî. ji: kul +-bûnî |
| kulbûyî | (rengdêr) (Binihêre:) kul |
| kuldar | (rengdêr) kovandar, birîndar |
| kule | perdeyeke tenik a ji bo xweparastina ji pêş û mêşan; tulbend (navdêr, mê) torra yan perdeya yan çadira ku mirovî ji pêşûyan diparêze. Herwiha: kulle. Bide ber: gule, gulle. ji: ji erebî كلة (killet), hevreha îbrî כלה (killa), aramî ܟܠܬܐ (keliθa) |
| kulê | bixwe! ziqûm û jehrê bixwe! |
| kulê jî deriye (yekî) venekirin | (biwêj) ji bo kesên ku mêvan naçine û di hela civakî de sar in û betekilî ne tê gotin. mala koçoye qert wisa ye ku qet kul jî dere wan venake, loma zarokên wan jî wer hov û newan in. |
| kulê lê xistin | (biwêj) li rastî bela û qotikeke hatin. belengaze sedoye keçxwir, hema di nîve re de dirêj bû; te digot ji nişka ve kule lê xist. |
| kule li gewriye girtin | (biwêj) zedetir ji bo zarokan tê bikaranîn. kule li gewriye girtî, wekî bizote ye. (nifir) |
| kulê tu li min bikevî! | (biwêj) ma ez ew qasî jî nikarim? ro hatibû nîvro, milio hêzek da xwe, j, nava ci rabû û got |
| kuleh | kum, kolos, kulik, kumik, kule, telik, kulav, serkulav, terlik, kuvik, kovik |
| kulek | [I] pêseqet, lingor, pêgoc *baz bi bazan, qaz bi qazan, mirîşka kor bi dîkê kulek re [II] 1. paceyên bi ser banê avahiyê ve 2. kunên bi ser banan ve *”diz û malxwe bibin yek, ga ji kulekê re jî dertê” 1. yê normal nameşe (rengdêr) k-ya nerm, linger, seqet, kesa/ê normal nameşe ji ber ku lingê wê/wî diêşe. ji: Belkî ji kul. Bikaranîn: Lêker: kulek bûn, kulek kirin. Navdêr: kulekbûn, kulekkirin Rengdêr: kulekbûyî, kulekkirî. jê: kulekî |
| kulek bûn | (lêker)(Binihêre:) kulek |
| kulek kirin | (lêker)(Binihêre:) kulek |
| kuleka (yekî) dû negirtin | (biwêj) rewşa aborî xirab bûn, bêewled û bêtewled bûn. rebenê yezdan kuleka wî tu car dû negirt, geh têr e, geh birçî ye. mixabin kuleka wî xalê min, dû negirt û bi hesreta ewledekî çû qebrê. |
| kulekbûn | (navdêr, mê) (Binihêre:) kulek |
| kulekbûyî | (rengdêr) (Binihêre:) kulek |
| kuleke | kulek, lingor |
| kulekfireh | (rengdêr) kulafe, tirsonek |
| kulekî | (navdêr, mê) rewşa ku kesek tê de kulek e, lengî, seqetî, kûdî, qorimî, kopî, qotîk, lingerî, seqet, kêmendamî, qotbûn. Herwiha: kulekîtî kulektî. Bide ber: birîndarî seqetî şelî. ji: kulek + -î |
| kulekkirî | (rengdêr) ya/yê ku hatiye kulek kirin |
| kulekkirin | (navdêr, mê) (Binihêre:) kulek |
| kulêmek | her du hestiyên ku lingan bi gewdeyî ve girêdidin golim |
| kulên xelkê tên ji çol û çiyan, yên min tên li ber piyan | (biwêj) ez mirovekî beşans im. ez çi bibêjim bêkêr e. kulên xelkê tên ji çol û çiyan, ên min tên li ber piyan. |
| kuleng | derdanka darînî ya ku tiştên avî dikinê |
| kulêre | (navdêr, mê) kêk, kulîçe, paste, kulîparçe, perxaç, poxaça |
| kulêrefiroş | (navdêr, mê) poxaçafiroş. ji: kulêre +-firoş |
| kulêreker | (navdêr, mê) poxaçeker. ji: kulêre +-ker |
| kuleşûtik | (navdêr, mê) beho, behok,hûk afirandiyê nîgaşî ê hov di gitî û zimanê zarokan de,ewê ku pê zarokan ditirsînin. ji: kul +şût |
| kulfet | zar û zêçên mirovî *kulfet, şûrê dudev in li pişta bavan |
| kulfik | 1. di tenûran de kuna dûkêşk 2. kunên bêfilan 3. kunên di goman de wekî kulekan dihêlin *beza pisîkê heta ber kulfikê ye |
| kulhayene | (Zazaki) (lêker) kuxîn |
| kulhnayene | (Zazaki) (lêker) kuxandin |
| kulhnîyayene | (Zazaki) (lêker)hatin kuxandin |
| kulî | [I] hespê pîrê [II] libên berfê *ha kulî xwar, ha qulî xwar 1. ajelek xwehilavêj (navdêr) melex, hespikê giyayî, hin ajelên firrok in ku xwe ji ser davek giyayî diavêjin yek din bend |
| kulî man | (lêker) tevî, tevayî. ji: kulî + man |
| kulî zimanê (yekî) xwarin | (biwêj) ji kesên ji ber heyecan û xiroşê yan jî ji şaşwaziyê nikarin bipeyivin re tê gotin. te digot kulî zimanê gebaro xwariye, du hevok neanîn bal hev. |
| kulibîn/dikulibe/bikulibe | 1. ji ser hiş çûn 2. har bûn 3. zû birçî bûn *mitrib kulibî, def qetiya |
| kulîçe | 1. kadeyên hûrik 2. bîşî (navdêr, mê) kade, kadik, kesme, kêk, kulîparçe, nanikên şîrîn yan şîrînahî di nav re, kulêre, perxaç, poxaça. Bi zaravayên kurdî: kurmancî: (li jor binere), soranî: کولیچە/kulîçe, kelhûrî/feylî: کولیچە/kwilîçe, hewramî: کولیچێ/kulîçê. ji: jiari, hevreha farisî كلوچه (kolūçe), pehlewî, kulaçek |
| kulîçefiroş | (navdêr, mê) pastefıroş. ji: kulîçe +-firoş |
| kulîçefiroşî | (navdêr, mê) pastefiroşî. ji: kulîçe +-firoşî |
| kulîçevan | (navdêr, mê) pasteker. ji: kulîçe +-van |
| kulîçevanî | (navdêr, mê) pastekerî. ji: kulîçe +-vanî |
| kulîhespk | (navdêr, mê) koşkar, kerqebîlk, fatfatok, kuliyê fatmayê, hespê nebî, hespê xwedê, fatma xanim, hespê pêxember, hespê pîrî |
| kulik | nexweşiya ajalan a ku dibijine mirovan û ajalên din jî (navdêr, mê) peqik, vilik |
| kulîlk | bişkuya serê çêre û çiqilê darê ya ku rengrengî vedide *demek a kulîlkan e, yek a sosinan e (navdêr, mê) gul, çîçek, pişka rengîn ya bi serê gulan ve şên dibe. Bikaranîn: Lêker: kulîlk danîn, kulîlk dan. Navdêr: kulîlkdanîn, kulîlkdan. Herwiha: kulîl, kulîlik. Bide ber: gulîl. jê: bêkulîlk, bêkulîlkî, bikulîlk, bikulîlkî, kulîlkdar, kulîlkdarî, kulîlkder, kulîlkderî, kulîlkdêr, kulîlkdêrî |
| kulîlk çandin | (lêker) çîçek danîn, çîçek çandin, kulîlk danîn. ji: kulîlk + çandin |
| kulîlk dan | (lêker)(Binihêre:) kulîlk |
| kulîlk danîn | (lêker)(Binihêre:) kulîlk |
| kulîlk vedan | (lêker) kulîlk dan, kulîlk vekirin, çiçeklenmekxhtml. ji: kulîlk + vedan |
| kulîlk vekirin | pişkivîn, çîçek vekirin, çiçek açmakxhtml, kulîlk dan, kulîlk vedan, çîçek vekirin |
| kulîlka bûk û xesiyê | nav, kulîlkek |
| kulîlka bûk û zavê | nav, kulîlkek buharê şên dihê$wergerTirkî : gelincik |
| kulîlkçandin | (navdêr, mê) çîçekdanîn, çîçekçandin, kulîlkdanîn. ji: kulîlk +çandin |
| kulîlkdan | (navdêr, mê) (Binihêre:) kulîlk |
| kulîlkdanîn | (navdêr, mê) (Binihêre:) kulîlk |
| kulîlkdank | (navdêr, mê) çîçekdank. ji: kulîlk +-dank |
| kulîlkdar | (rengdêr) bigul, biçîçek. ji: kulîlk + -dar. jê: kulîlkdarî kulîlkdarîtî kulîlkdartî |
| kulîlkdarî | (navdêr, mê) rewşa kulîlkdarbûnê. ji: kulîlkdar + -î |
| kulîlkfiroş | (navdêr, nêr) kesê/a ku kulîlkan difiroşe, kêsê/a ku karê vî karî dike |
| kulîlkfiroşî | (navdêr, mê) çîçekfiroşî. ji: kulîlk +-firoşî |
| kulîlkhez | (navdêr, mê) çîçekhez, çiçekseverxhtml çîçekhez, çiçekseverxhtml. ji: kulîlk +-hez |
| kulîlkvan | (navdêr, mê) çîçekvan. ji: kulîlk +-van |
| kulîlkvanî | (navdêr, mê) çîçekvanî, çiçekçilik. ji: kulîlk +-vanî |
| kulîlkvedan | (navdêr, mê) bişkivîn, bûtikteqandib, bûtikdan. ji: kulîlk +vedan |
| kulimdanan | (navdêr, mê) dema mirov kummekê bi danit, :kolim dana serî gêj bû! |
| kulîmek | (navdêr, mê) watê hestî û goştê ji movika piştê heyta noqê.hingî ez rûniştim êş ket kulîmeka min hevwatê, kulça |
| kulimlêdan | (navdêr, mê) kulimdanan |
| kulîn | 1. wek kulekan meşîn (lêker)(navdêr, mê) wek kulek meşîn, mîna seqetan bi rê ve çûn (ji ber ku pî diêşe. Bi alfabeyên din: Kurdî-Erebî: کولین. Tewîn: Lêker: -kul-. ji: kul + -în. jê: kulek |
| kulîn/dikule/bikule | [I] 1. gocegoc meşîn 2. lingîrî bi rê ve çûn [II] 1. jûra erzaq û nivînên malê 2. di reşmalê de beşa ku ji bo erzaqê malê hatiye veqetandin *barana havînê, şil nekir binê kulînê” |
| kulind | (navdêr, nêr) kundir, sebzeyek e bi reng û dirûvê xwe dişibe gundoran; bacan, kulindok. Bi alfabeyên din: کولند. Bi soranî: kûleke. jê: kulindik, kulindî, kulindk, kulindok. Navê zanistî: Cucurbita pepo |
| kulind bûn | (lêker)(Binihêre:) kulind |
| kulind kirin | (lêker)(Binihêre:) kulind |
| kulindbûn | (navdêr, mê) (Binihêre:) kulind |
| kulindbûyî | (rengdêr) (Binihêre:) kulind |
| kulindî | (navdêr, mê) rewşa kulindbûnê. ji: kulind + -î |
| kulindir | kundirê ku hundirê wî tijî goştê hêrandî dikin û wisa dipijînin (navdêr, nêr) kulindok, xirtik, rexdik, dolmik |
| kulindkirî | (rengdêr) ya/yê ku hatiye kulind kirin |
| kulindkirin | (navdêr, mê) (Binihêre:) kulind |
| kulindok | (navdêr, nêr) xirtik, rexdik, dolmik, kulindir, sebzeyek wek kulindan lê kesk û dirêjok e. Bide ber: kulind. ji: kulind + -ok. jê: kulindokî |
| kulindokî | (navdêr, mê) rewşa kulindokbûnê. ji: kulindok + -î |
| kulîne | (Zazaki) Cînav, hemû, giş, tev, kulî. Hevwate: hemîne. ji: Ji erebî, binere kulî |
| kuling | (navdêr, mê) qezme, tevir, qazme, kulbik, kulîn, kîler, embara qûtî, kundîl. Bide ber: quling. ji: Bi maneya qezme ji kolan/kolandin - -an/- -andin + -ing, bide ber bêjing. Bi maneya kulîn formeke ji kulînê ye |
| kulingê xwe serê carê li cihekî xistin | (biwêj) vir û derew kirin. serê carê tiştek gotin. xêrji wî sextekarî nayê lo! serê carê kulingê xwe li cihekî dixe. |
| kulingvan | (navdêr, mê) tevirvan. ji: kuling +-van |
| kulînvan | (navdêr, mê) kîlervan. ji: kulîn +-van |
| kulîparçe | (navdêr, mê) kade, kesme, kêk, kulîçe, kulêre, perxaç, poxaça |
| kulîs | (navdêr, mê) perdeyên yan nexşên ku di şanoyan de tên bikaranîn, (mecazî) nepenî, ne berçav. ji wêjeyê: Her ji niho ve li kulîsên Parlamentoya Tirkiyeyê û di civînên siyasî yên li Enqereyê de minaqeşeya perwerdeya bi zimanê kurdî li dibistanan têt kirin û ne dûr e ko heta saleka dî rê ji wê re jî vebe. Jixwe ji niho ve hinek unîversîteyan dest bi avakirina beşên kurdî kiriye û di sewiyeya akademîk de jî kurdî dê bibe xudan xwedî.(Arif Zêrevan: Dema ko li bakur biqewime, pir mezin û ho baş jî diqewime, Nefel.com, 2/2009). ji: Ji frensî coulisse. Bikaranîn: Lêker: kulîs kirin. Navdêr: kulîskirin |
| kulîs kirin | (lêker)(Binihêre:) kulîs |
| kulîskirin | (navdêr, mê) (Binihêre:) kulîs |
| kuliyan piyên (yekî) xwarin | (biwêj) ji bo kesên ku zehf hêdî dimeşin tê gotin. kuro, ma kuliyan piyên te xwarine? ka hinekî zû bimeşe lo! |
| kuliyat | (navdêr, mê) hemû tiştên kesekî (bi taybetî hemû berhemên nivîskarekî). Herwiha: kulliyat. ji wêjeyê: Ji Avestayê Kuliyata Ehmedê Xanî(Diyarname.com, 7/2008). ji: Ji erebî, têkildarî kullî |
| kuliyê fatmayê | (navdêr) koşkar (kuliyek e) |
| kuliyet | (navdêr, mê) hemû tiştên kesekî yan tiştekî, dibistana giştî , berhevok, hemû pirtûkên nivîskarekî. Herwiha: kuliye, kulliye, kulliyet. ji wêjeyê: Ez piraniya caran kuliyeta nivîskaran dixwînim.(Firat Cewerî, Amidakurd.com, 10/008). ji: Ji erebî kull (hemû) |
| kulkirî | (rengdêr) ya/yê ku hatiye kul kirin |
| kulkirin | (navdêr)weke mirov bi be egera kulbûna cihekê li giyanê mirovî, :hindî di difin a xwe di xebitî ya kul kirî , :te bi wan kiryarêd çepel dilê min kul kir! |
| kulkulî | (rengdêr) balindeyekê rengîne ciwane hêlîna xwe di kendalan da dirist di ket xwarina wî mê) ik û mê) hingive, mê) xur, :;mirovê bê bawer û gelek vira di ket |
| kulkulîn | perpitîn, pelpitîn, ferfitîn, pirwîn |
| kulkulîn/dikulkule/bikulkule | bi zor û zehmetî xwe bi erdê re kişandin û wisa meşîn |
| kull | (hewramî) (rengdêr) kurt, kin. Herwiha: kul (hewramî) |
| kulm | 1. kefedest, felqedest 2. çeng, gulmist *bi kulman meçin dirêşê (navdêr, mê) mist, gurmiç, gurmist, gurmiçk, gulmiç, gulmiçk, boks. Bide ber: dest kef. jê: kulmane kulmandin kulmandî kulmbazî kulmîner kulmînerî |
| kulm danîn | (lêker) kulm daweşandin. ji: kulm + danîn |
| kulmane | (rengdêr) bi awayekî kulm, boksîng, mistane, boksane. ji: kulm + -ane |
| kulmbaz | (navdêr, mê) difnpan, texlîtek se, cebl. ji: kulm +-baz |
| kulmbazî | (navdêr, mê) şer, lêketin, cerenîx. ji: kulm +-bazî |
| kulmek | (navdêr, mê) qebde, desteyek, mistek |
| kulmek tenî bûn | (biwêj) bela û xeta bûn. bi vî awayî gund bûbû kulmek tenî. helîm yûsiv |
| kulmik | (navdêr, mê) hust, kulmek, mişt, çengek, tijiya dest. ji: kulm +-ik |
| kulomekên (yekî) qul bûn | (biwêj) ji nexweşî yan jî ji şilbûnê (felç) li erdê rizîn. tu ku ranebî hinekî negerî, kulomekê te dê qul bibin û qet tu bi silametî nabî. |
| kulorik | Tiştê ku navik qul û gulover.Kulorikên dimsê,nanê kulorkî. |
| kulostik | Hirmî, bi engilîzî pear, mîna kulozan e.(Binihêre:) hirmî |
| kulovank | gopika sêrî |
| kulox | (navdêr, nêr) ser, kelle, qaf, mejî, mejox. ji: . Ji ermenî: գլուխ (glux: ser) |
| kuloz | (navdêr, nêr) cerr, kûz, şerbik, kûp, den, kûzik, kulozk, hin cûn aman in ku ji axa sor hatine çêkirin û bi pirranî biçembil in(û berê bi taybetî bo hilgirtina avê ji kaniyan ta malê dihatin bikaranîn), şerb. Herwiha: kiloz, kilozk, kilûz, kilûzk, kulozk |
| kulpîyayene | (Zazaki) (lêker) kulipîn |
| kulpnayene | (Zazaki) (lêker) kulipandin |
| kulpnîyayene | (Zazaki) (lêker)hatin kulipandin |
| kult | (navdêr) komek dînî yan felsefî yan çandeyî (bi taybetî ya nehînî û marjînal), heyranî, kesa/ê ku wek pîroz tê peristin, tiştê ku xelk yan komek pirr heyranê wê/wî ye. ji wêjeyê: Di çapemenîyê de, ev yek êdî qet nabe sedema gumanan: Staline is back Stalîn vegerîya, Putîn bi lez û bez şeref li Yekîtîya Sovyetê û kulta Stalîn vegerand; jixwe, Putîn, Stalînê serdema Înternetê ye.. ji: ji frensî culte yan ji inglizî cult ji latinî cultus (heyranî; xemxwerî) ji colō (parastin). jê: kultane kultî kultperês kultperêsî |
| kultane | (rengdêr) bi awayekî kult. ji: kult + -ane |
| kultî | (navdêr, mê) rewşa kultbûnê. ji: kult + -î |
| kultûr | (navdêr, mê) çande, torre, edet, irf, baw, asa, texlîd, ferheng, rabûn-û-rûniştin, rêç, rêbaz, regez, norm, hemî edetên civakekê, wêje û huner û muzîk, zanîn û têgihiştin. Herwiha: kultur. ji: Ji latînî. jê: kultûrdost, kultûrdostî, kultûrhez, kultûrhezî, kultûrî, kultûrnas, kultûrnasî, kultûryar, kultûryarî, kultûrzan, kultûrzanî |
| kultûrel | (rengdêr) kultûrdost yan kultûrnas. ji: Ji frensî culturel. jê: kultûrelî |
| kultûrelî | (navdêr, mê) rewşa kultûrelbûnê. ji: kultûrel + -î |
| kultûrî | (rengdêr) çandeyî, torreyî, ferhengî, kelepûrî, têkildarî kultûrê, zargotinî, folkorî. Têkildar: kultûrel. ji: kultûr + -î |
| kulturî | (navdêr, mê) çandî. ji: kultur +-î |
| kulwar | (navdêr, mê) rêç, xet, hêl, bor, bihur. Herwiha: kulvar. ji wêjeyê: Wek partiyeka mixalefeta li hember hukumeteka sê dewran helbet rêje ne serkeftin e. Lê li gor Kiliçdarogluyê ku hê salek berê, piştî buyera kasetekÜe Üu tasfıyekırına kadroyÜen kevn hat, partî ji kulvarekê derbasî yeka din kir, teşkîlatê partiyê jî di ser de hemî kadroyên kevn bûn û baweriya wan bi vê siyaseta nuh nedihat, encam dikare serkeftin be; ne ji bo CHP-ê, lê di nav partiyê de ji bo Kemal Kiliçdaroglu û hevalên wî.. ji: Ji frensî couloir |
| kulxane | (navdêr, mê) fereş. ji: kul +-xane |
| kum | pûşiya serê mêran *derziya xwe, di ber kumê serê xwe re kir (navdêr, nêr) kulav, şewqe, dersok, cemedanî, şaşik, kefî, kevînk, serpoş. Bi alfabeyên din: kurdî-erebî: كوم. Bide ber: bum, gum, rum, sum, tumBinere. Herwiha: kam, kem, kêm, kim, kom. jê: kumik, kumikî, kumk, kumkî. Bi zaravayên kurdî: Kurmancî: kum, Kurdî (Soranî): kiław, Kurdiya başûr: Lekî: Hewramî: Zazakî: |
| kum avêtin | pev çûn |
| kum avêtin, şer xwestin | (biwêj) daxwaza doz û tekoşînê kirin. rewş ne rewşa berê ye, wan jî kum avêtin û şer xwestin. |
| kum dirandin | rik hatin, bihêrs bûn |
| kum ketin çavan | 1. di rewşeke nebaş de bûn 2. fors lê şikestin |
| kumbir | (navdêr, mê) şaxor, talde, zaxe, qefa. ji: kum +-bir |
| kumbirk | (navdêr, mê) tepik, mitik, qotik, girik, tilik, gimt, gint, keloşk. ji: kumbir +-k |
| kumê (yekî) kirin çavan | (biwêj) rewş xera bûn, bi şermiyê ketin. reva qîza wî, kumê zana kire çavê wî. |
| kumê (yekî) sor bûn | (biwêj) bitorpîl û awarte bûn. xwedî îmtiyaz bûn. di wir de ji ber ku kumê me ne sor bû, kesî li rûyê me nenihêrî. |
| kumê belo li serê celo, yê celo li serê belo | (biwêj) ji bo kesên sextekar ku bi fend û fûtan karan dikin tê gotin. karê wî jî ew e. kumê belo li serê celo, yê celo li serê belo. |
| kumê bênamûsiyê dayîn serê xwe | (biwêj) bêbext bûn. bênamûsî kirin. siyaro kumê bênamûsiyê daye serê xn’e. |
| kumê keçel, eyba veşartî | (biwêj) hinek tişt hene ku eşkere nebin xweştir dibe. dev ji min berele dayê, devê min veneke. kumê keçel, eyba veşartî. |
| kumê min ji rastiyê qetiyaye | (biwêj) ji ber ku ya rast dibêjim her kes derbeyekê li min dixe. li vî welatî rastîpere nakin. ji ber wê kumê wî ji rastiyê qetiyaye. |
| kumê rezîltiyê danîn serê xwe | (biwêj) rezîltî kirin. bêar bûn. ji bo menfeet û rehetiya wan xera nebe, kumê rezîltiyê kişan-dine serê xwe. m. ranf çiçek |
| kumê xwe avêtin hewa | (biwêj) gelekî şad bûn. heke sinaîl di wî karî de bi ser bikeve, wê kumê xwe biavêje hewa. |
| kumê xwe bi xweliyê ve danîn serê xwe | (biwêj) her tişt, her derd û kul pejirandin û kişandin. erê lawo, min kumê xwe bi xweliyê ve daye serê xwe, çi derdê we hebe, li min bar bikin. |
| kumê xwe danîn ber xwe | (biwêj) nirxandin. bi wîcdana xwe re lêhûrandin, hesab dîtin. romannivîs divê di vir de kumê xwe dayne ber xwe û ji xwe re bifikire. ıbrahim seydo aydogan |
| kumê xwe li serê xwe girtin | (biwêj) tenê li çareya serê xwe nihêrîn. qet nebe camêrî kumê xwe li serê xwe digire. |
| kumê xwe tel bigire! | kêfxweş be! |
| kumê xwe tel danîn | (biwêj) kêf di cih de bûn. kar baş meşin. ...û gelek tiştin mêrxasiyê û gelek hindirên xîretê li xwe mikur bike û kumê xwe bide tel musa vazgali |
| kumê yekî li serê yekî din bûn | di kar û tevgerê de şibihîn hev |
| kumî | (navdêr, mê) kulavî. ji: kum +-î |
| kumik | serê kuvarkan 1. kum, kulav (navdêr, nêr) (Binihêre:) kum 2. riwek (navdêr, mê) Binêre: kuvarik |
| kumişandin/dikumişîne/ bikumişîne | 1. hilweşandin 2. daqurtandin |
| kumişîn | (lêker)(navdêr, mê) hilingivîn, likumîn, hoşîn, tewişîn, şewişîn, şelişîn, wişwişîn, tevizîn, teyizîn, behitîn, hikumîn, beliqîn, hilingivîn, hilingiftin, setimîn, litimîn, likimîn, leqitîn, hilkimîn, xijikîn, çerixîn, hilisîn, tehisîn, şemitîn, terpilîn, nikisîn, tengijîn, ferqizîn. Bi alfabeyên din: Kurdî-Erebî: کومشین. Herwiha: kimişîn. Tewîn: Lêker: -kumiş-. Têkildar: kumişandin. jê: kumişî, kumişiyayî |
| kumişîn/dikumişe/bikumişe | 1. hilweşîn 2. helîn |
| kumk | 1. kum, kulav (navdêr, nêr) (Binihêre:) kum 2. riwek (navdêr, mê) Binêre: kuvarik |
| kumkanê | (navdêr, mê) pepezanê,fantên îskambîl, qumara bi karteyan, îskambîl |
| kumkirî | (rengdêr) kulavkirî. ji: kum +kirî |
| kumo tu li vir bisek! | (biwêj) ji bo karekî awarte navbereke demborî dayîn bawerî yan jî statuya xwe. kumo tu li vir hisek! ev kare han ne layiqî te ye. ez ê kare xwe ye jiane biqedinim dû re dîsa bem û te hildim. (bnr. çîrok) mirovekî misliman û oldar hebûye. ji ber ku pir oldar bûye, tim kumekî nimeje ye bi dantelkî li serê wî bûye. lê belkî ji oldariye behtir jî der bare jinan de pir çavşor, bêserî û bîj bûye. dema ku jineke bedew dibîne, li ber xwe nade, hema kume xwe ye nimeje ji sere xwe derdixe dide aliyekî û dibêje: kumo tu li vir hisek. ango, mislimaniya min, tu hinekî ji min dûr bikeve heya ez vî kare xwe ye ne layîqî te bikim dû re ez ê bem bal te. |
| kumorî | (navdêr) Binere mûrî (ji aliyê Kurdên Amedê tê bikaranîn). Herwiha: mêrî (Behdînan), mêrû, mîrî (Xorasan), morcele (bi yan ji kirdkî ye), morî (Riha), mostran (Êlih), mostranîk (Êlih), mûriyane (Xorasan), mûrû, mûstang (Serhed), kurmorî (Amed) |
| kumreh | rêşaş |
| kumreş | (rengdêr) kesê goman liser jina yan mêrê xwe heye ko çav li dere, dilpîs, çavnebar |
| kumreşî | (rengdêr) dilpîsî, çavnebarî |
| kumreşî kirin | (biwêj) ji bo kesên ku dexesî dikin tê gotin. ji ber mere we kumreşiyan dike, xezala reben rûkare ji mal jî derkeve. |
| kumru | kumru Tirkî: (navdêr)qumrî , fatfatik , tivîlk fatfatok , fatimok , fatmûk , fatik , tiltivîk |
| kumuşîn | navdêr,mê wate Ji bo tiştên wek axê û kayê yên sist(neşidandî),çûn xwarê dema mirîşk çûn ser kayê,ka kumuşî.ax li bin lingên me kumuşî jê kumuşandin |
| kumzirx | puşiya seran a ku ji tundiya derbeyên derveyî diparêze |
| kun | 1. qulik 2. qûn 1. qul, kevîn (navdêr, mê) qul, qulik, kurî, kevîn. Bide ber: kanî, kûn, qûnBi zaravayên din, Kurdî (Soranî): kun, Kurdiya başûr: kuna. Bikaranîn: Lêker: kun bûn, kun kirin. Navdêr: kunbûn, kunkirin Rengdêr: kunbûyî, kunkirî. jê: bêkun, bêkunî, bikun, bikunî, kunandin, kunandî, kunîner, kunker, kunkunî, kunkunîşk, kunkunîşkî. ji: hevreha soranî kun, belûçî kond, belkî hevreha soranî kendin (kolan, kolandin), farisî kenden, urdûyî kundna, jiari yan ji Proto-aryayî. Herwiha bide ber qul, qûn, belkî ji zimanekî samî, bo nimûne ji aramî |
| kun bûn | (lêker)(Binihêre:) kun |
| kun kirin | (lêker)(Binihêre:) kun |
| kunbûn | (navdêr)(Binihêre:) kun |
| kunbûyî | (rengdêr) (Binihêre:) kun |
| kunc | (navdêr, mê) qulaç, qorzî, qunc, kuj, kuje, kujî, kun, qul, kuna bo heywanekê/î mal, stûn, kolumn, beşa di rojnameyekê yan kovarekê yan malperrekê de ya ku herdem yan carine eynî nivîser tê de dinivîse. Hevwate: goşe. Herwiha: qunc. Bide ber: ban, dîwar, kêlek, rex, tenişt. jê: kuncik, kuncnivîs, kuncnivîsî |
| kunc girtin | (lêker)(Binihêre:) kunc |
| kuncandin | (navdêr, mê) khuncandin dema mirov berekî yan tebelekê li yeka dî di de bi hêz ji cihê wê di firîne û cihê wê di gire, bdn, :ez di kuncînim em di kuncînîn tu di kuncînî hûn di kuncînin ew di kuncîne…it ewan di kuncînin pr, :dêbi+bdn bdb, :di kuncand di kuncandin db dûr, :kuncandibû kuncandibûn (f), :bi kuncîne bi kuncînin. Bi alfabeyên din: Kurdî-Erebî: کونجاندن |
| kuncdank | (navdêr, mê) goşedank. ji: kunc +-dank |
| kunce | (Zazaki) kuncî |
| kuncere | (navdêr, mê) mirt, tolgîn, toyîn, mûtik, murt |
| kuncgirtin | (navdêr, mê) (Binihêre:) kunc |
| kuncî | cureyekî zadê ku jê rûn tê bidestxistin û bi ser kadeyan de tê reşandin (navdêr, mê) susam, simsim, zegerek, darek e li germistanên Asyayê şên dibe û tovek hûr û pehn dide ku zeyt û tehîn û hin xwarinên din jê tên çêkirin, libên berhemên wê darê. Herwiha: kuncû. Bi alfabeyên din: Kurdî-Erebî: کونجی. ji: hevreha soranî کونجی (kuncî), farisî کنجد (koncid, koncod), tacikî кунҷид (kuncîd), pehlewî kuncid, jiari. քունջութ (kʿunǰutʿ) ya ermenî, ქუნჯუტი (k’unǰuti) ya gurcî, кунжут (kunjît) ya rûsî û küncü ya tirkî ji zimanên îranî hatine wergirtin. Lê hevwateya wê di piraniya zimanên ewropî de - bo nimûne sesame ya inglîzî - bi rêya yûnaniya kevn σήσαμον (sḗsamon) ji zimanekî samî, ihtimalen aramî שושמא (şuşma), kurtkirina שומשומא (şumşemma) ji akadî šamaššammū (riweka zeytê) ji šaman (zeyt --> şema) + šammu riwek, giya, şînkatî) hatine wergirtin. simsim û susam jî ji wê ne.. jê: darkuncî. Navê zanistî: Sesamum indicum |
| kuncik | quncik *jina xelqê ramûsanek e li kuncikekî, hespê xelqê meydanek e li pêşbirkekî (navdêr, mê) kolumn, stûn |
| kuncikîtî | (navdêr, mê) sûsûyi, kunkatî, kunîledarî, kunîledarîte. ji: kuncik +-îtî |
| kunciknivîs | (navdêr, mê) kolumnîst |
| kuncîn | (lêker)gincirî, pertalbûn, pejmûrdetî. Tewîn: -kunc-. ji: kunc +-în |
| kuncnivîs | (navdêr, mê) nivîskarê quncikan. ji: kunc +-nivîs |
| kund | cureyekî teyrên şevê ye; bûm *gotine: ‘kundo mirî pir in an zindî?' gotiye: 'zindiyek tenê zêde ye, ew jî di bin emrê jinê de ye' (navdêr, mê) bum, pepûk, pû, firrindeyek şevgerr, çavzîq û goştxwer e û bi gelemperî bi tenê dijî, (mecazî) kesa/ê ku ji ser xwe ranabe, tiral, tembel, kislan. ji: jiari, bide ber peştûyî کونګ (kong).. jê: kundane, kundgir, kundgirî, kundî |
| kund dibêje, ez ew qas im, lê aqile min jî ew qas e | (biwêj) her kes xwe zede dizane. her kes di bare dile xwe de şer e. kmid dibêje, ez ew qas im, lê aqile min jî ew qas e. |
| kundane | (rengdêr) bi awayekî kund. ji: kund + -ane |
| kundarî | (navdêr, mê) hewrekdarî port, hewrekdarî. ji: kun +-darî |
| kundê şaxdar | (navdêr, nêr) cureyekî kund an bûman e, balindeyekî dirende ye û şevger e li çend warên Kurdistanê dijî ye. Hevwate: bumê şaxdar. Têkildar: kund, bûm. ji: kund + ê şaxdar. Navê zanistî: Asio otus |
| kundêle | têjika berazî |
| kundês | (Zazaki). Binêre; kewndêz |
| kundêz | (Zazaki). Binêre; kewndêz |
| kundgir | (navdêr, mê) kesê/a kundan digire. ji: kund + -gir |
| kundgirî | (navdêr, mê) karê kundgiriyê. ji: kundgir + -î |
| kundî | (navdêr, mê) rewşa kundbûnê. ji: kund + -î |
| kundîl | (navdêr, mê) kulîn, kîler, embara qûtî, kuling, embar, mexzen, depo. Herwiha: kundil |
| kundir | [I] cureyekî sewzeyan e û pijandî tê xwarin *kundirê mîranî, çêtir e ji şekirê şîranî [II] mirovê bêkêr |
| kundire mîranî, xweştir e ji şekir û şîranî, kesek tehma kundir hilneanî, xeynî arşiya romanî | (biwêj) her kes ji her xweşikayî û bedewiye fem nake. ew ne hempaye deve te ye lawo. kundire mîranî, xweştir e ji şekir û sîranî, kesek tehma kimdir hilneanî, xenî arşiya romanî. |
| kundirê vala bûn | (biwêj) ji bo kesên bebandor û bêhiş tê bikaranîn. tu çi deve xwe didî ber deve wî kundire vata? |
| kundiro jî gotina xwe got | (biwêj) vala axivîn, deve xwe vala nehiştin. kuudiro jî gotina xwe got. mexseda wî ew bû ku bila nebejin tiştek negot. |
| kundiroşk | (navdêr, mê) tevnpîrk, pîrtevînk, pîrepind, pîropind, pîrik, pîrhevok, pîrepit, dapîrûşk, pîrê, pindepîr, pîrebok, gangol, pêndek, pîrhebok |
| kundîyez | (Zazaki). Binêre; kewndêz |
| kunduz | (Zazaki) (Binihêre:) kewndêz Tirkî: (navdêr)darbir, segavî darbir (Castor fiber) |
| kune | (navdêr, mê) himbana avê, meşka avê. Herwiha: kun. Bide ber: kone |
| kunefêl | (rengdêr) fêlbaz, gelac, kone, binbinkî, binfiskî, fisgenî, binifis, biwe, fismirî, melûn, fetloke, pinî, baraz, fetbaz, xasok, şatir, şeytan, rovî, rûvî, di xapandin û hîlekirinê de jêhatî. Herwiha: kunefêhl |
| kunende | (navdêr, mê) pêşgo, berbêj, kahîn. ji: kun +-ende |
| kunêr | kînor (navdêr, mê) nêm, intihab, cihê ku intihabê girtiye, cihê ku kul bûye, kul, birîn, cihê ku pizirûg û xişirûgê girtiye, cihê ku kul bûye. Herwiha: kînor kwînêr. ji wêjeyê: Giyakolox, canemergê (berfîn, befrîn) ji malbata nêrgizan dihesibînin. Navê wê yê latînî GALANTHUS e. Di tibê de ji bo çêkirina dermanan wek hilberînek kêrhatî tê bi kar anîn. Di nav Kurdan de kulîlka wê ji bo hêzkirina dil, mexde û ji bo alîkarîya ketina cilan (adet) biket tê xebitandin. Kixsê (pîvazok) wê jî heke bê qutan û xerişandin ji bo ku kunêr û birînan “ser û der bike” pir kêrhatî ye. Herweha pîvazoka wê gelek xweş e, tameke şîrîn jê tê û ji bo lotikan jî wek nûjdarîyê ye. Xasma yên betenan (beroj, tingal) dema em zaro bûn me serê çiveke stûr tîj dikir, pê pîvazoka wê derdixist û dixwar.. jê: kunêrî |
| kunêrî | (rengdêr) kulikeka mezin û bi jane li canê mirovî dihêt, qunêrî |
| kunêz | (Zazaki). Binêre; kewndêz |
| kunî hebîbê ehmeda | peyda bibe ey Mihemedê delal!. ji wêjeyê: Girtî yek qebde ji nûra xwe Xuda,, Gote wê: Kunî Hebîbê Ehmeda. Hêj ne erş û ferş û kursî û qelem, Hêj ne lewh û enbiyayê muhteşem, Salîha tesbîh kirî nûra şikelf, Şeş mîet elf û çîhar û bîst û elf, —w:Mela Hisênê Bateyî |
| kunik | (navdêr, mê) kunên biçûk. Herwiha: kunk. Bide ber: kunkunî, kunkunîk. ji: kun + -ik |
| kunikdar | (rengdêr) kuncikî, sûdar, kunoçkedar. ji: kunik +-dar |
| kunikî | (navdêr, mê) kilorî, kunîleyî. ji: kunik + -î |
| kunîyez | (Zazaki). Binêre; kewndêz |
| kunker | alava ku pê tiştan qul dikin (navdêr, nêr) amêrê tiştan pê kun dikin |
| kunkerî | (navdêr, mê) sûjinî. ji: kun +-kerî |
| kunkî kirin | (navdêr, mê) kulek kirin. ji: kun +-kî + kirin |
| kunkirî | (rengdêr) (Binihêre:) kun |
| kunkirin | (navdêr)(Binihêre:) kun |
| kunkunî | (rengdêr) qulqulî, tişta/ê ku gelek kunên anku qulên biçûk lê hene: Bêjing kunkunî ye.. Herwiha: kun-kunî, kunkunîk, kun-kunîk, kunkunîşk, kun-kunîşk. ji: kun + kun + -î. Bikaranîn: Lêker: kunkunî bûn, kunkunî kirin. Navdêr: kunkunîbûn, kunkunîkirin Rengdêr: kunkunîbûyî, kunkunîkirî. jê: kunkunîtî |
| kunkunî bûn | (lêker)(Binihêre:) kunkunî |
| kunkunî kirin | (lêker)(Binihêre:) kunkunî |
| kunkunîbûn | (navdêr, mê) (Binihêre:) kunkunî |
| kunkunîbûyî | (rengdêr) (Binihêre:) kunkunî |
| kunkunîkirî | (rengdêr) ya/yê ku hatiye kunkunî kirin |
| kunkunîkirin | (navdêr, mê) (Binihêre:) kunkunî |
| kunkunîtî | (navdêr, mê) rewşa kunkunîbûnê. ji: kunkunî + -î |
| kunoj | (rengdêr) çikûd, çikûs, temah, nemerd, çepel, çavteng, tima, tama, destteng, destgirtî, destasê, kund, kund-û-kunoj, gurrî, qitmirî, qirs, qesîs, kesa/ê ku hez nake malê xwe serf bike. Herwiha: kinoj. jê: kund û kunoj kunojane kunojî kunojîtî kunojtî |
| kunojane | (rengdêr) bi awayekî kunoj. ji: kunoj + -ane |
| kunojî | (navdêr, mê) rewşa kunojbûnê. ji: kunoj + -î |
| kunye | (navdêr, mê) pênase, zanav, nasnav, nasname, îdentîte. Herwiha: kûnye. ji: ji erebî كنية (kunye), hevreha aramî ܟܘܢܝܐ (kunnaya), îbrî כינוי (kinnûy) |
| kupandin | (navdêr)(navdêr, mê) xwarkirina/pelixandina tiştekî bi alî hundir ve mînak: otombîl qûlipî û hemû kupiya, tewandin, pelixandin. Herwiha: tewandin, pelixandin, xwarkirin, teecandin. Hevwate: tewandin, pelixandin, xwarkirin, teecandin. jê: kupandî, dikupîne |
| kupeşte | (navdêr, mê) parapet, cax, şifşe, dîwarê yan şîşên ku li balkonan yan banan yan piran hene daku mirov jê nekeve |
| kupîn | Tewandî(lêker) Rûyê tiştekî ber bi derva xwe ve xwar bûn, rûyê tiştekî ber bi derva xwe derketin yan werimîn. Bi taybetî ji bo amûrên metal û hesin tê bikaranîn. Bikaranîn: Beroşa me ji ser sobeyê ket erde û kupîya. Birê min jî rabû bi mîrkut beroş rast kir.Qemyona ku firêna wê teqiya li dîwar qelibî. Diwar xwera bû û qaputê qemyonê jî kupiya.. Tewîn: Lêker: -kup-. Bide ber: tebiqîn, deviqîn. jê: kupîyayî, kupandin |
| kupînoz | Listikeke ku zarok pê dilîzin. Di Wîkîpediayêde hatiye bahskirin. Herwiha: kupî noz |
| kuple | (navdêr, mê) misra, beyt |
| kupon | (navdêr, mê) kaxeza ku mirov dikare pê tiştan belaş yan ji bihayê normal erzantir bistîne. ji: Ji frensî coupon |
| kuprî | (navdêr, mê) pir, cisir, rêya di ser avê re. Herwiha: koprî, kubrî. ji: hevreha erebî كوبري (kûbrî), yûnanî κιοπρουλής (kioproulís), sirboxirwatî ćuprija... hemû jitirki köprü, hevreha azerî körpü, teterî күпер (küper)/köpür, başkîrî күпер (küper), qazaxî көпір (köpir), kirgîzî көпүрө (köpürö), tirkmenistanî köpri, oygurî كۆۋرۈك (köwrük), çuvaşî кӗпер (kĕper)... Belkî ji eynî rehî: kepir. |
| kur | [I] law, zarokê nêrîn *mêl ne ji kurê qenc re dayne, ne jî ji yê xerab re [II] sewala ku guhên wê biçûk in [III] li zozanan erdê nermehur (bê kevir) 1. zarrokên nêr (navdêr, nêr) lawik, gede, sebî, xort, zarrokên nêr, mirovên nêr yên biçûk: Kurr bi gogê dilîzin. lawik, gede, sebî, zarrokên nêr, yên kesekî: Te çend kurr hene?. Herwiha: kur, kurrik, kurik. Dijwate: keç, qîz. ji: Proto-aryayî: kur (zan) Sogdî: kwrt (zarrok) xun: kur (kîr) Farisî: kīr (kir) Kurmancî: kîr (kîr, pênîs), kurr (lawik) Kurdî (Soranî): kurr; kêr (kurr; kîr), kurr (lawik) Zazakî: kîr (kîr, pênîs), lorî: kur(r) (kurr, kurrik) Çavkanî: Cheung p.250 Baldarî: Ne ji proto-hindûewropî ye.. jê: kurranî, kurrik, kurrînî |
| kur ji hinavê, bira ji bavê | (biwêj) kur ji bira jî nezîktir e. helbet bira jî pir giring in, lê kur ji hinave, bira ji bave. |
| kur kirin | 1. kurtisandin, qusandin 2. tiraş kirin *kê karê pir kiriye, keziya xwe kur kiriye |
| kur mezin bû, xem mezin bû | (biwêj) lawik ku mezin dibin, derd û kulen wan jî zede dibin. ere, keçik jî carinan pirsgirekan derdixin, lê kur mezin bû, xem mezin bû. |
| kurap | lawê apî; kurmam |
| kurator | (navdêr) serperişt, birêveber, çavdêr. ji wêjeyê: 10emîn Bîenala Navneteweyî ya Stenbolê ku kuratoriya wê Hou Hanru dike têde gelek projeyên balkêş dê bêne pêşkêş kirin.(Diyarname.com, 9/2007). ji: Bi rêya frensî curateur yan inglîzî curator ji latînî curatus. jê: kuratorî, kuratorîtî, kuratortî |
| kuratorî | (navdêr, mê) rewşa kuratorbûnê. ji: kurator + -î |
| kurbeşk | cureyekî sewalên çolê ye (navdêr) ajelekî guhandar yê çarling û şevgerr e. Herwiha: kurrbeşk kurribeşk kuribeşk qurrbeşk qurbaşk qurebeşk qurrebeşk. Hevwate: gurnepaş |
| kurbûn | (navdêr, mê) kurtbûn, :pora serê te kur be |
| kurd | gelê ku ji Tofanê virdetir li Navçêmkê û doraliyên wê dijî (navdêr) neteweyê serekî yê Kurdistanê, kesên kurdîziman, kesên zimanê wan yê yekem kurdî ye, kurdistanî, kesên ji neteweyê serekî yê Kurdistanê. Bi alfabeyên din: Kurdî-Erebî: کورد. Têkilî: kurmanc, soran, hewram, goran, zaza. Bide ber: ecem, ereb, ermenî, faris, tirk. ji: Wek navê piraniya miletan, etîmolojiya peyva kurd jî ne bi temamî zelal e. Gelek caran eynî nav li du yan çend komên etnîkî hatiye kirin. Bo nimûne kurmanc/kirmanc ji zaravaya xwe re dibêjin kurmancî/kirmancî û ji dêrsimiyan re dibêjin zaza. Lê dêrsimiyên zaza ji xwe re dibêjin kirmanc û ji kurmancan re dibêjin kirdas! Rûsî ji almanan re dibêjin nêmêts lê ereb ji awistriyan re dibêjin nemsayî ku eynî peyv e! Wisa diyar e ku peyva kurd gelek kevn e: di pehlewî de wek kurt/kwrt hatiye nivîsîn, di sûmerî de kerde, si aramî de qerdu, di yûnaniya kevn de kyrtî... Lê ne diyar e ka mebesta wan peyvan gelê kurd yê niha ye yan jî na. Lê taliyê jî ne diyar e ka maneya wê peyvê çi ye. Lê belkî ji peyva kur (çiya) ya sûmerî be ji ber ku sûmeriyan ji miletên di ser xwe re yên li joriya Mezopotamyayê re, li deverên çiyayî, digot karda.Belkî jiari jiarami jisumeri be.. Bikaranîn: Lêker: kurd kirin. Navdêr: kurdkirin Rengdêr: kurdkirî. jê: ( , kurdane, kurdatî, kurdayetî, kurddost, kurddostî, kurdewar, kurdewarî, kurdhez, kurdhezî, Kurdistan, Kurdistanî, kurdî, kurdîaxêv, kurdîaxêvî, kurdîaxiv, kurdîaxivî, kurdînî, kurdîpeyiv, kurdîpeyivî, kurdîtî, kurdîzar, kurdîzarî, kurdîziman, kurdnas, kurdnasî, kurdolog, kurdolojî, Kurdperwer, kurdperwerî, kurdyar, kurdyarî |
| kurd bûn | (lêker)(Binihêre:) kurd |
| kurd kirin | (lêker)(Binihêre:) kurd |
| kurdandî | (rengdêr) ya/yê ku hatiye kurdandin |
| kurdandin | (lêker)(navdêr, mê) kirin kurd yan kurdî, kurdîfîze kirin, kurdîfîkasyon. Tewîn: -kurdîn-. Bide ber: erebandin, farisandin, tirkandin. ji: kurd + -andin. jê: kurdandî, kurdîner |
| kurdane | (rengdêr) bi awayekî kurd. ji: kurd + -ane |
| kurdax | (navdêr) Efrîn û derdora wê. Herwiha: Çiyayê Kurmênc. ji wêjeyê: Le ser rêka Reco - Meydanakpasê: Nihrînek ji Kurdaxê (Çiyayên Kurmênc) berve Amanosê (Çiyayên Gewir).. ji: kurd + tirkî dağ (çiya). jê: kurdaxî kurdaxîtî |
| kurdayetî | kurdbûn |
| kurdbûn | (navdêr, mê) (Binihêre:) kurd |
| kurdbûnî | (navdêr, mê) Kurdîtî, Kurdînî, Kurdbûn. ji: kurd +-bûnî |
| kurdbûyî | (rengdêr) (Binihêre:) kurd |
| kurddost | (rengdêr) (navdêr) dostê/a kurdan, kurdperwer, kesa/ê ku ji kurdan hez dike (û alïkariya wan dike). ji: kurd + -dost. jê: kurddostî |
| kurddostî | (navdêr, mê) rewşa kurddostbûnê. ji: kurddost + -î |
| kurdewar | (rengdêr) (navdêr) mîna kurdan, kesa/ê ku li gor çandeya kurdî dijî yan dixebite. ji wêjeyê: Ji Gundê Girêmîra me. Bi ser navçeya Nisêbînê ya Mêrdînê ye. Girêmîra berê gundê sûryaniyan û kurdan bû. Bi awayekî zanebûn nebe jî neteweperwer in. Ji berê de tesîra Barzaniyan li ser wan hebû. Axaftina bi kurdî rûmet bû, axaftina bi tirkî gelekî şerm bû. Heta hinekî dema diçûn bajar, dema dibihîstin hinek ji wan bi dikandaran re bi tirkî axivîne, henekê xwe bi wan dikirin. Tiştên kurdewar gelek li pêş bûn.. ji: kurd + -e- + war. jê: kurdewarî, kurdewarîtî, kurdewartî |
| kurdewarî | (navdêr, mê) edet û nerîtên kurdan, jiyana mîna ya kurdan. Bide ber: kurdayetî, kurdînî, kurdîtî. ji: kurdewar + -î |
| kurdewerî | têkildarî neteweya kurd |
| kurdî | zimanê gelê kurd (navdêr)(Binihêre:) kurdî (navdêr, mê) zimanê kurdan, zimanê kurd pê diaxivin (zimanek hindo-ewropî yê ji babika zimanên îranî), (rengdêr) tiştên bi zimanê kurdan: stiranên kurdî, rojnameyên kurdî, tiştên kurdan: Aliyê kurdî di danûstandinan de, mîna kurdan. Bi alfabeyên din: kurdî-erebî: کوردی. ji: kurd + î. Bikaranîn: Lêker: kurdî kirin. Navdêr: kurdîkirin Rengdêr: kurdîkirî. jê: kurdîaxêv, kurdîaxêvî, kurdîaxiv, kurdîaxivî, kurdîpeyiv, kurdîpeyivî, kurdîzar, kurdîzarî, kurdîzimanZaravayên kurdî, hewramî, kurmancî, soranî, zazakî, feylî/kelhurî, lekî. Têkilî: kurdayetî, kurddost, kurddostî, kurdewar, kurdewarî, Kurdistan, kurdistanî, kurdînî, kurdîtî, kurdperwer, kurdperwerî |
| kurdî kirin | (lêker)(Binihêre:) kurdî |
| kurdi nerway | (navdêr)(navdêr, nêr) (navdêr, mê) |
| kurdî, halê xwe werdî | (biwêj) kurd di halê xwe de ne, bi halê xwe dizanin. kurdî, halê xwe werdî. ma ew jî ne kurd e? halê xwe dizane. |
| kurdî-erebî | (rengdêr) bi kurdî û erebî: ferhenga kurdî-erebî, sîstema nivîsîna kurdî bi alfabeya modîfiyekirî ya erebî, ya/yê kurdan û ereban: danûstandinên kurdî-erebî. Hevwate: erebî-kurdî |
| kurdî-kirîlî | (rengdêr) sîstema nivîsîna kurdî bi alfabeya modîfiyekirî ya kirîlî (ku demekê li Sovyetistanê bo nivîsîna zimanê kurdî dihat bikaranîn). Herwiha: kurdî-krîlî. Bide ber: kurdî-erebî, kurdî-latînî |
| kurdî-krîlî | (navdêr, mê) alfabeya krîlî (rusî) ya ku pê kurdî tê/dihat nivîsîn (li Sovyetistanê), tişta/ê ku bi wê alfabeyê hatiye nivîsîn: Kurd bi alfabeya kurdî-krîlî wiha tê nivîsîn: Курд. Herwiha: kurdî-kirîlî. Bi alfabeyên din: Kurdî-Erebî: کوردی-کریلی ku-kr: курдн-крили. Bide ber: kurdî-erebî |
| kurdî-latînî | bi kurdî û latînî, ya kurdî û latînî: ferhenga kurdî-latînî, kurdiya ku bi alfabeya latînî têt nivîsîn. Bide ber: kurdî-erebî, kurdî-kirîlî |
| kurdîaxiv | (navdêr) kesên bi kurdî diaxivin, kesên kurdî dizanin, kesên zimanê wan yê dayikî kurdî ye. Herwiha: kurdîaxif kurdîaxêf kurdîaxêv. Hevwate: kurdîpeyiv kurdîzar kurdîziman. Bide ber: kurmancîaxiv soranîaxiv hewramîaxiv zazakîaxiv goranîaxiv erebîaxiv farisîaxiv inglîzîaxiv tirkîaxiv. ji: kurdî + -axiv. jê: kurdîaxivî |
| kurdîaxivî | (navdêr, mê) rewşa kurdîaxivbûnê. ji: kurdîaxiv + -î |
| kurdîfîkasyon | (lêker)(navdêr, mê) kurdandin |
| kurdîkirî | (rengdêr) ya/yê ku hatiye kurdî kirin |
| kurdîkirin | (navdêr, mê) (Binihêre:) kurdî |
| kurdînas | pisporê ziman û wêjeya kurdî (navdêr) pispora/ê zimanê kurdî. Nêzîk: kurdnas kurdîaxiv kurdîpeyiv kurdîzan kurdîzar kurdîziman. Bide ber: kurmancînas soranînas hewramînas zazakînas goranînas erebînas farisînas inglîzînas tirkînas. ji: kurdî + -nas. jê: kurdînasî |
| kurdînasî | (navdêr, mê) rewşa kurdînasbûnê. ji: kurdînas + -î |
| kurdîpeyiv | (navdêr) kesên bi kurdî dipeyivin ango diaxivin, kesên kurdî dizanin, kesên zimanê wan yê dayikî kurdî ye. Herwiha: kurdîpeyv kurdîpeyîv. Hevwate: kurdîaxiv kurdîzar kurdîziman. Bide ber: kurmancîpeyiv soranîpeyiv hewramîpeyiv zazakîpeyiv goranîpeyiv erebîpeyiv farisîpeyiv inglîzîpeyiv tirkîpeyiv. ji: kurdî + -peyiv. jê: kurdîpeyivî |
| kurdîpeyivî | (navdêr, mê) rewşa kurdîpeyivbûnê. ji: kurdîpeyiv + -î |
| kurdistan | Serenav,mê. Xwendin: welatê kurdan, welatek bindest e li Rojhilata Navîn û di navbera sinorên Tirkiye û Sûriye û Iraq û Îranê de hatiye parçekirin, herêma otonom ya Kurdistana Iraqê parçeyek e ji Kurdistan ya ku li Başûrê Kurdistanê (Iraqê) ji alî kurdan ve tê birêvebirin, parêzgehek e li Rojhilata KurdistanêAlfabeyên din, kurdîya erebî: ﻛﺮﺩﺳﺘﺎﻥ. Herwiha: Kurdîstan Kursan. ji wêjeyê: Kurdistan Bilind e bejn û bala teLi ser taca te esman eKitanek rengsipî daye Serê Zozan û SîpaneLi jorê kanî û cobarWekû hêstir dibarin xweşLi jêrê te dibînim ezBihuşt û bax û bistan eKirasek etlezîn kesk eBi rengê rojê nexşîn e Li bejna te dibînim xweş Bi surme şal û mîtan e Çi rengşêrîn e yara min Şepal û nazik û şox e Ferat û Diclê û Xabor Bi ser bejnê de berdane. ji: kurd + -i- + -stan. jê: kurdistanî, kurdistanîtî |
| kurdistana bakur | Serenav,mê, parçeya Kurdistanê ya di bin dagirkeriya Tirkiyeyê de ye. Herwiha: Bakurê Kurdistanê. Hevwate: Kurdistana TirkiyeyêParçeyên din yên Kurdistanê, Kurdistana Başûr, Kurdistana Başûr-Rojava, Kurdistana Rojhilat. ji: Kurdistan + a + Bakur |
| kurdistana başûr-rojava | Serenav,mê, Kurdistana Sûriyeyê, Kurdistana ji alî Sûriyeyê ve dagirkirî. Herwiha: Başûr-Rojavaya Kurdistanê, Kurdistana Rojava. Bide ber: Bakurê Kurdistanê, Başûrê Kurdistanê, Rojhilata Kurdistanê |
| kurdistana iraqê | Serenav,mê, parçeya Kurdistanê ya di bin dagirkeriya Iraqê de. Hevwate: Başûrê Kurdistanê, Kurdistana BaşûrParçeyên din yên Kurdistanê, Kurdistana Tirkiyeyê, Kurdistana Sûriyeyê, Kurdistana Îranê. ji: Kurdistan + a + Iraq + ê |
| kurdistana rojava | Serenav,mê, Kurdistana Sûriyeyê, Kurdistana ji alî Sûriyeyê ve dagirkirî. Herwiha: Başûr-Rojavaya Kurdistanê, Kurdistana Başûr-Rojava. Bide ber: Bakurê Kurdistanê, Başûrê Kurdistanê, Rojhilata Kurdistanê |
| kurdistana tirkiyeyê | Serenav,mê, parçeya Kurdistanê ya di bin dagirkeriya Tirkiyeyê de ye. Hevwate: Bakurê Kurdistanê, Kurdistana BakurParçeyên din yên Kurdistanê, Kurdistana Iraqê, Kurdistana Sûriyeyê, Kurdistana Îranê. ji: Kurdistan + a + Tirkiye + yê |
| kurdistanî | (rengdêr) (navdêr) kesên yan tiştên li yan ji Kurdistanê, kurd û gelên din yên li Kurdistanê dijîn yan ji wê derê ne: Gelek kurdistanî li Ewropayê dijîn.. ji: Kurdistan + -î. jê: kurdistaniyet, kurdistanîtî |
| kurdistanîtî | (navdêr, mê) rewşa kurdistanîbûnê. ji: kurdistanî + -tî |
| kurdîtî | (navdêr, mê) doza kurdan, neteweperweriya kurdan, xebata bo serxwebûn û mafên kurdan. Herwiha: kurdayetî, kurdînî, kurdîzm. ji: kurd + -îtî |
| kurdiya başûrî | (navdêr, mê) devokên başûrî yên zimanê kurdî (kirmaşanî, feylî, kelhurî). Bide ber: kurdiya bakurî kurdiya navendî, kurdiya naverastî. Agadarî: Mebesta bi kurdiya başûrî ne devokên kurdî yên li Başûrê Kurdistanê tên axivîn e. Kurdiya başûrî li hin deverên Başûrê Kurdistanê (bi taybetî Xaneqîn) û herwiha hin deverên Rojhilata Kurdistanê jî (bi taybetî Kirmaşan û Îlam) tê axivîn. |
| kurdîzan | (navdêr) kesa/ê zimanê kurdî dizane, kurdînas, pispora/ê zimanê kurdî. Nêzîk: kurdîaxiv kurdîpeyiv kurdînas kurdîzar kurdîziman. Bide ber: kurmancîzan soranîzan hewramîzan zazakîzan goranîzan erebîzan farisîzan inglîzîzan tirkîzan. ji: kurdî + -zan. jê: kurdîzanî |
| kurdîzanî | (navdêr, mê) rewşa kurdîzanbûnê. ji: kurdîzan + -î |
| kurdîzar | (navdêr) kesên zarê wan ango zimanê wan yê dayikî kurdî ye, tiştên bi zarê ango zimanê kurdî: kovar û rojnameyên kurdîzar. Hevwate: kurdîziman. Nêzîk: kurdîaxiv kurdîpeyiv kurdînas kurdîzan. Bide ber: kurmancîzar soranîzar hewramîzar zazakîzar goranîzar erebîzar farisîzar inglîzîzar tirkîzar. ji: kurdî + zar. jê: kurdîzarî |
| kurdîzarî | (navdêr, mê) rewşa kurdîzarbûnê. ji: kurdîzar + -î |
| kurdîziman | (navdêr) kesên zimanê wan yê dayikî kurdî ye, tiştên bi zimanê kurdî: kovar û rojnameyên kurdîzar. Herwiha: kurdîezman kurdîzman. Hevwate: kurdîzarNêzîk, kurdîaxiv, kurdîpeyiv, kurdînas, kurdîzan. Bide ber: kurmancîzar, soranîzar, hewramîzar, zazakîzar, goranîzar, erebîziman, farisîziman, inglîzîziman, tirkîziman. ji: kurdî + ziman. jê: kurdîzimanî |
| kurdîzimanî | (navdêr, mê) rewşa kurdîzimanbûnê. ji: kurdîziman + -î |
| kurdki | (Zazaki) kurdî |
| kurdkî | (Zazaki) (navdêr) kurdî, navê eşireke kurdan e ku li Serhedê û li sirûcê berbelav in |
| kurdkirî | (rengdêr) ya/yê ku hatiye kurd kirin |
| kurdkirin | (navdêr, mê) (Binihêre:) kurd |
| kurdnas | pisporê çand û dîroka gelê kurd (navdêr) pispora/ê jiyana kurdan (bi taybetî ya/yê lêkolînên zanistî li ser kurdan dike). Hevwate: kurdolog, kurdzan. Bide ber: kurdînas. ji: kurd + -nas. jê: kurdnasî |
| kurdnasî | (navdêr, mê) kurdolojî, zanista li ser jiyana kurdan, lêkolînên zanistî li ser kurdan. Herwiha: kurdnasîtî, kurdzanî. Têkildar: kurdînasî. ji: kurdnas + -î |
| kurdolog | (navdêr) pispora/ê jiyana kurdan (bi taybetî ya/yê lêkolînên zanistî li ser kurdan dike). Hevwate: kurdnas, kurdzan. ji: kurd + -o- + -log. jê: kurdologî, kurdolojî |
| kurdolojî | (navdêr, mê) kurdnasî, vekolînên zanistî li ser kurdan û jiyana wan. Herwiha: kurdologî. Têkildar: kurdolog. ji: kurd + -olojî |
| kurdparêz | (navdêr, mê) Kurdperwer, Kurdperest. ji: kurd +-parêz |
| kurdparêzî | (navdêr, mê) Kurdîtî, Kurdayetî, Kurdperwerî, Kurdperestî. ji: kurd +-parêzî |
| kurdperest | (navdêr, mê) Kurdparêz, Kurdperwer. ji: kurd +-perest |
| kurdperestî | (navdêr, mê) Kurdîtî, Kurdayetî, Kurdparêzî, Kurdperwerî. ji: kurd +-perestî |
| kurdperwer | (navdêr) Kesê ku ji Kurdan hez bike û ji bo mafên wan bixebite |
| kurdperwerî | (navdêr, mê) Kurdîtî, Kurdayetî, Kurdparêzî, Kurdperestî. ji: kurd +-perwerî |
| kurê (keça) meriv û însanan bûn | (biwêj) mirovekî baş bûn. heke ezîzê cindo kurê meriv û însanan be. ve yeke napejirîne. |
| kurê bavê (yekî) bûn | (biwêj) xizm û lêzimên hev û din bûn. çi ye, tu ji bo wî serê xwe dişkenî, ma kurê bavê te ye? |
| kure bêdewlet, ji bal bavê xwe derket, paşî çû bû şivanê berazan | (biwêj) ewledên bêxêr, di dawiyê de xwe ji dixin rewşeke neyin1. ewledê bêxêr xwe jî û mal-bata xwe jî dieşînin. kurê bêdewlet, ji bal bavê xwe derket, paşî çû bû şivane berazan. |
| kurê bêwar, çav li der | (biwêj) heke ku mal milk û tiştekî ku pê re mijûl bibe tune be, çavê law dê bi xwezayî li der be. ma te çi hevî dikir? çi gotine: kurê bêwar, çav li der. |
| kurê kor hiseyn paşa bûn | (biwêj) zehf zêde û awarte bûn. çima, ma kurê te kurê kor huseyn paşa ye ku destê xwe naavêje karekî? (qerf) |
| kurê mino, ne ji mino, roja koçê barê mino | (biwêj) kêra ewlêdan zû bi zû nagihîje dê û bavan, lê gelek caran li ser stûyê wan dibin bar. kurê mino, ne ji mino, roja koçe barê mino. ev jî zagoneke xwezahî ye. |
| kurê qurqurbegê | kûçikê kurê kûçikan; segbav |
| kurê şahqurdî miriye, pira heqiyê şikestiye | (biwêj) heq û hiqûq nemaye. ez çi bibêjim? zeman xera bûye. kurê şahqurdî miriye, pira heqiyê şikestiye. |
| kurê xwedê bûn | (biwêj) xwedî bûmtiyaz bûn. wan wisa dor lê girtibûn, ku ew bibûiya kurê xwedê jî nikaribû j1. dest wan xelas bibûya. |
| kureke | kesê ku ji bilî xwarin û rîtinê bi kêrî tiştekî nayê |
| kurên bavê hev bûn | (biwêj) em gişk exrebeyê hev ên nêzik in. kî çi dibêje bila bibêje, em gişk kurên bavê hev in û em nikarin ji hev bibin. |
| kurepist | weswese, pistînî, fisînî, kurtepistî, kuste-pist, piste-pist, pistepist |
| kurezan | (Soranî) (navdêr) nevî; lê zarokê kurê kesekî. Têkildar: newe kiçeza. ji: kur + -za |
| kurfût | (rengdêr) kawik, xeşîm, dilsaf, naşî, cahil, nezan, evdal, heynik, safderûn, dînik, şêtik, qamik, xêtik, debeng, aqilkêm |
| kurî | 1. cehşik 2. caniya viringî *aqilê kurî, caniya dêlî 1. dava bi derqûna ajelan ve (navdêr, mê) k-ya req, dûvik, kilik, boçik, doç, dûv, daw, dava dirêj ya bi derqûna hin ajelan ve: Ker kuriya xwe dihejîne û mêşan pê vedirevîne.. Herwiha: kurîk |
| kurîk | (navdêr, mê) kilik, kurî, dûv, boçik, dûvik, doç, dûvelank, dûm, daw, dava dirêj ya bi derqûna hin ajelan ve, terrî. Bikaranîn: Lêker: kurîk anîn. Navdêr: kurîkanîn |
| kurik | lawik |
| kurîk anîn | (lêker)terikîn. ji: kurîk + anîn |
| kuriktî | mêr bûn,mêrantî,kurik bûn |
| kurîmisk | (navdêr, mê) giyadêmk, giyagewrik, helyotrop |
| kurinc | kevanjen, pereker, libûjen, livajen, libûdî, tavnejen, Iibûjen, tîravêj/tîrkêş, tîrendaz |
| kurincî | kevanjenî, libûjenî, livajenî, perekerî, libûdîlî, tavnejenî, tifingendazî, tîrendazî, tivingendazî |
| kurînî | (rengdêr) jîyana bêjinîyê, hêşta kur, zigurd, :bi kurînî min karên weha ne kirîne evca dê çewa noke kem! |
| kurisandin | (navdêr, mê) kuncandin, bdn, :ez di kurisînim em di kurisînîn tu di kurisînî hûn di kurisînin ew di kurisîne…it ewan di kurisînin pr, :dê bi +bdn bdb, :di kurisand di kurisandin db dûr, :kurisandibû kurisandibûn (f), :bi kurisîne bi kurisînin. Bi alfabeyên din: Kurdî-Erebî: کورساندن |
| kurisandin/dikurisîne/ bikurisîne | 1. kotin û hêrandin 2. peritandin û pizirandin 3. komir kirin |
| kurisî | hêrandî û pizirî |
| kurisîn/dikurise/bikurise | 1. dan kotin û hêrandin 2. peritîn û pizirîn 3. komir bûn |
| kurîşk | (navdêr, mê) rêjin. Bikaranîn: Rengdêr: kurîşkbûyî |
| kurîşkbûyî | (rengdêr) (Binihêre:) kurîşk |
| kurîşkî | (navdêr, mê) qurmîçongkî, qermûçekî, qermîçongî, qurîşkî, biqirme. ji: kurîşk + -î |
| kurîşkî kirin | (lêker) qermûçekî kirin. ji: kurîşkî + kirin |
| kurîşkîkirin | (navdêr, mê) qermûçekîkirin. ji: kurîşkî +kirin |
| kurk | keçêça hêkşêlandin û cûcikderxistina ajalên bibask ên malê û firindeyên çolê 1. cilên ji pûrtê heywanan k-ya pêşîn req e(navdêr, nêr) pûrtên ajelan yên nerm: kurkê guran, cilên ji pûrtê heywanan hatiye çêkirin: Saqoyê wê kurk bû.. jê: kurkî bend |
| kurk bûn | (lêker)(Binihêre:) kurk |
| kurk ketin | (lêker)(Binihêre:) kurk |
| kurkbûn | (navdêr)(Binihêre:) kurk |
| kurkbûyî | (rengdêr) (Binihêre:) kurk |
| kurkê memê qebe ye, tiştek di bin de heye | (biwêj) di bin wî kari de tiştek heye. ez jî baş nizanim çi ye, lê kurkê memê qebe ye, tiştek di bin de heye. |
| kurker | (navdêr, nêr) (navdêr, mê) ya/ê kur dike, berber, sertiraş. ji: kur + -ker |
| kurkfiroş | (navdêr, mê) pûrtfiroş. ji: kurk +-firoş |
| kurkî | (navdêr, mê) rewşa kurkbûnê. ji: kurk + -î |
| kurkirî | (rengdêr) pûrtkirî, traşkirî, traşbûyî, kurbûyî, traştî, qusandî. ji: kur +kirî |
| kurkirin | (navdêr)kurtkirin, :mirî kêxwe liser hêkan kurk kir. Bi alfabeyên din: Kurdî-Erebî: کورکرن |
| kurkketin | (navdêr, mê) (Binihêre:) kurk |
| kurkum | (navdêr, mê) zerdeçal, zeferan |
| kurm | cureyekî bihukên biçûk e; dikeve birînan, fêkî û sewzeyan û wan xera dike |
| kurm di serê (yekî) de livîn | (biwêj) zexel, xayîn û nedurist bûn. ji te re dibêjim ji wê keçike dûr bikeve. kurm di serê wê de dûivin. |
| kurm tê de gerîn | 1. netebitîn 2. bi tatêla tiştekî de hilketin û daketin (biwêj) weswese ketin dil, di dil de xayînî sêwirin, ji bo pekanîna tiştekî dil daxwaz kilin. ji ber teki liva zava û qîza xwe kurm di remo de digere. dîsa kurm tê de digere. wa ye wer tê xuyan ku serwetji bo nîvekarê xwe li hin lîstikan difikire. kurmê eraqê dîsti tê de digere, înşelah vê carê dîsa dest pê nake. |
| kurm û kêziken newalan, bime kevaniyan malan | (biwêj) ne hêjayî cih û radeyê bûn. xwede dizane ku kurm û kêziken newalan, bûne kevaniyên imilan. |
| kurmam | kurap, pismam (navdêr, nêr) pismam, :heval û helgord kurmamên hevdu ne kurmanc (nejn) kurd |
| kurmamîtî | (navdêr, mê) pismamî, kuraptî, kurxalîtî, kurmetî, bilxaltîbûn, mixaltîbûn, kurxaltîbûn. ji: kurmam +-îtî |
| kurmanc | 1. milekî gelê kurd e 2. kesê ji vî milî (navdêr) kurdên ku bi kurmancî dipeyivin, kurd, hemû kurd, (kevnar) gundî, (kevnar) koçer. Herwiha: kirmanc, kurdmanc. Bi alfabeyên din: Kurdî-Erebî: کورمانج. Bide ber: feylî, goran kelhur, soran zaza. ji: jiari. -man-a di peyva kurmanc de jî wek -man- yan -men- ya di peyva tirkmen, tirkoman de ye. Di herdu peyvan de jî man/men maneya mîna, wek dide anku kurmancyên wek kurdan. Di farisî de hevberî peyva mîna bêjeya manend e. Ihtimal e ku herdu kurmanc û tirkmen/tirkoman ji wê bin, paşî kurttir bûbin û di peyva tirkmen/tirkoman de -end ji dawiya manend ketibe lê di peyva kurmanc de -en- ketibe û d bûbe c. Nimûneyeke din jî ku d tê de bûye c peyva gazind/gazinde ye ku di hin devokan de bûye gazinc. Herwiha di hin devokan de bi taybetî li Mêrdînê d wek c tê xwendin: ciya mindiya mindayika min.Herwiha peyv divê wek kurmanc yan kirmanc were nivîsîn, ne wek kurdman ji ber ku kurmancî d ya piştî r red dike, binere: soranî: birdin, zazakî: berden, farisî: burden lê kurmancî bir_in, soranî: xwardin: zazakî: werden, farisî: x(w)arden lê kurmancî: xwar_in Sebebê ku kurmanc li gelek deveran bûye kirmanc jî ew e ku meyla kurmancî li ser i ye li hevberî u: bilbil (lê farisî: bulbul). jê: kurmancî, kurmancîtî |
| kurmancî | 1. zaravayê herî berbelav ê zimanê kurdî 2. têkildarî dab û nêrîtên kurmancan (navdêr)(Binihêre:) kurmancî Kurdiya Bakur: zaravaya kurdî ya serekî ku li Bakurê Kurdistanê (Tirkiyeyê), Başûr-Rojavaya Kurdistanê (Sûriyê), bakurê Başûrê Kurdistanê (Iraqê), bakurê Rojhilata Kurdistanê (Îranê), li Xorasanê û li herêmine Sovyeta berê tê axivîn, Kurdî: hemî zaravayên kurdî, bi taybetî kurmancî û soranî(rengdêr) her tiştê bi kurmancî: stiranên kurmancî, çîrrokên kurmancî. Herwiha: kirmancî, kurdiya bakûr, kurdiya jorîn, behdinanî, here-were, were-here. Bide ber: soranî, hewramî, zazakî. ji: kurmanc + -î. jê: kurmancîaxiv, kurmancîaxivî, kurmancîziman. ji wêjeyê: Binêrin li şi‘ran heçî zaniye Çi terkîbekî serfê kurmancî ye w:Şêx Evdirehmanê Axtepî |
| kurmancî têr e, xew jê re çi ye | (biwêj) kurmanc zêde tiştekî naxwazin. niza ni m çiqasî rast e, lê dibêjin: kurmancî têr e, xew jê re çi ye? |
| kurmancîaxiv | (navdêr) kesa/ê bi kurmancî diaxive ango dipeyive, kesa/ê kurmancî dizane, kesa/ê zaravayê yan zimanê wan kurmancî. Herwiha: kirmancîaxif, kirmancîaxêf, kirmancîaxêv, kirmancîaxiv, kurmancîaxif, kurmancîaxêf, kurmancîaxêv, kurmancîaxifNêzîk, kirmancînas, kirmancîpeyiv, kirmancîzan, kirmancîzar, kirmancîzarava, kirmancîziman, kurmancînas, kurmancîpeyiv, kurmancîzan, kurmancîzar, kurmancîzarava, kurmancîziman. Bide ber: kurdîaxiv, soranîaxiv, hewramîaxiv, zazakîaxiv, goranîaxiv, erebîaxiv, farisîaxiv, inglîzîaxiv, tirkîaxiv. ji: kurmancî + -axiv. jê: kurmancîaxivî |
| kurmancîaxivî | (navdêr, mê) rewşa kurmancîaxivbûnê. ji: kurmancîaxiv + -î |
| kurmancînas | (navdêr) pispora/ê zaravayê yan zimanê kurmancî. Herwiha: kirmancînas. Nêzîk: kirmancîaxiv kirmancîpeyiv kirmancîzan kirmancîzar kirmancîzarava kirmancîziman kurmancîaxiv kurmancîpeyiv kurmancîzan kurmancîzar kurmancîzarava kurmancîziman. Bide ber: kurdînas soranînas hewramînas zazakînas goranînas erebînas farisînas inglîzînas tirkîaxiv. ji: kurmancî + -nas. jê: kurmancînasî |
| kurmancînasî | (navdêr, mê) rewşa kurmancînasbûnê. ji: kurmancînas + -î |
| kurmancîpeyiv | (navdêr) kesa/ê bi kurmancî dipeyive ango diaxive, kesa/ê kurmancî dizane, kesa/ê zaravayê yan zimanê wan kurmancî. Herwiha: kirmancîpeyiv kirmancîpeyîv kirmancîpeyv kurmancîpeyîv kurmancîpeyv. Nêzîk: kirmancîaxiv kirmancînas kirmancîpeyiv kirmancîzan kirmancîzar kirmancîzarava kirmancîziman kurmancîaxiv kurmancînas kurmancîzan kurmancîzar kurmancîzarava kurmancîziman. Bide ber: kurdîpeyiv soranîpeyiv hewramîpeyiv zazakîpeyiv goranîpeyiv erebîpeyiv farisîpeyiv inglîzîpeyiv tirkîpeyiv. ji: kurmancî + -peyiv. jê: kurmancîpeyivî |
| kurmancîpeyivî | (navdêr, mê) rewşa kurmancîpeyivbûnê. ji: kurmancîpeyiv + -î |
| kurmanciya navendî | (navdêr, mê) devokên kurmancî yên ku ji Mûsilê heta Diyarbekirê tên peyivîn (merkezê van devokan teqrîben Mêrdîn e). Herwiha: kurmanciya merkezî. Bide ber: kurmanciya rojhilatî kurmanciya rojavayî. ji wêjeyê: Ji Botan rojhilattir kurmanciya rojhilat heye ko li Dihokê, Hekariyan, Urmiyê, Bazîdê, Wanê û deverên nêzîkî wan tê axiftin. Ji Botan rojavatir jî kurmanciya navendî heye ko li Mêrdînê, Qamişloyê, Diyarbekirê û hin deverên din yên nêzîkî wan tê axiftin. Herçi Botan e, ko ji Cizîrê, Sêrtê û hin deverên din pêk tê, ew dikeve navbera van herdu komên devokan (kurmanciya rojhilatî û kurmanciya navendî) û hin ji taybetmendiyên rojhilatî û hin jî yên navendî li Botan li kar in. |
| kurmanciya reşbelek | axaftina ku her kes tê digihêje |
| kurmanciya rojavayî | (navdêr, mê) kurmanciya Anadolê (bi taybetî Anadola Navîn: Qonya, Meletî, Mereş, Semsûr, Entab, Efrîn...) û herwiha ya Xorasanê. Herwiha: kurmanciya rojava. Têkilî: kurmanciya navendî kurmanciya rojhilatî |
| kurmanciya rojhilatî | (navdêr, mê) devokên kurmancî yên ku li Behdînan û Hekariyan û deverên nêzîkî wan tên peyivîn (Dihok teqrîben navenda wan e). Herwiha: kurmanciya rojhelatî. Bide ber: kurmanciya navendî kurmanciya rojavayî. ji wêjeyê: Ji Botan rojhilattir kurmanciya rojhilat heye ko li Dihokê, Hekariyan, Urmiyê, Bazîdê, Wanê û deverên nêzîkî wan tê axiftin. Ji Botan rojavatir jî kurmanciya navendî heye ko li Mêrdînê, Qamişloyê, Diyarbekirê û hin deverên din yên nêzîkî wan tê axiftin. Herçi Botan e, ko ji Cizîrê, Sêrtê û hin deverên din pêk tê, ew dikeve navbera van herdu komên devokan (kurmanciya rojhilatî û kurmanciya navendî) û hin ji taybetmendiyên rojhilatî û hin jî yên navendî li Botan li kar in. |
| kurmancîzan | (navdêr) kesa/ê zaravayê yan zimanê kurmancî dizane, pispora/ê zaravayê yan zimanê kurmancî. Herwiha: kirmancîzan. Nêzîk: kirmancîaxiv kirmancînas kirmancîpeyiv kirmancîzan kirmancîzar kirmancîzarava kirmancîziman kurmancîaxiv kurmancînas kurmancîpeyiv kurmancîzan kurmancîzar kurmancîzarava kurmancîziman. Bide ber: kurdîzan soranîzan hewramîzan zazakîzan goranîzan erebîzan farisîzan inglîzîzan tirkîzan. ji: kurmancî + -zan. jê: kurmancîzanî |
| kurmancîzanî | (navdêr, mê) rewşa kurmancîzanbûnê. ji: kurmancîzan + -î |
| kurmancîzar | (navdêr) kesên zaravayê wan yan zimanê wan yê dayikî kurmancî, tiştên bi zaravayê ango zimanê kurmancî: kovar û rojnameyên kurmancîzar. Herwiha: kirmancîzar. Hevwate: kurmancîziman, kurmancîzaravaNêzîk, kirmancîaxiv, kirmancînas, kirmancîpeyiv, kirmancîzan, kirmancîzarava, kirmancîziman, kurmancîaxiv, kurmancînas, kurmancîzan. Bide ber: kurdîzar, soranîzar, hewramîzar, zazakîzar, goranîzar, erebîzar, farisîzar, inglîzîzar, tirkîzar. ji: kurmancî + zar. jê: kurmancîzarî |
| kurmancîzarî | (navdêr, mê) rewşa kurmancîzarbûnê, şermezar. ji: kurmancîzar + -î |
| kurmancîziman | (navdêr) kesên zaravayê wan yan zimanê wan yê dayikî kurmancî, tiştên bi zaravayê ango zimanê kurmancî: kovar û rojnameyên kurmancîziman. Herwiha: kirmancîziman kirmancîezman kirmancîzman kurmancîezman kurmancîzman. Hevwate: kurmancîzar. Nêzîk: kirmancîaxiv kirmancînas kirmancîpeyiv kirmancîzan kirmancîzarava kirmancîziman kurmancîaxiv kurmancînas kurmancîzan. Bide ber: kurdîziman soranîziman hewramîziman zazakîziman goranîziman erebîziman farisîziman inglîzîziman tirkîziman. ji: kurmancî + ziman. jê: kurmancîzimanî |
| kurmancîzimanî | (navdêr, mê) rewşa kurmancîzimanbûnê. ji: kurmancîziman + -î |
| kurmê bêariyê dev ji pesîra (yekî) bernedan | (biwêj) ji xuy û xisletê xwe xelas nebûn. bibore, lê ez bawer nakim ku ew keçik zêde be guherandin. ew kurmê bêariyê zû bi z.û dev ji pêsîra wê bernade. |
| kurmet | lawê meta mirovî |
| kurmetî | (navdêr, mê) pismamî, kuraptî, kurmamîtî, kurxalîtî, bilxaltîbûn, mixaltîbûn, kurxaltîbûn. ji: kurmet + -î |
| kurmêwk | (navdêr, mê) bistîka tayê mêwa tirî ya ter û nazik tama wê miz û xwe e, qurmêwk |
| kurmî | tiştê ku kurm ketinê |
| kurmî bûn | ji ber ketina kurman xerab bûn |
| kurmorî | (navdêr) Binere mûrî (ji aliyê Kurdên Amedê tê bikaranîn). Herwiha: mêrî (Behdînan), mêrû, mîrî (Xorasan), morcele (bi yan ji kirdkî ye), morî (Riha), mostran (Êlih), mostranîk (Êlih), mûriyane (Xorasan), mûrû, mûstang (Serhed), kumorî (Amed) |
| kurn | 1. hewzê avê 2. afirê ku ji textikan çêdikin û bireke pêz dikare tê de ka û cehî bixwe (navdêr) alava ku bi gelemperî bo ajalan tê bi kar anîn da ku ajal av û alif jê bixwin, kurn ji conî cihê ye, ne bikaranîn û wateya wan jev cuda yeJi xêra xwe vê torbê kayê bibe valayê kurnê li dirûngehê de bike da ku pez jê alif bixin. Pey re danê nîvro pêz bo avê bîne li ser kurnê avê yê dera hanê. hafir, darbot, texer |
| kuron | (navdêr, nêr) navê pareyê hin welatan: kuronê swêdî, kuronên Danmarkayê yên berî serdema euroyî. Herwiha: kiron, kron. ji: Bi rêya frensî couronne ji latînî corona ji yewnaniya kevn κορώνη (tac, tacgul) |
| kurr | 1. zarrokên nêr (navdêr, nêr) lawik, gede, sebî, xort, zarrokên nêr, mirovên nêr yên biçûk: Kurr bi gogê dilîzin. lawik, gede, sebî, zarrokên nêr, yên kesekî: Te çend kurr hene?. Herwiha: kur, kurrik, kurik. Dijwate: keç, qîz. ji: Proto-aryayî: kur (zan) Sogdî: kwrt (zarrok) xun: kur (kîr) Farisî: kīr (kir) Kurmancî: kîr (kîr, pênîs), kurr (lawik) Kurdî (Soranî): kurr; kêr (kurr; kîr), kurr (lawik) Zazakî: kîr (kîr, pênîs), lorî: kur(r) (kurr, kurrik) Çavkanî: Cheung p.250 Baldarî: Ne ji proto-hindûewropî ye.. jê: kurranî, kurrik, kurrînî |
| kurr bûn | (lêker)(Binihêre:) kurr |
| kurr kirin | (lêker)(Binihêre:) kurr |
| kurram | (navdêr, nêr) kurrê mamê kesekê/î, lawê apê kesekê/î. Hevwate: kurrap, kurrmam, pismam. Dijwate: dotmam, keçam, keçap, keçmam. ji: kurr + am. Bide ber: amoza, jinam, jinap, jinmam, keçmet, keçxal, keçxalet, kurrmet, kurrxal, kurrxalet |
| kurranî | (navdêr, mê) rewşa kurrbûnê. ji: kurr + -anî |
| kurrap | (navdêr, nêr) kurrê mamê kesekê/î, lawê apê kesekê/î. Hevwate: kurram, kurrmam, pismam. Dijwate: dotmam, keçam, keçap, keçmam. ji: kurr + ap. Bide ber: amoza, jinam, jinap, jinmam, keçmet, keçxal, keçxalet, kurrmet, kurrxal, kurrxalet |
| kurraxa | (navdêr, mê) axazade, pisaxa, malaxa, feodal, arîstokrat, xanedan, derebeg, beg |
| kurrbûn | (navdêr, mê) (Binihêre:) kurr |
| kurrbûyî | (rengdêr) (Binihêre:) kurr |
| kurre | (navdêr, mê) qelaçê bilind û bê giya |
| kurrheval | (navdêr, nêr) yarê keçekê, evîndarê qîzekê. Herwiha: kurheval. Têkildar: keçheval. ji: kurr + heval. jê: kurrhevalane, kurrhevalî, kurhevalînî, kurrhevalîtî, kurrhevaltî |
| kurrhevalane | (rengdêr) bi awayekî kurrheval. ji: kurrheval + -ane |
| kurrhevalî | (navdêr, mê) rewşa kurrhevalbûnê. ji: kurrheval + -î |
| kurrhilî | (navdêr, mê) nevis, keçhilî |
| kurrik | 1. zarokên nêr (navdêr, nêr) kurrên biçûk, ew kurr, (devokî) zarr, zarrok(him keç him jî law )(devoka Meraşê û Anatoliya Navîn), (devokî) canî, canîk, têjikên hespan, (devokî) caş, cehş, dehş, têjikên keran. Herwiha: kurik. ji: kurr + -ik. jê: kurrikî |
| kurrik anîn | (lêker) dehş anîn, cehş anîn. ji: kurrik + anîn |
| kurrik bûn | (lêker)(Binihêre:) kurrik |
| kurrikbûn | (navdêr, mê) (Binihêre:) kurrik |
| kurrikbûyî | (rengdêr) (Binihêre:) kurrik |
| kurrikî | (navdêr, mê) rewşa kurrikbûnê. ji: kurrik + -î |
| kurrikkirî | (rengdêr) ya/yê ku hatiye kurrik kirin |
| kurrikkirin | (navdêr, mê) (Binihêre:) kurrik |
| kurrimîn | (lêker) kurmî bûn, bi kurm ketin û bêhnek an bînek pîs jê hatin Bide Ber, kurm, kurmî |
| kurrîn | (rengdêr) nêr, mêr, zelam, kurr. Herwiha: kurîn. ji wêjeyê: Bi hatina islamiyetê re devên jinan hatin klît û morkirin. Pê re çav jî li jinan hatin morkirin!.. Û jin di nav sedsalan de çavtirsî bûn. Mêran zor û pêkutiyê mîna şûrê Demokles li ser serê jinan girt. Mêr bû “axa” yê “harem”ê. Tu mafekî jinê tune bû ku bikaribe li dijî, an li ber “mêr” biaxive û nêrînên xwe, daxwaz û armancên xwe bêje. Ji xwe nedikarî armanceka “jinê” hebe jî. Ji bo jiyanê yek sedemeke jinê bi tenê hebû ku ew jî koletî û xizmeta “mêr” bû. Erka jinê ew bû ku zarokên kurrîn ji mêran re bînin û xizmeteke baş bidine wan. Ev êş, zor û zilm li ser jinê bi hezaran salan waha berdevam kir û hîn jî bi temamî neşikestiye. Cî bi cî, bi giranî jî didome.(Bîrgul Özbariş ARDA: Bersiva bo Eskerê Boyîk: Dema Hareman derbas bû!, Amidakurd.com, 11/2007). ji: kurr + -în |
| kurrkirî | (rengdêr) (Binihêre:) kurr |
| kurrkirin | (navdêr)(Binihêre:) kurr |
| kurrmam | (navdêr, nêr) kurrê mamê kesekê/î, lawê apê kesekê/î. Hevwate: kurram, kurrap, pismam. Dijwate: dotmam, keçam, keçap, keçmam. ji: kurr + mam. Bide ber: amoza, jinam, jinap, jinmam, keçmet, keçxal, keçxalet, kurrmet, kurrxal, kurrxalet |
| kurrmet | (navdêr, nêr) kurrê meta kesekê/î, lawê meta kesekê/î. Dijwate: keçmet. ji: kurr + met. Bide ber: amoza, dotmam, jinam, jinap, jinmam, keçam, keçap, keçmam, keçmet, keçxal, keçxalet, kurrxal, kurrxalet |
| kurrmîr | (navdêr, nêr) pismîr, prens, kurrê paşayekî, lawê qiralekî, pisê keyekî, zarrokê şahekî. Herwiha: kurmîr. Têkildar: dotmîr, emîr, emîre, key, mîr, mîre, qiral, şabanî, şah. Bide ber: kurram, kurrap, kurrmam, kurrmet, kurrxal, kurrxalet. ji: kurr + mîr. jê: kurrmîrane, kurrmîrî, kurrmîrîtî, kurrmîrtî |
| kurrmîrane | (rengdêr) bi awayekî kurrmîr. ji: kurrmîr + -ane |
| kurrmîrî | (navdêr, mê) rewşa kurrmîrbûnê. ji: kurrmîr + -î |
| kurro | (hoker) lawo! xorto! lo! gazîkirina kurran e. Herwiha: kuro!, kurriko!, kuriko!, kurrko!, kurko!. Bide ber: babo!, bavo!, dayê!, keçê!, qîzê!. ji: kurro + -o |
| kurrwunde | (lêker) malmîrat, kesê/a ku kurrên wî tune ne û bi mirinê mal û milkên wî ji keçên wî yan jî ji mervên wî re dimîne. ne heyfa wî ku kurrwunde ye |
| kurrxal | (navdêr, nêr) kurrê xalê kesekê/î, lawê xalê kesekê/î. Dijwate: keçxal. ji: kurr + xal. Bide ber: amoza, dotmam, jinam, jinap, jinmam, keçam, keçap, keçmam, keçmet, keçxal, kurrmet, keçxalet, kurrxalet |
| kurrxalet | (navdêr, nêr) kurrê xaleta kesekê/î, lawê xaltiya kesekê/î. Hevwate: Mixaletî. Dijwate: keçxalet. ji: kurr + xalet. Bide ber: amoza, dotmam, jinam, jinap, jinmam, keçam, keçap, keçmam, keçmet, keçxal, kurrmet, kurrxal, keçxalet |
| kurs | (rengdêr) Mînak: pirça kurs (pirça ku qet newerabi, pirbi). Rihê kurs (rihê pir heyî), pirbûnî, Mezinahî û geşbûna nebatatên demsalî yên ku lı ser kokekê şîn dibin. Bikaranîn: Lêker: kurs girtin. Navdêr: kursgirtin |
| kurs dîtin | (lêker)(Binihêre:) kurs |
| kurs girtin | (lêker)(Binihêre:) kurs |
| kursgirtin | (navdêr, mê) (Binihêre:) kurs |
| kursî | rûniştekeka ku li ser çar pepikan disekine (navdêr, mê) rûniştekên bi pişt û bi pêpik yên bi gelemperî bo kesekî bi tenê, didanên paş. Herwiha: kursîk. Hevwate: sendelî sendelye sandalye. Binêre Herwiha: balguh balîf doşek doşk lihêf mobîlya nivîn palpişt qaîdok qenepe rûniştek sofa text. Bikaranîn: rûniştin ser kursiyê li ser kursiyê rûniştin ji ser kursiyê rabûn. ji: jirojhilati, hevreha erebî كرسي (kursî), farisî كرسى (kursî), aramî כרסא (kursa) yan כסא (kusa), akadî kursu, kussu, sûmerî guzze.. jê: kursîk |
| kursik | (navdêr)(navdêr, mê) Kursik yek ji xwarinên Kurdan e. Ji hevîrê nerm û rohn tê çêkirin û di nav rûn3e qijilandî de tê pêtin. Gelemperî bo taştê tê pêtin û bi çay ve têt xwarin. , Naverrok : Ar, şîr (an jî av), xwê, havên û bo qijilandinê rûn. ,. Hevwate: qursik, kûrsik, qûrsik. Bi zaravayên kurdî: Kurdî (Soranî): Zazakî: Kurmancî: Kurdiya başûr: Lekî: Hewramî: |
| kursiyê biteker | (navdêr)(navdêr, nêr) kursiyên ku mirovên nikarin bimeşin an ji yên nexweş ji bo çûna derekê bi kar tînin |
| kurt | kin û nedirêj *emrê xayinan kurt e, dilê wan pirtepirt e (rengdêr) kin, qut, quse, ne dirêj. Dijwate: dirêj. Bikaranîn: Lêker: kurt bûn, kurt kirin. Navdêr: kurtbûn, kurtkirin Rengdêr: kurtbûyî, kurtkirî. jê: kurtahî, kurtasî, kurtatî, kurteçîrrok, kurte, kurtek, kurtî, kurtker, kurt û kurmancî |
| kurt birîn | (lêker) bikurtasî gotin, xulase kirin, kin birîn. ji: kurt bir +-în |
| kurt bûn | kin bûn (lêker)(Binihêre:) kurt |
| kurt kirin | (lêker)(Binihêre:) kurt |
| kurt û kurmancî | bêyî ku axaftin dirêj bibe (biwêj) (rengdêr) kurt û zelal, bi kurtî û sade. Herwiha: kurt û kirmancî |
| kurtaj | (navdêr, mê) abort, jiberbirin, aborsiyon, hemle betal kirin, zarrok ji ber biriné, bi qest zarrok di zikê dayikê de kuştin. ji wêjeyê: Gulsum ducaniya 5 mehî bû ji ber tirsa malbatê li Amsterdamê kurtaj bû. Piştî ku kurtaj bû vegeriya Reesê. Piştî vegera wê Gulsum hate kuştin.(Jiyaname.de, jêwergirtin: 7/2009). ji: Ji frensî curetage. Bikaranîn: Lêker: kurtaj kirin. Navdêr: kurtajkirin Rengdêr: kurtajkirî |
| kurtaj kirin | (lêker)(Binihêre:) kurtaj |
| kurtajkirî | (rengdêr) ya/yê ku hatiye kurtaj kirin |
| kurtajkirin | (navdêr, mê) (Binihêre:) kurtaj |
| kurtan | palanê ker û hêştirê *ker, bê kurtan naçe êş 1. cilên dewaran (navdêr, nêr) zîn, cilê stûr û req yê li pişta hespan têt kirin daku mirov li ser rûne û bi sanahî jê nekeve. Bide ber: cihorr, hefsar, rikêb, sercil, zîn, zengî, nal, dizgîn, liwan, lagam, lixab, gem, lixav, lixaw. Bikaranîn: Lêker: kurtan kirin, kurtan lê kirin Navdêr, kurtankirin, kurtanlêkirin Rengdêr: kurtankirî, kurtanlêkirî. jê: bêkurtan, bêkurtanî, bikurtan, bikurtanî |
| kurtan kirin | (lêker)(Binihêre:) kurtan |
| kurtane | heriya ku pê dîwar tên seyandin (rengdêr) herîya li dîwaran di din |
| kurtane kirin | dîwar bi heriyê seyandin |
| kurtanekirin | (navdêr)teqinkirina dîwaran, hisîna dîwaran |
| kurtanfiroş | (navdêr, mê) palanfiroş. ji: kurtan +-firoş |
| kurtanfiroşî | (navdêr, mê) palanfiroşî. ji: kurtan +-firoşî |
| kurtanker | (navdêr, nêr) (navdêr, mê) mirovê kurtanan dirist diket, karê wî çêkirina kurtanane |
| kurtankerî | (navdêr, mê) palankerî. ji: kurtan +-kerî |
| kurtankirî | (rengdêr) ya/yê ku hatiye kurtan kirin |
| kurtankirin | (navdêr, mê) (Binihêre:) kurtan |
| kurtasî | kutahî |
| kurtayî | kutahî |
| kurtbîn | (rengdêr) mirovê hizirteng, kêm dîtin, :xortekê kurtbîne, :jineka kurtbîne |
| kurtbînî | (rengdêr) hizirtengî, kêm dîtin, :kurtbînîya te ji kêmbawerîya teye |
| kurtbînî tî | (navdêr, mê) şevkorîtî. ji: kurtbînî +-tî |
| kurtbûn | (navdêr, mê) (Binihêre:) kurt |
| kurtbûyî | (rengdêr) (Binihêre:) kurt |
| kurtdar | (rengdêr) kêmkirî, kêmdar, sivikirî, biçûkkirî, kurtkirî. ji: kurt +-dar |
| kurte | 1. muxteser 2. kineber (navdêr, mê) kurtenav, iqtisar, kurtek, çend tîp anku herf yên ku kurtiya gotinekê ne: KTV kurteya Televizyona Kurdistanê ye YE kurteya Yekîtiya Ewropayê ye bZ kurteya berî Zayînê ne û pZ jî kurteya piştî Zayînê ye, kurtî, kurtkirin, kinî. Hevwate: kurtebêje .Binêre. Herwiha: kurte-. ji: kurt + -e. Bikaranîn: Lêker: kurte kirin. Navdêr: kurtekirin Rengdêr: kurtekirî, kurtebirî. jê: kurteyî |
| kurte kirin | (lêker)(Binihêre:) kurte |
| kurte kurmancî kirin | (biwêj) bi awayekî ne têldiz û ne sazûmanî kirin. simko hema kurte kurmancî kir û xwe avête nav. |
| kurte- | pêşgir, ya/yê ku kurt, ya/yê ku kin: kurteçîrrok, kurtedehmen, kurtenav, kurteçîrrok, kurtekiras, bi kurtî: kurtenûçe, kurtedîroka Kurdistanê. Hevwate: kine-Nêzîk, -kurtk. ji: kurt + -e- |
| kurtebêj | (navdêr, mê) kurtkirî. ji: kurte +-bêj |
| kurtebêje | (navdêr, mê) kurte, kurtenav, iqtisar, kurtek, kurtepeyv, çend tîp anku herf yên ku kurtiya gotinekê ne: KTV kurtebêjeya Televizyona Kurdistanê ye YE kurtebêjeya Yekîtiya Ewropayê ye bZ kurteya berî Zayînê ye û pZ jî kurteya piştî Zayînê ye. ji: kurt + -e- bêje. jê: kurtebêjeyî |
| kurtebêjeyî | (navdêr, mê) rewşa kurtebêjebûnê. ji: kurtebêje + -yî |
| kurtebir | (navdêr, mê) bi kurtî, bi kinasî, bi kurtasî, kutanî, kutasî. ji: kurte +-bir |
| kurtebirî | gotina kin û kurt; bi kinayî (rengdêr) (Binihêre:) kurte |
| kurteçîroknivîs | (navdêr, nêr) (navdêr, mê) kesê/a ku kurteçîrokan dinivîse. ji: kurteçîrok + nivîs |
| kurteçîrrok | (navdêr, mê) novel, çîrrokên kurt, serpêhatiyên kin, çîrrok. Herwiha: kurteçîrok (bikaranîna berbelavbûyî), kurteçêrok, kurteçêrrok. ji: kurte- + çîrrok. jê: kurteçîrrokî, kurteçîrroknivîs, kurteçîrroknivîsî |
| kurteçîrrokî | (navdêr, mê) rewşa kurteçîrrokbûnê. ji: kurteçîrrok + -î |
| kurtedamen | (navdêr, nêr) kurtedawên, kurtedaw, kurtekiras, kurtetenore, kurte-etek, tenoreyên kurt yên ku çokan û berjêrtir rûs dihêlin, dawênkurtk. Herwiha: kurtedahmen, kurtedehmen, kurtedemen. ji: kurte- + damen. jê: kurtedamenî bend |
| kurtedamenî | (navdêr, mê) rewşa kurtedamenbûnê. ji: kurtedamen + -î |
| kurtedaw | (navdêr, nêr) kurtedamen, kurtedawên, kurtetenore, kurtekiras, tenoreyên kurt yên ku çokan û berjêrtir rûs dihêlin, dawênkurtk. ji: kurte- + daw. jê: kurtedawî bend |
| kurtedawên | (navdêr, nêr) kurtedamen, dawênkurtk, kurtetenore, kurtedaw, kurtekiras, kurte-etek, tenoreyên kurt yên ku çokan û berjêrtir rûs dihêlin. Herwiha: kurtedehwên. ji: kurte- + dawên. jê: kurtedawênî bend |
| kurtedawênî | (navdêr, mê) rewşa kurtedawênbûnê. ji: kurtedawên + -î |
| kurtedawî | (navdêr, mê) rewşa kurtedawbûnê. ji: kurtedaw + -î |
| kurtedem | (soranî) (navdêr) bîsk, kêlîk, sat, gavek, demek kurt. ji: kurte- + dem. Bide ber: kurtedemî |
| kurtedemek | (navdêr, mê) sat, pêç, bîsk, kêlîk, gavek |
| kurtedîrok | (navdêr, mê) dîrokçe, tarîxçe, mêjûçe, kurtetarîx |
| kurtefilm | (navdêr, nêr) filmên kurt, filmên kin. Herwiha: kurtefilim kurtefîlm kurtefîlim kurtefîlîm kurteflîm kurteflim kurtefilîm. Bide ber: dirêjefilm. ji: kurte- + film. jê: kurtefilmane kurtefilmçêker kurtefilmçêkerî kurtefilmî kurtefilmvan kurtefilmvanî |
| kurtefilmane | (rengdêr) bi awayekî kurtefilm. ji: kurtefilm + -ane |
| kurtefilmî | (navdêr, mê) rewşa kurtefilmbûnê. ji: kurtefilm + -î |
| kurtefilmvanî | (navdêr, mê) karê kurtefilmvanan. ji: kurtefilmvan + -î |
| kurtegotin | (navdêr, mê) puxteya gotinê, bi kurtasî, kurtasî, xuiase. ji: kurte +gotin |
| kurtekiras | (navdêr, nêr) kurtedamen, kurtedawên, kurtedaw, kurtetenore, tenoreyên kurt yên ku çokan û berjêrtir rûs dihêlin, dawênkurtk. ji: kurte- + tenore. jê: kurtenoreyî bend |
| kurtekirî | (rengdêr) ya/yê ku hatiye kurte kirin |
| kurtekirin | (navdêr, mê) (Binihêre:) kurte |
| kurtekurt kirin | (biwêj) giran û bêxem hereket kirin. heta jiyanê hesen kurtekurt bike û bi rê bikeve surmliyê evdilrezaq dê rê bi nîvî bike jî. |
| kurtêl | bermayiya xwarinê (navdêr, mê) qerqod, bermayî, jêmayî, bîj, pirtik, pirt, pirt û mirt, qedûped, qed û ped, firtik, hewrik, mîrat, mîras, parçe. Bikaranîn: Rengdêr: kurtêlxwarî. Herwiha: kirtol |
| kurtêlxur | (navdêr, mê) simsik, miftexur, miftexwer, loqek, xweste (argo), mişexur. ji: kurtêl +-xur |
| kurtêlxurî | (navdêr, mê) simsikî, miftexwerî, loqekî, xwesteyî (argo), mişexurî, arodetî. ji: kurtêl +-xurî |
| kurtêlxurî kirin | (lêker) çilizîn, simsikî kirin, loqekî kirin, argo. ji: kurtêlxurî + kirin |
| kurtêlxwarî | (rengdêr) (Binihêre:) kurtêl |
| kurtêlxwer | (navdêr, mê) parîxwer, kimê. ji: kurtêl +-xwer |
| kurtenav | (navdêr, nêr) kurte, kurtek, iqtisar, şêweyê kurt yê nivîsîna peyvekê: Km kurtenavê kîlometreyê ye. YE kurtenavê Yekîtiya Ewropayê ye. kurtî, kurtkirin. ji: kurt + -e- + nav. jê: kurtenavî |
| kurtenavî | (navdêr, mê) rewşa kurtenavbûnê. ji: kurtenav + -î |
| kurtepeyam | (navdêr, mê) SMS |
| kurtepeyv | (navdêr, mê) axiftinek kurt anku kin, kurte, kurtenav, iqtisar, kurtek, kurtebêje, çend tîp anku herf yên ku kurtiya gotinekê ne: KTV kurtebêjeya Televizyona Kurdistanê ye YE kurtebêjeya Yekîtiya Ewropayê ye bZ kurteya berî Zayînê ne û pZ jî kurteya piştî Zayînê ye. Herwiha: kurtepeyiv, kurtepeyîv. ji: kurt + -e- peyv. jê: kurtepeyvî |
| kurtepeyvî | (navdêr, mê) rewşa kurtepeyvbûnê. ji: kurtepeyv + -î |
| kurtepist | paşbêjî |
| kurteserhatî | (navdêr)(navdêr, mê) çîrok an bûyereke biçûk ku hatiye serê kesekî/ê an pê re çêbûye , kurteçîrok. ji wêjeyê: Li dev me kurteserhatîyek heye dibêjit: yekî êzdî ji melayekî re got: me hebû seyekî sorî sirt em çûne zozanan mirt me rûn li eyarê wê girt melê helêl e an heram e? mela lê vedigerînit û dibêjitê heram e .. gazî kabanîya xwe Gozê dikit û jêre dibêjit: Gozê, wa Gozê! tu ji min re bîne berçîtê ber kozê da ji melê daqutim tozê mela dizanit ku kar xerab bû, îna dibêjitê min baş nebihîst ka careka dî ji min re bêje careka dî dibêjit: me hebû seyekî sorî sirt em cûne zozanan mirt me rûn li eyarê wê girt melê helêl e an heram e? mela vê carê dibêjitê helal e.. îna gazî keça xwe dikit dibêjitê ka herûşkekê (her ji wî rûnê di pîstê seyî de hatîye vegirtin) ji melê re dazirçîne.mela jî bi heceta destavê xwe vedidizit û direvit... Herwiha: • kurteserpêhatî. Hevwate: • kurteserpêhatî. ji: kurt + e + serhatî |
| kurtetarîx | (navdêr, mê) dîrokçe, tarîxçe, kurtedîrok, mêjûçe |
| kurtetenore | (navdêr, nêr) kurtedamen, kurtedawên, kurtedaw, kurtekiras, tenoreyên kurt yên ku çokan û berjêrtir rûs dihêlin, dawênkurtk. ji: kurte- + tenore. jê: kurtenoreyî bend |
| kurteyî | (navdêr, mê) rewşa kurtebûnê, kinî, kinbûn, kurtbûn. ji: kurte + -yî |
| kurtî | (navdêr, mê) kurtahî, kurtasî, kurtayî, kinî, kinikî, kurtbûn, rewşa tiştên kurt, kinbûn. Dijwate: dirêjahî, dirêjî, dirêjatî, dirêjayî. Têkildar: kurte. ji: kurt + -î |
| kurtî kirin | (lêker)(Binihêre:) kurtî |
| kurtî tî | (navdêr, mê) qelewîtî. ji: kurtî +-tî |
| kurtik | (navdêr)(deverên hênik), , aranzozan, deşt, berî, mexer, zêlat, best. ji: Bi zimanê baskî em dibêjin urd ji bo peyva kurdî kurtik |
| kurtikfiroş | (navdêr, mê) gomlekfiroş. ji: kurtik +-firoş |
| kurtikî | (navdêr, mê) kutilkîbûn, pirnîkî, topikîtî, kutilkîtî. ji: kurtik + -î |
| kurtîkirî | (rengdêr) ya/yê ku hatiye kurtî kirin |
| kurtîkirin | (navdêr, mê) (Binihêre:) kurtî |
| kurtikker | (navdêr, nêr) (navdêr, mê) ya/ê kurtik dike, gomlekker. ji: kurtik + -ker |
| kurtikkerî | (navdêr, mê) gomlekkerî. ji: kurtik +-kerî |
| kurtikrawe | (navdêr) kurtkirin |
| kurtitî | (navdêr, mê) kurtahî, kurtî, nizimatî. ji: kurt +-itî |
| kurtker | (navdêr, nêr) (navdêr, mê) ya/ê kurt dike. ji: kurt + -ker |
| kurtkirî | (rengdêr) ya/yê ku hatiye kurt kirin |
| kurtkirin | (navdêr, mê) (Binihêre:) kurt |
| kurtkirinî | (navdêr, mê) kêrnkirinî. ji: kurtkirin +-î |
| kurtûkirmancî | (rengdêr) dema mirovê axivtinker bi xwazit gotina xwe kurt vebirit û mijarê bi dawî bi hînit û himberê xwe tê bi gehînit |
| kurusîyayene | (Zazaki) (lêker) kurisîn |
| kurusnayene | (Zazaki) (lêker) kurisandin |
| kurusnîyayene | (Zazaki) (lêker)hatin kurisandn |
| kurwunde | (navdêr, mê) (navdêr, nêr) Kesê/a ku ji ber kurrê wî/ê tune ne malê wî ji qîzên wî/ê yan mervên wî/ê re dimîne |
| kurxal | lawê xalê mirovî |
| kurxaltî | lawê xaltiya mirovî pismam, bixaltê, kurmet, dotmam, kurap, kurxal, kurmam, bilxaltî, mixaltî, bixaltî, pisxaltî, pisxaletî, dotxaltî, qîzxaltî |
| kurxaltîbûn | (navdêr, mê) pismamî, kuraptî, kurmamîtî, kurxalîtî, kurmetî, bilxaltîbûn, mixaltîbûn. ji: kurxaltî +bûn |
| kurye | (navdêr, mê) qasid, şandî, poste, tiştê ku bi balafirê tê şandin, amyar an jî şîrketa ku karê birinûanîna tiştan dikeHeriha, kûrye |
| kuryetî | (navdêr, mê) şandîtî, qasidî. ji: kurye +-tî |
| kuryeyî | (navdêr, mê) postevanî, qasidî. ji: kurye +-yî |
| kuş | (navdêr, mê) yek ji cûnên berdana hewayî ji qûnê (ya dengek nizm yê mîna kuş jê tê). Bide ber: fis, piv, tirr. Bikaranîn: kuş kirin, kuş(a kesekê/î) hatin. jê: kuşîn, kuşker, kuşlale, kuşo |
| kuş kirin | (lêker)(Binihêre:) kuş |
| kusa | (hoker) çawan, çilo, çito, çawa, çewa, bi çi awayî. Herwiha: kusan. ji wêjeyê: Meyla te ye aşiqan dikêşit Derdê te ye dil ji ber diêşit Şîrîn te kire şekir li Perwîz Ferhad ji rengê eşqê xwînrîz Leyla te kire bela li QeysîRamîn bi te ram bû li Weysî Yûsif te çira numa Zuleyxa Wamiq te kusa gihande Ezra.(Ehmedê Xanî: Mem û Zîn, 1695). ji: Têkildarî ku , herwiha bide ber hosa, usa |
| kuşî | (navdêr, mê) lawazîtî. ji: kuş +-î |
| kuşim | qerf û tinazeyên soxkirinê |
| kuşîn | (lêker)vekirin. ji: kuş +-în |
| kuşk | (navdêr, mê) dîwan, eywan, seray, qesr, palas, koşk avahiyên mezin û şikodar (wek yên paşayan). Herwiha: koçik, koçk, koşik, koşk. ji wêjeyê: Ez şah im delala minXalîs bê qisûra minDunya ber destûra minCa were huzûra minŞênke kuşk û sera minWalgerîne textê minTu xwe bibe bextê minDayne meclîs suhbetêBi evîn û muhbetêEz ê nakim tu fermanXêncî hûba dû û dermanEz ê hildim tiliya teBigirim takî guliya teKuzkê dilê xwe dakimGazî şems û xweda kimSer reqimê binivîsimDewsa morê ramûsimÛ ji sahê muhbetêBişînim ser cimaetê. Bi alfabeyên din: Kurdî-Erebî: کۆشک. Bide ber: kuş .Binêre. Herwiha: keşk, kîşk, kuçk, kûçik. ji: hevreha soranî كۆشك (koşk), farisî كوشك (kûşk), pehlewî koşk. qoşqa ya aramî û goşka siryanî û cewseq ya erebî jî bi rêya siryanî hemû ji zimanên îranî hatine wergirtin. |
| kuşker | (navdêr, nêr) (navdêr, mê) ya/ê kuş dike. ji: kuş + -ker |
| kuskî | derdanka darînî û mezin a ku şerab tê de tê meyandin |
| kuşkirî | (rengdêr) ya/yê ku hatiye kuş kirin |
| kuşkirin | (navdêr, mê) (Binihêre:) kuş |
| kuşkûr | (navdêr, mê) sergin, tepik, tepale, devedeştî, azale, kûşkûr (ev ji rêxê çêdibe). Herwiha: kuşkur, keşkur, kuşkûr |
| kuskusandin/dikuskusîne/bikuskusîne | çavên xwe korevîçkî vekirin û girtin |
| kuskusî | (navdêr, mê) pelçixî, pelaxtî, xerabûyî, kelepotkî, quskusî. ji: kuskus + -î |
| kuşne | (navdêr, mê) giyayek ku li deşta û çiyayan çêdibe. Herwiha: şolgenîk baqilê gamêşan baqilfisek. ji: Bi kurmanciya xorasanêye. Bikaranîn: Lêker: kuşne bûn. Navdêr: kuşnebûn |
| kuşne bûn | (lêker)(Binihêre:) kuşne |
| kuşne kirin | (lêker)(Binihêre:) kuşne |
| kuşnebûn | (navdêr, mê) (Binihêre:) kuşne |
| kuşnebûyî | (rengdêr) (Binihêre:) kuşne |
| kuşnekirî | (rengdêr) ya/yê ku hatiye kuşne kirin |
| kuşnekirin | (navdêr, mê) (Binihêre:) kuşne |
| kusp | kesê kin û qelew (navdêr, mê) bermahîya giyayan a ku rûn û ava wê jê hatiye derxistin. Herwiha: nanê kuspê |
| kusp bûn | (lêker) rijî bûn. ji: kusp + bûn |
| kusp kirin | (lêker) rijî kirin. ji: kusp + kirin |
| kuspbûn | (navdêr, mê) rijîbûn. ji: kusp +bûn |
| kuspe | 1. qalikên silqan 2. her cure xwarina xurt a ku pê sewalan dermal dikin |
| kuşpenane | (rengdêr) bi awayekî kuşpene. ji: kuşpene + -ane |
| kuşpene | (rengdêr) qurre, nefsmezin, pozbilind, difinbilind, arogan, arogant, ne nefsbiçûk, kesa/ê ku xwe zêde mezin yan giring dihesibîne, kesê/a ku çi dihê ber devê wî dibêje, kesê/a ku bergîya zimanê xwe nizane. Herwiha: kişpene. ji wêjeyê: Qey ji bo ku van rojan dewleta wî behsa êrîşên ser Kurdistana azad dike, Özkök bi kuşpenetiyeka vala, di meqaleya xwe ye îro de xwedêgiravî şiretan - lê esas tehdîdan - li kurdan dike, dixwaze ku kurd van rojan fîlmên li ser Vietnamê temaşe bikin û bibînin ku dema Amerîka bi hezîmeteka mezin ji Vietnamê vekişiya çawa dev ji wan hevkarên xwe yên vîetnamî berda, çewa ew li cih di nav destê dijminan de hiştin û bi vî awayî vekişiya.. Bikaranîn: Lêker: kuşpene bûn, kuşpene kirin. Navdêr: kuşpenebûn, kuşpenekirin Rengdêr: kuşpenebûyî, kuşpenekirî. jê: kuşpenane, kuşpenehî, kuşpenetî, kuşpeneyî |
| kuşpene bûn | (lêker)(Binihêre:) kuşpene |
| kuşpene kirin | (lêker)(Binihêre:) kuşpene |
| kuşpenebûn | (navdêr, mê) (Binihêre:) kuşpene |
| kuşpenebûyî | (rengdêr) (Binihêre:) kuşpene |
| kuşpenekirî | (rengdêr) ya/yê ku hatiye kuşpene kirin |
| kuşpenekirin | (navdêr, mê) (Binihêre:) kuşpene |
| kuşpenetî | (navdêr, mê) rewşa kuşpenebûnê, quretî, nefsmezinî, gram, nefs, fîzayî. ji: kuşpene + -î. Bikaranîn: Lêker: kuşpenetî kirin. Navdêr: kuşpenetîkirin |
| kuşpenetî kirin | (biwêj) xwe qûre kirin. xwe nepixandin. rebene celîle faysal jî wisa kuşpenetiye dike ku nayê gotin. |
| kuşpenetîkirin | (navdêr, mê) (Binihêre:) kuşpenetî |
| kuspik | xirdikê kok |
| kuspkirin | (navdêr, mê) rijîkirin. ji: kusp +kirin |
| kuspo | kusp |
| kustah | (rengdêr) kanc, ehmeq, serserî, bisteh |
| kuştar | (navdêr, mê) kuştina gelek mirovan bi carekê (nemaze mirovên bêguneh û yên nikarin xwe biparêzin). Hevwate: komkujî, tevkujî, qetlîam. Têkildar: kujer, kujyar. ji: kuştin - -in + -ar |
| kuştargeh | (navdêr, mê) girûxane, mezbexe, qesabxane, selexane, mezbehe |
| kuştarî | (navdêr, mê) nîjadkujî, qelaço, rehqelan, jenosîd. ji: kuştar +-î |
| kuştarker | (navdêr, nêr) (navdêr, mê) ya/ê kuştar dike, qetlîamker. ji: kuştar + -ker |
| kuştarkerî | (navdêr, mê) qetlîamkerî. ji: kuştar +-kerî |
| kuştarkî | (navdêr, mê) kuştin (komkujkî. ji: kuştar +-kî |
| kustayene | (Zazaki) (lêker) kustîn |
| kuşte | kilsa zeliqok a ku pê dîwar tên seyandin |
| kustex | pozbilind, qure, kanc, pozbilindî, quretî, nefs mezin, xurûr, xwe nezanîn, bêperdaq, bed, bêfedî, bêar, bisteh, derfehatî, şehrûd, sextekar |
| kustex bûn | (lêker) kanc bûn, derfehatî bûn. ji: kustex + bûn |
| kustexbûn | (navdêr, mê) kanebûn. ji: kustex +bûn |
| kustexî | (navdêr, mê) bêpardaqî, derfehatîtî. ji: kustex +-î |
| kuştî | 1. kesê ku hatiye kuştin; meqtûl, mirarbûyî 2. kesê ku kuştiye; qatil, kujer (rengdêr) û (navdêr) ya/yê hatiye kuştin. Hevwate: qetilkirî. Bide ber: biheştî mirî şehîd wefatkirî. ji: kuşt + -î |
| kuştin | (lêker)(navdêr, mê) jiyana mirovekê/î yan candarekê/î bi dawî anîn: Wî sê kes bi demanceyê kuştine. bûn sedema mirinê: Cigareyan û bîreyê ew kuşt. , (mecazî) rê lê birrîn: Gotinên wî diyaloga navbera herdu aliyan kuşt. (mecazî) bêbandor kirin: Gulavê hemî bêna nexweş kuşt. (mecazî) pirr êşandin: Vê jana piyan ez kuştim. (mecazî) pirr xemgîn kirin: Evîna te ez kuştime. (mecazî) pirr westandin: Ev dereceyên bêdawî dirêj min dikujin. (mecazî) xwe pê pirr westandin: Te xwe bi xwendinê kuşt. temirandin, vemirandin: Ka lampeyê bikuje berî ku werî binivî. (bêyî ku ti tiştek giring bike) dem borandin: Li vir ti nakim, tenê dema xwe dikujim.. Bi alfabeyên din: Kurdî-Erebî: کوشتن. Herwiha: kujtin. Tewîn: Lêker: -kuj-. ji: Ji Proto-hindûewropî keu- (lê dan, derbe lê dan) Proto-aryayî kauş- (lê dan, şerr kirin) Avestayî: kauş- (şerr kirin ) Pûnjabî: kuş- (şerr kirin ) Middle Persian: kuş- (şerr kirin ) Farisî: kuş- (kuştin) Belûçî: kuş- (kuştin) Kîrîbatî: kuš- (kuştin) Kurmancî: kuştin /-kuj-/- (kuştin) Kurdî (Soranî): kuştin /-kuj-/- (kuştin) , (Zazakî: kişten /kiš-) (kuştin) Hewramî: kuştay /-kuş-- (kuştin) ... ir Latînî: cudere (lê dan), tokerî: koş- (kuştin; xirabkirin) Almanî: hauen (birrîn, jê kirin) Înglîzî: hew (birrîn, jê kirin), Çavkanî: Cheung p.251, Watkins p.37, Etymonline. jê: -kuj, -kujî, kujende, kujendeyî, kujer, kujerî, kuştar, kuştarî |
| kuştin bi destê guran e, xwarin li firinda ye | (biwêj) ku yek di hêla hinekên bihêz ve têk çû, dibe herî qels jî. a girîng bingeh e, ew ku xwer bû, êdî zor e. kuştin bi destê guran e, xwarin li firinda ye. |
| kuştin/dikuje/bikuje | 1. mirar kirin 2. qetl kirin 3. ji holê rakirin *ji kuştiyê di ber xelqê re bibêjin ku wî ez kuştime |
| kuştina xwe dayîn ber çavên xwe | (biwêj) xwe ji mirine re amade kirin. bi rastî jî wê kuştina xwe dabû ber çavên xwe, lê bereket ye din erebe dagerande gerê. |
| kuştinxwazî | (navdêr, mê) suîqest. ji: kuştin +-xwazî |
| kuştiyo di ber xelkê de | (biwêj) ji bo kesên belasebeb xwe ji bo hinekên din feda dikin û dikevin astengiyan tê gotin. ew gêj û sefêk jî bûye kuştiye di ber xelkê de. |
| kuştox | qatil, kujer |
| kut | 1-kot ko 2-kotek hut, mist, kotek, lêdan, lêxistin Navê Şarê neçêbû, bi ser da wê kut jî xwarin ji çîroka rovî. http://www.birnebun.com/candukultur/cirok.htm Me, bi kutê li gepirê xist û ji qirikê bi derxist Ji http://www.kurdenkirsehire.com/Cand-huner/mem-xelikan.htm. Herwiha: kute Tirkî: (navdêr)qidoş , yom , bext , talih bextiyarî , şadûmanî |
| kut kirin | (lêker)(Binihêre:) kut |
| kuta | 1. dawî 2. encam (rengdêr) temam, xilas, dawî, talî, dûmahî, encam. Herwiha: kota. Bikaranîn: Lêker: kuta bûn, kuta kirin. Navdêr: kutabûn, kutakirin Rengdêr: kutabûyî, kutakirî. jê: kutahî, kutaker, kutayî |
| kuta bûn | 1. qedîn 2. xelas bûn (lêker)(Binihêre:) kuta |
| kuta hatin | (lêker)(Binihêre:) kuta |
| kuta kirin | 1. qedandin 2. xelas kirin (lêker)(Binihêre:) kuta |
| kutabûn | (navdêr)(Binihêre:) kuta |
| kutabûyî | (rengdêr) (Binihêre:) kuta |
| kutahatî | (rengdêr) (Binihêre:) kuta |
| kutahatin | (navdêr, mê) dumahîhatin, dawîhatin |
| kutahî | 1. dawiya dawiyê 2. aqibet (navdêr, mê) dawî, talî, xilasî, temamî, tewawî, neman. Herwiha: kotahî, kotayî, kutayî. Dijwate: destpêk, bidayet, seretayî. Bide ber: kurtahî. ji: kuta + -hî |
| kutahîbûn | (navdêr, mê) dûmahîbûn. ji: kutahî +bûn |
| kutaker | (navdêr, nêr) (navdêr, mê) ya/ê kuta dike. ji: kuta + -ker |
| kutakirî | (rengdêr) (Binihêre:) kuta |
| kutakirin | (navdêr)(Binihêre:) kuta |
| kutan | hilkehilk kirin (lêker)(navdêr, mê) lê dan, lê xistin, pê dadan, pê ketin, bi lêdanê hûr kirin: dan kutan (> dankut), tê nan, gan. Tewîn: -kut-. Bi alfabeyên din: Kurdî-Erebî: کوتان. Herwiha: kutandin kutin kutîn qutan qutandin qutîn. ji: Ji Proto-hindûewropî kop- (lê dan, kutan), hevreha farisî كوفتن (kûften: kutan, lê dan) û yûnanî κόπτω (kopto: lê dan, kutan). Bikaranîn: Lêker: kutan xwarin. Navdêr: kutanxwarin. jê: dankut dankutk kutayî kuter kutilk |
| kutan xwarin | (lêker) lêdan xwarin, lêxistin xwarin, dar xwarin. ji: kutan + xwarin |
| kutan/dikute/bikute | [I] 1. lê xistin 2. çikilandin, çikandin 3. sihirandin, gayîn *“dilê tirsok, timî dikute” [II] lêdan |
| kutandin | (lêker)(navdêr, mê) (Binihêre:) kutan |
| kutanebûyî | (rengdêr) nuxsan, kêm. ji: kuta +nebûyî |
| kutek | 1. mîrkut 2. spartek, stûn |
| kutekî | (navdêr, mê) çalak, xurt, rêberî, fermanî, demborînî. ji: kutek + -î |
| kutekî birûn avêtin ber | (biwêj) bertîleke girîng dan. erê, ew qûna xwe bi naziyê dixe, lê tu kûtekî birûn biavêje ber. |
| kutekut kirin | (biwêj) zehf zêde û tim bi awayeki neyini axaftin. a rastî ev jina pir kutekut dike, vê rewşa wê ez jijiyanê sar kirim. |
| kutene | (Zazaki) kutan |
| kutihandin | (rengdêr) tevkirin, temam kirin, bidawîkirin, qedandin, xilas kirin,sihê kirin,, kamil, bêkêmasî, dawî, dûmahî, talî, bertemam, sertemam e, tekûz. Herwiha: timam, tevav, sihê. Bikaranîn: Lêker: temam bûn, temam kirin Navdêr, mê: temambûn, temamkirin Rengdêr: temambûyî, temamkirî. jê: bertemam, bertemamî, temamî |
| kutil | (navdêr, mê) ecîn, kuftek, lopik, kuftik, kufte, kutilk |
| kutildew | (navdêr, mê) xwarin xwarineka kurdîye kutilkên arxavk yan goştî dikin nav dewî û di lênin, :ıîva me kutildewe, :dayka min kutildew ya bo me çêkirî |
| kutilk | xwarineke û ji goştê hêrandî tê çêkirin (navdêr, mê) xwarinek e ku ji gogên danî û tiştên di nav de pêk hatiye. ji: Ji kutan ji Proto-hindûewropî kop- (lê dan, kutan), hevreha farisî كوفتن (kûften: kutan, lê dan) û yûnanî κόπτω (kopto: lê dan, kutan). Kofte, kifte, kufte yên kurdî û köfte ya tirkî jî hevrehên wê ne lê ji lêkera farisî كوفتن (kûften: kutan, lê dan) hatine çêkirin. |
| kutilka min jî ji berfo ye | (biwêj) ji bo vala û pûçbûna tiştan an jî karan tê gotin. ez çi bikim, çi biceribînim xêr nîn e, kutilka win jî ji berfo ye. |
| kutilkfiroş | (navdêr, mê) kuftefiroş. ji: kutilk +-firoş |
| kutilkfiroşî | (navdêr, mê) kuftefiroşî. ji: kutilk +-firoşî |
| kutilkî | (navdêr, mê) topikî, pimîk. ji: kutil +-kî |
| kutilkîbûn | (navdêr, mê) kurtikî, pirnîkî, topikîtî, kutilkîtî. ji: kutilkî +bûn |
| kutilkîtî | (navdêr, mê) topikîtî, kutilkîbûn, pirnîkî, kurtikî. ji: kutilk +-îtî |
| kutilkpêj | (navdêr, mê) kuftepêj. ji: kutilk +-pêj |
| kutilkpêjî | (navdêr, mê) kuftepêjî. ji: kutilk +-pêjî |
| kutîn | (lêker)(navdêr, mê) (Binihêre:) kutan |
| kutkirî | (rengdêr) ya/yê ku hatiye kut kirin |
| kutkirin | (navdêr, mê) (Binihêre:) kut |
| kutle | (navdêr, mê) blok, kom, grûp, lîg, girse, girse, fraksiyon, gumlat. Herwiha: kitle. ji wêjeyê: Duh şandeyeke bilind ya Kutleya Sedir bi serokatiya endamê Kutleya Sedir Beha Erecî serdana Polîtburoya YNK-ê kir û digel kargêrê polîtburoya YNK-ê Mela Bextiyar û hejmarek ji endamên PB ya YNK-ê li baregeha PB civiya.(Pukmedia.com, 7/2007). jê: kutlewî, kutleyî |
| kutleyî | (rengdêr) girseyî, komî, komelî, kom bi kom, cemawerî, gumlatî, gelek kes yan tişt bi hev re. Herwiha: kîtlewî, kîtleyî, kutlewî. ji wêjeyê: Koçberiya kurdan ya kîtlewî ya bi mîlyona li metropolên tirkan, nabe sedem ku kurd li Bakurê Kurdistanê nebin dewlet.(Îbrahîm Guçlu: Divê kurd kêmtirîn Kurdistaneka federe bixwazin, Netkurd.com, 8/2009). ji: kutle + -yî. jê: kutleyîtî |
| kutleyîtî | (navdêr, mê) rewşa kutleyîbûnê. ji: kutleyî + -tî |
| kuvan | (navdêr, mê) kovan, kewar, pêtag, gurbik, qewan |
| kuvarik | cureyekî çêreya ku wekî sîwanan hêşîn dibe û pijandî tê xwarin; kumik, karî yek ji Kuvarikan.(Binihêre:) Kuvarikan (navdêr) fîqerojk, karok, kifkarek, kumik, hacîlok, kakarik,kavkulîlk ,kûvank,kukivark, kivark. Herwiha: kivar, kivarik, kivark, kuvark, kûvarik. jê: kuvarkî , kuvarikê lingan, kuvarknas, kuvarknasî, kuvarkyar, kuvarkyarî, kuvarkzan, kuvarkzanî. Navê zanistî: Basidiomycetes |
| kuwar | 1. cihê ku mêşa hingivî tê de hingivî dihêle 2. enbara zêd, çala gênim *qûtê kuwarê, heta biharê |
| kuwayene | (Zazaki) (lêker) kutan |
| kuwêt | Serenav,mê, welatek e li Rojhilata Navîn. jê: kuwêtî |
| kuwîyayene | (Zazaki) (lêker)hatin kutan |
| kux | dengê bihêz yê ji gewriya kul têt. Herwiha: kuxik kuxk. Bide ber: kox. jê: kuxandin kuxandî kuxik kuxiyayî kuxî kuxîn kuxîner kuxk kuxok |
| kuxayene | (Zazaki) kuxîn |
| kuxekuxkirin | (navdêr) kuxîn |
| kuxî | (navdêr, mê) rewşa kuxbûnê. ji: kux + -î |
| kuxik | 1. zekema gewriyê 2. kuxtekuxta ji kezeb û pişikê (navdêr, mê) dengê kuxînê, kuxîn, dengê kuxe-kuxê ji dev û gewriyê, êşa ku mirov pê dikuxe, dengê bilind û dirrinde û nexweş yê ku (bi taybetî bêhemdî mirovî) ji gewriya mirovî tê. Herwiha: kuxk. Bi alfabeyên din: kurdî-erebî: کوخك. ji: Dengê onomatopoetîk kux + -ik. Bikaranîn: Rengdêr: kuxikgirtî. Bi zaravayên kurdî: kurmancî: kuxîn soranî: koxe, koke zazakî: ? hewramî: ? |
| kuxikgirtî | (rengdêr) (Binihêre:) kuxik |
| kuxikî | (navdêr, mê) kuxikgirtî. ji: kuxik + -î |
| kuxîn | (lêker)(navdêr, mê) dengê kuxikê jê hatin, dengê kuxe-kuxê ji dev û gewriyê hatin, dengek wek yê kuxikê jê hatin: Makîne kuxî û sekinî.. Tewîn: -kux-. Bi alfabeyên din: kurdî-erebî: کوخین. Têkildar: kuxandin kuxik kuxe-kux kuxiyan. ji: Dengê onomatopoetîk kux/kuxe-kux/kux-kux + -în. Bi zaravayên kurdî: kurmancî: kuxîn soranî: koxîn, kokîn zazakî: qixayene hewramî: ? |
| kuxîn/dikuxe/bikuxe | 1. bi zekema gewriyê ketin 2. kuxtekuxt kirin |
| kuxînî | (navdêr, mê) ultînî. ji: kuxîn +-î |
| kuxtekuxt | kuxîna bi ser hev |
| kuzen | (navdêr) zarrokê/ mamî yan metê yan xalî yan xaletê (pismam, dotmam, kurrmet, keçmet, kurrxal, keçxal, kurrxalet, keçxalet, bilxaltî, kurrap, kurram, amoza, xaloza). ji: Ji frensî cousin. jê: kuzenane, kuzenî, kuzenîtî, kuzentî |
| kuzenane | (rengdêr) bi awayekî kuzen. ji: kuzen + -ane |
| kuzenî | (navdêr, mê) rewşa kuzenbûnê. ji: kuzen + -î |
| kuzirandî | (rengdêr) ya/yê ku hatiye kuzirandin |
| kuzirandin | (lêker)(navdêr, mê) (k-ya req) şewitandina mû yan jî pirçê, rewisandin: Me porê qusandî di tifikê de kizirand.. Herwiha: kizirandin (tenê k-ya req û tenê bi maneya sotina sivik). Tewîn: Lêker: -kuzirîn-. ji: kuzir + -andin. jê: kuzirandî kuzirîner |
| kualalumpur | Kuala Lumpur, paytextê Malêzyayê. |
| kudos | nav, deng, navûdeng. |
| kudu | (binêr.) koodoo. |
| kufic | Kûfî (nivîs), (binêr.) Cufic. |
| kukluxklan | li Amerîkaya Yekbûyî li eyaletên başûr piştî şerê navxweyî komeleya veşartî ya ku di eleyhê reşikan de dijî mafên siyasî yên reşikan hatiye avakirin 2. komeleya nepenî ya ku piştî sala 1914'ê avabûye û li dijî Katolîkan, reşikan û biyaniyan kar kiriye. |
| kultur | (Al.) kultur, hars, çand. |
| kumiss kumys | qimiz, şîrê meyandî yê mehînan yê ku li bal Tetaran gelekî bi qedr û qîmet e 2. ereqa ku dişibe qimizê û ji şîrê çêlekan çêdibe. |
| kummel | lîkora Rûs û Almanan ya ku ji kîmyon û anasonê çêdibe. |
| kurbash | qamçî, şelaq 2. qamçîkirin. |
| kurd, kurdish | Kurd 2. Kurdî, zimanê Kurdî. |
| kurdish, kurd | Kurd 2. Kurdî, zimanê Kurdî. |
| kurdistan | Kurdistan |
| kuwait | Kuveyt. |
| ku | ku has many different functions in Kurdish, which cannot all be covered here. An easy way to begin to underestand kuis to translate it with English that, which also has many different functions. The most important uses of kuare the following: (1) It introduces a relative clause, as in jinika ku hat li vir‘the woman who/thatcame here’, (2) It introduces complement clauses, as in: gava dît ku zilamek li ber lingên wî sekiniye‘(he) he saw thata man was standing in front of his feet’; (3) It introduces purpose clauses: kir ku rabe ser lingan‘(he) intended (lit. did) so thathe would get up / he was about to get up’ 1. where?; ji ku=where from?, li ku=where, where at? 2. that (subordinating conj.); unless |
| ku derê | where? where? |
| ku hewce be | if necessary |
| kuç | f. large rock |
| kuçe | street (f.) lane, by-street street |
| kufk | m. snot; kufkê poz=snot, mucus; kufkê guh=earwax. |
| kufk girtî | snotty |
| kufkê guh | earwax. |
| kufkê poz | snot, mucus |
| kuj | m. corner |
| kuj- | kuştin |
| kujer | (adj.) homicidal, murderous, lethal; (n) homicide, killer, murderer, assassin, slayer |
| kujerî | homicide, killing, murder, assassination |
| kujîner | Binêre: kujer |
| kujyar | murderer, killer, assassin |
| kul | f. wound, pain, suffering; adj. infected, inflamed, suffering |
| kulav | m. felt mat |
| kulek | f. smoke hole |
| kulfet | f. job, duty: xwedî kulfet=employed, holding down a job; maid, female servant; wife |
| kulî | f. flake of snow |
| kulik | m. finger. kulikekî dan ser=to put a finger on, point to |
| kulîlk | flower; bud f. wild flower f. flower |
| kullî | cotton |
| kulm | f. fist. |
| kulmik | f. fist |
| kulmoz | m. beehive |
| kultur | (=çand) f. culture |
| kum | m. cap; keça kumsor=Little Red Riding Hood |
| kun | f. hole. Also see: kun kun kirin |
| kun kun kirin | v.t. to poke holes in v.t. to poke holes in |
| kuncî | oleaster, sesame; here the name of the cat |
| kund | (f.) owl |
| kundir | (m.) marrow |
| kundkî rûniştin | v.i. to hunker down v.i. to hunker down |
| kunêr | (f.) abcess |
| kunhirç | (f.) den of a bear |
| kunkunî | pitted, pockmarked |
| kunrovî | (f.) lair of the fox |
| kur | m. boy, son |
| kur kirin | to shave v.t. to cut (the hair) v.t. to cut (the hair) |
| kurd | Kurd (adj.) Kurd m/f Kurd. Kurdish |
| kurdandin | v.t. to Kurdicize. v.t. to Kurdicize. |
| kurdayetî | f. Kurdishness. |
| kurdewarî | Kurdish, according to Kurdish tradition |
| kurdewarî, kurdayetî | (n) Kurdishness, Kurdicity; (adj.) Kurdish, characteristic or relating to Kurds |
| kurdhez | Kurdophile. |
| kurdhiz | see: kurdhez |
| kurdî | Kurdish (n.) Kurdish language Kurdish |
| kurdistan | Kurdistan (f.) Kurdistan f. Kurdistan. |
| kurdiyetî | f. Kurdishness. |
| kurdmancî | Kurmanji Kurdish |
| kurdnas | Kurdolog |
| kurdnasî | Kurdology |
| kurm | (m.) caterpillar, worm m. worm. Also see: kurmik, kurmî |
| kurmancî | Northern Kurdish, Kurmanji. |
| kurmî | wormy, mangy, maggoty wormy, mangy, maggoty |
| kurmik | m. little worm. |
| kurş | f. frozen snow. |
| kurşenegirtî | not frozen solid |
| kursî | (j.) chair f. chair, seat: kursiya şerefê=the seat of honor chair |
| kurt | (adj.) short (thing) short, brief. Also see: kurtayî, bi kurtayî, kurteçîrok, kurtedem short short short |
| kurt kirin | to shorten |
| kurtayî | f. shortness |
| kurtbîn | (adj.) myopic |
| kurte | (j.) summary (adj.) abstract |
| kurtebinî | (f.) myopia |
| kurteçîrok | f. short story. |
| kurtedem | (adv.) soon, moment, instant f. moment |
| kurtegotar | (f.) speech |
| kurtek | (m.) dress |
| kuruf | f. mound of snow |
| kusan | how |
| kusî | see: kusî |
| kuskusandin | v.t. to squint v.t. to squint |
| kuştin | (v) to kill, to slay, to murder, to assassinate; (n) killing, murder, assassination (bikûje) to kill to kill kujv.t. to kill |
| kut | peck, (dog’s) bark. Also see: kut kirin |
| kut kirin | v.t. to clack, clatter, rattle v.t. to clack, clatter, rattle |
| kut xistin li ... | v.t. to take a puff on (a cigarette) v.t. to take a puff on (a cigarette) |
| kuta bûn | to terminate, to finish |
| kuta kirin | to finish to complete |
| kutan | (bikute) to hit, to knock (argo=>to fuck) v.t. to strike. çavên xwe jê kutan=to blink the eyes v.t. to strike. çavên xwe jê kutan=to blink the eyes |
| kutatirîn | least |
| kuxîn | (f.) cough (bikuxe) to cough v.i. to cough |
| kuxuyan | v.i. to cough |
| ku | dass ob wo wo immer woher wohin |
| ku (+konjunktiv) | wenn (kond.) |
| kubar | freundlich gebildet geschniegelt höflich Höflichkeit raffiniert stolz vornehm wohlerzogen |
| kubarî | Eleganz Stolz Vornehmheit |
| kubra | Erhabenheit Format Größe |
| kuç | Stein (größerer) |
| kuçe | Gasse Gasse Straße |
| kuçik | Hund Steinchen |
| kuda | wohin |
| kuderê | wohin |
| kudî | Kätzchen Raubtierjunges Welpe |
| kudik | Kätzchen Raubtierjunges Welpe |
| kuf kirin | lamentieren stöhnen |
| kukim | alter Mann arm Armer ausweglos Greis hilflos Hilfloser |
| kukum | arm ausweglos chancenlos hilflos hoffnungslos |
| kul | Beleidigung Kummer Leiden Qual Schmerz Sorge Trauer Verletzung Wunde |
| kul bûn | entzünden, sich ~ (Wunde) |
| kulab | Haken Klaue |
| kulav | Filzmantel Filzmatte Filzteppich Filzumhang Hirtenmantel Hirtenmantel aus Filz |
| kulavekî şivanan | Hirtenumhang aus Ziegenfell |
| kulb | gefräßig |
| kulek | Grab hinkend holperig lahm Loch Lücke Öffnung schlecht Schornstein |
| kulêra | Cholera |
| kulfet | Ehefrau Gemahlin |
| kulî | Heuschrecke |
| kulîçe | Kuchen |
| kulik | Haube Loch Lücke Öffnung |
| kulîlk | Blume |
| kulîn | hinken lahmen |
| kulm | Faust Handfläche handvoll hohle Hand |
| kulmek | Handvoll innere Handfläche |
| kulmik | Handvoll innere Handfläche |
| kum | Deckel Haube Helm Hut Mütze Schädeldecke |
| kumê sor | Fes rote Mütze |
| kumê xwe xwar kirin | seinen Hut abnehmen |
| kumeyt | braun Brauner Grab- Grabgrabmal |
| kumeyti | Rotfuchs (Pferd) |
| kumik | Haube Pilz |
| kumişîn | einfallen ineinander gehen ineinander stecken |
| kumsorik | Fes rote Mütze |
| kun | Lederschlauch |
| kuncî | Sesam |
| kund | Eule Kauz |
| kundir | Frauenstiefel mit Absatz Kürbis Schuh Zucchini [f.] |
| kur | Jugendlicher Junge klein kleinwüchsig kraftvoll kurz mächtig Sohn wild |
| kur kirin | abkürzen anflunkern anlügen kürzen rasieren schneiden |
| kura | durch in innerhalb über |
| kurap | Cousin väterlicherseits Vetter |
| kurayî | Mitte Tiefe Zentrum |
| kurbeşk | Dachs |
| kurbûn | Abkürzung |
| kurçomê gihê | Getreidereste Grasreste Überbleibsel vom Viehfutter |
| kurd | Kurde Kurdin |
| kurdayetî | Kurdentum |
| kurdewarî | spezifisch kurdisch |
| kurdî | kurdisch |
| kurdistan | Kurdistan |
| kurdûnda | ohne Sohn |
| kurdûnde | ohne Sohn |
| kurebeşk | Dachs |
| kureg | Schaufel Spaten |
| kurik | Junge Socken Strümpfe |
| kurîşk | Locke Troddel an einer Kappe oder Mütze |
| kurîşkî | kraus kraushaarig lockig |
| kurkirin | sich rasieren |
| kurm | Larve Regenwurm |
| kurma | Dreifuß Gestell für den Kochtopf |
| kurmam | Cousin väterlicherseits |
| kurmet | Cousin väterlicherseits Vetter |
| kurmik | Made Raupe Wurm |
| kurn | Wasserbehälter |
| kurnîşk | Ecke Winkel |
| kurnuk | klein kleinwüchsig |
| kurra şadibû | er freute sich über den Sohn er liebte den Sohn sie freute sich über den Sohn sie liebte den Sohn |
| kurşe | gefrorene obere Schneeschicht Harsch |
| kursî | Podium Rednerpult Stuhl Tribüne |
| kurt | knapp kurz wild |
| kurtbûn | kürzer werden |
| kurte | Zusammenfassung |
| kurtebir | kurze Zusammenfassung kurzer Ausschnitt |
| kurtkirin | verkürzen |
| kurxal | Cousin mütterlicherseits Sohn des Mutterbruders Vetter |
| kurxaltî | Cousin mütterlicherseits Vetter |
| kusk | blaue Augen |
| kuşm | Angst Furcht |
| kuste-pist | Flüstern gedämpfte Stimme Raunen |
| kuştî | tot |
| kuştin | morden töten umbringen |
| kut | Schlag Stoß |
| kut xwarin | Schläge bekommen |
| kuta | Ende Ergebnis Schluß |
| kuta bûn | beendet werden enden fertig sein zu Ende sein zum Ende kommen |
| kuta kirin | abschließen beenden vollenden zu Ende führen |
| kutabûn | enden |
| kutahî | Ende Finale |
| kutakirin | fertig machen vollenden |
| kutan | klopfen prügeln |
| kutan | dreschen eindreschen einschlagen einstechen klopfen schlagen (einander) verprügeln |
| kutandin | klopfen schlagen |
| kutek | Holzhammer |
| kuvark | Champignon Pilz |
| kuxandin | husten |
| kuxik | Husten |
| kuxîn | husten |
| kuxîn | husten räuspern, sich ~ |
| kuzirandin | grillen versengen vertrocknen lassen |
| ku | c. kotî, kure, kamca, ça, konca, kora, komca, kumca, çica. *ji ku h. kotî ra, pca ra, kamca ra, ça ra. *ji ku de h. kotî ra, çica ra, kamca ra, ça ra. *ji ku derê h. kotî ra, çica ra, kamca ra, ça ra *ji ku de ku h. kotîra kotî. *ji ku ye kotî ra yo, çica ra yo, kura yo, ça ra yo? g. eke, eger, sayed, heger, heke, ke, eg, sew |
| ku de | n. kata, kanca, kanta, kusera, kamta, kuta, kora |
| ku hewce bike | eke ganî bo, sayed gerek bo, gerek ke bibo, eke îcab bo, eger lazim bo |
| ku nebe | g. eke nê, ke mebo, qe mebo, qe nêbo |
| kuafor | m/. kuafor, berber n. |
| kubar | rd. nazik, kibar, narîn, torin, wezîr |
| kubarî | m. nazikîye, kibarîye, narînîye, torinîye, nezaket, wezîrîye, kibarênî, nazikênî m. |
| kuç | n. kemere, bere, sî, kera, kuçe, xirxe, kavêre, siye, emere m. m. kurane, adirgane, kuçlane, tifaye, adirca, adirgun, adilgin m. m. kuçe, zuqaq, ziqaq n. |
| kuça teng | n. kuçeyo teng, zuqaqo teng n. |
| kuçe | m. kuçe, zûqaq, ziqaq n. |
| kuçeger | n. domanê verê dêsan, domanê zûzaqan n. |
| kucik | n. kunce, kuj, hok, kuncik, qunc, kujik, kunj, quncik, huk, kuinc n. |
| kuçik | m. kurane, adirgane, kuçlane, tifaye, adirca, adirgun, adilgin m. |
| kuçke | rd. alangin, alozin, alozdar, alangdar |
| kuçqulêp | rd. korocax, korucax, ucaxkor, çêxirab |
| kudandin | lg. ramitene, kudenayene, dewam kerdene, dewamnayene m. ramitis, kudenayis, dewamkerdis, dewamnayis n. |
| kuder | h. kotî de |
| kuderê | h. kotî de |
| kudik | n. zoo. golikê deva, devaleyr n. rd. kilmek, mirik n. leyrê keseganî, keseganleyr n. n. zoo. kirte, çêlik (verg û hesî) n. |
| kudikanîn | lng. teleqîyene, leyrardene, çêjikardene, kudik ardene, cewr ardene |
| kudîn | lng. kudîyene |
| kuf | m. kuf, kufayis n. |
| kufandin | lg. . kufnayene, kufekufkerdene |
| kufaret | m. kefaret, kufaret n. |
| kufekuf | h. kufekuf, ufeuf, pufepuf, pifepif |
| kufêrî | m. seqawêl, saqol, desta, siqafil, seqaviyel/?. |
| kufik | m. mijike, pepike, kufike, kewk, kufe m. |
| kufik avêtin | lg. . kufike rîestene, mijike estene, pepike rîestene |
| kufik girtin | lg. mijike girewtene, pepike bestene, kufike rîestene |
| kufika nan | n. mijika nanî, kufika nanî m. |
| kufikî | rd. kufikin, mijikin, pepikin, kufkin, mijkin |
| kufikî bûn | lng. . kufkin bîyene, mijikin bîyene, pepikin bîyene |
| kufikî kirin | lg. . mijikin kerdene, kufkin kerdene, pepikin kerdene, kufiknayene |
| kufikîbûn | m. mijikinbîyayis, kufkinbîyayis, pepikinbîyayis n. |
| kufikîkirin | m. mijikinkerdis, kufkinkerdis, pepikinkerdis, kufiknayis n. |
| kufikinî | rd. kufikin, mijikin, pepikin, kufkin, mijkin |
| kufînî | m. kufîye, kufênî m. |
| kufirbaz | m/n. milqîker, xeberbaz, nengeker, kifirbaz, milqebaz, nengebaz n. |
| kufiristan | m. gawiristan, kafiristan n. |
| kufkarik | m. bot. sung, patike, kufarike, qampîreke, sêng, kuwarik, sînge n. |
| kufkoyî bûn | lng. . kufkin bîyene |
| kufr | rd. kafir m. milqî, xeber, nenge, kifir, milqe, melqe n. |
| kufrbaz | m/n. milqîker, xeberbaz, nengeker, kifirbaz, milqebaz, nengebaz n. |
| kufrî | m. milqî, xeber, nenge, kifir, milqe, melqe n. |
| kufte | n. kufte, kifte, kofte m. |
| kuftekê binavik | n. lopike, kuftaya zereyine, loxika zereyine, kuftey dekerdey, kuftaya pire m. |
| kuftik | n. lopike, kuftaya zereyêne, loxika zereyêne, kuftey dekerdey, kuftaya pire m. |
| kuftikê nîskan | n. kufteyê nîskan zh. |
| kufur | m. milqî, xeber, nenge, kifir, milqe, melqe n. |
| kufurbaz | m/n. milqîker, nengebaz, milqebaz, kifirbaz, nengeker, xeberdayox n. |
| kufurbazî | /w. milqîkerîye, nengekerîye, kifirbazîye, milqebazîye, nengebazîye, xeberbazîye, milqebazênî, kifirbazênî m. |
| kuh | rd. kone, kor, konî |
| kuh bûn | lng. . kone bîyene, kolbîyene, kor bîyene, aginayene |
| kuh kirin | lg. kone kerdene |
| kuhbûn | m. konebîyayis, kolbîyayis, korbîyayis, aginayis n. |
| kuhnar | m. bot. koknare m. |
| kujare | rd. kistox |
| kujdar | rd. kistox |
| kujê lêvê | n. qarangê lewî, kobeyê lewî n. |
| kujek | rd. kistox |
| kujende | rd. kulê mewtî, xedar, kulê merdî, kula mewtî |
| kujyar | m/n. qetil, kistox, canî, merdimkistox, qetilkar, qitil n. |
| kujyarî | m. qetilîye, kistoxîye, canîyênî, merdimkistoxîye, qetilkarîye, qetilênî m. |
| kuku kirin | lg. fafnayene, kekejnayene, dengnayene, kakaznayene, xo zon ro gunayene |
| kukurd | m. kîm. kikurd, kukird, kerkud, kirkud n. |
| kul | m. derd, kul, tale, jan, xem, birîne, kedere, elem n. m. tip. kul, ulser n. m. kul, rês n. |
| kul bûn | lng. . kulbîyene |
| kul kirin | lg. kul kerdene |
| kul qureder | b. kureder, qizilqurt, kulû kureder |
| kula dil | m. kulê zereyî, dejê zereyî, daxê zereyî, birîna zereyî n. |
| kulabe | m. kertê tîre n. m. kilame., bowse, kelame., kelome., kelme., kelûme n. m. koka didanî m. |
| kulandin | lg. necaynayene |
| kulav | n. kulav, kulab n. |
| kulb | rd. ejne, vêreher, pîzegird, tastewer, vêrekaraz, hawtvêre, pîzepîl, kelpaça, tastewer |
| kulbe | m. kulbe, esfe, yewfek, kalun, gelberî, kalon, kalum n. |
| kulbe bûn | lng. kulbe bîyene, esfe bîyene, kalon bîyene |
| kulbe kirin | lg. kulbe kerdene, esfe kerdene, kalon kerdene, gelberî kerdene, kulbenayene, kalun kerdene |
| kulbeker | m/n. kulbeker, esfeker, kulbewan, kulbecî n. |
| kulbekerî | m. kulbekerîye, esfekerîye, kulberîyîye, kulbewanênî m. |
| kuldar | rd. kulin |
| kule | m. rîbînîye m. kîm. lengîye, lengênî m. |
| kuleh | n. kilaye, kila, telike, kulike m. n. zoo. mele, peqpeqok, çekçeko, çeqçeqe, kulî n. |
| kulek | m. lojine, tifike, pixêrî, rojine, lorîne, lozine m. m. lone, qule, lane, qulike m. rd. leng, topal, tuapal |
| kulemar | m. tip. zeredejan, kolera, kurela n. m. zoo. ziga, çeylax n. |
| kuleng | m. kulenge, bêdroye, helbe, dolçe, helke, helbike, dewlçe, helkîe, elbike, elbe, dualçe m. m. teqa, sibake, taka n. |
| kulêre | m. zingile, poxaça, bisîye m. |
| kulesûtik | m. bux (ziwanê domanan de) n. |
| kulfet | n. eyal, kulfet n. |
| kulî | n. zoo. mele, peqpeqok, çekçeko, çeqçeqe, kulî n. m. bot. pemeyê pêleke n. n. kule, purilî, kuleyê vewre, purilîyê vare, pilurî n. |
| kulîbe | m. siland, camûr, sile, silond, comir, silo n. |
| kulibîn | lng. . kelebîyene, xêx û har bîyene, kelibîyene |
| kulîçe | m. keta, kêleke, çorege m. n. kulçe, kulîçe n. m. paste, pasta m. |
| kulik | n. kolos n., kum n., kulik, kumik n. n. kule, purilî, kuleyê vewre, purilîyê vare, pilurî n. rd. siland, camûr, sile, silond, comir, silo |
| kulîlk | m. bot. vilîke, çîçege, vile, vilike, vîlike m. |
| kulîlka bîcadê | m. bot. gulanbere, vilîkanbere, vîlika anbere m. |
| kulîlka hinarê | m. vilîka hinare, vila hinare m. m. bot. gulhenare, vilîka henare m. |
| kulîlka kaşa | (=şîn) vilika kaşa; campanula (olabilir tek dal üzerinde tek çiçek açan tür) |
| kulîlka tolgînê | m. bot. tolgîne, vilîka tolgîne, gultolgîne m. |
| kulîlka xubare | (=zaferan, fiska cotyara) vilika xabare; crocus sativa |
| kulîlkên bibizir | vilîkên toximinî, çîçegên toximinî |
| kulîlkfiros | m/n. vilîkrotox, gçegrotox n. |
| kulîlksor | m. bot. vilîksure m. |
| kulîlkvan | m/n. vilîkdenayox, gçegdenayox, vilîkwan, gulçîn n. |
| kulîlkvekirin | lg. . vilîke rakerdene, çîçege rakerdene, vile dayene |
| kulîmek | n. ona. asteyê qorî, kateyê qorî n. |
| kulîn | lng. lengayene m. dunike m.f mêneb n.f kîlere m.f qibe m.r gole m., kîlare m. lng. necayene, necayîyene, neriyene |
| kulînçe | n. kulçe, kulîçe n. |
| kulindir | n. bot. kuye, kundire, kul, qu, kuy, quî, ku m. |
| kuling | n. kuling n. m. dunike m., mêneb n., kîlere m., qibe m., gole m., kîlare m. |
| kulîs | n. kulîs n. |
| kuliye | m. kulîye m. |
| kuliyê berfê | n. kule, purilî, kuleyê vewre, purilîyê vare, pilurî n. |
| kulizîn | lng. . xenîmîyene, dîrdîlîkîyene, ziqimîyene m. xenîmîyayis, dîrdîlîkîyayis, ziqimîyayis n. |
| kulketin | lg. kul kewtene |
| kulkulî | rd. kulkulin |
| kulkulîn | lng. necayene, necayîyene, neriyene |
| kulm | m. mirdose, kul m., lepe, mirdose, wurdêsê, wardiyese, lape, wirdyese m. m. girmike, kulmike, nunrike, kulmistike, gurmike, nurrike, nurçike, niçuke, nurike, niyonrik m. |
| kulm lê xistin | lg. . kulme pirodayene, kulm kerdene. *bi kulman li hevdan lg. bigirmikan yewbînî ro dayene, bikulman yewbînî ro dayene, bikulmistikan yewbînî ro dayene, binuncikan yewbînî ro dayene, yewbînî kulman ver estene. *bi kulman li hev xistin lg. . bigirmikan yewbînî ro dayene, bikulman yewbînî ro dayene, bikulmistikan yewbînî ro dayene, binunrikan yewbînî ro dayene, yewbînî kulman ver estene |
| kulm lêdan | lg. . girmike pirodayene, kulmike pirodayene, nunrike pirodayene, kulmistike pirodayene, gurmike pirodayene, nurcike pirodayene, nurçike pirodayene, niçuke pirodayene, nurike pirodayene, niyonrik pirodayene |
| kulmist | m. girmike, kulmike, nunrike, kulmistike, gurmike, nurrike, nurçike, niçuke, nurike, niyonrik m. |
| kulmlêdan | m. girmikepirodayis, kulmikepirodayis, nuncikepirodayis, kulmistikepirodayis, gurmikepirodayis, niçukepirodayis n. |
| kuloç | m. kakij, peksîmet, kijnan, nano kakij, nano husk n. |
| kulorik | m. simîd, semîd n. |
| kulorikfiros | m/n. simîdrotox n. |
| kulorikvan | m/n. simîdwan, simîdcî n. |
| kulorikvanî | m. simîdwanîye, simîdcîyîye, simîdcîyênî m. |
| kuloz | m. karaz, den, xile, dore, kûp, kûpe, dene, xilik, dorî, duer, dor n. |
| kulturî | rd. kulturên, kulturel, kulturî |
| kulunc | n. qolinc, kulunç, quelinc, qolincik n. |
| kuluvank | n. ana. serê qaqote, tapêsereyî n. |
| kulvar | m. sp. kulvare m. |
| kulxan | m. kulxan n. |
| kulxet | rd. gur, sixlet, gir, six |
| kum | n. kum, kila, kulik n. |
| kum avêtin | lg. . kila estene |
| kumanda | m. kumanda, fermande, komûta m. |
| kumandar | m/n. fermandar, kumandar, emirdar, amîrdar n. |
| kumandarî | m. fermandarîye, kumandarîye, emirîye, fermandarênî, amirênî m. |
| kumanya | m. barxane, zewade, wer, newale, kumanya n. |
| kumbed | rd. kumbet, hewq, komet m. kumbete m. |
| kumik | /t?. kumike m. |
| kumisandin | lg. . têkupisnayene, têkurisnayene, têkopnayene |
| kumisîn | lng. têkopîyene, têsikîyene, têkurisîyene lng. telpekî bîyene, telpekîyene, telepekî bîyene m. telpekîbîyayis, telpekîyayis, telepekîbîyayis n. |
| kumpanya | m. kumpanya m. |
| kumpiyale | n. çeka bazirganîye m. |
| kumulus | m. telpê hewrî, tilpê hewrî n. |
| kumzir | n. sewqeyo bêsîper |
| kumzirx | m. kolos, mîgfer, koloszirx n. |
| kun | m. ana. qine, kine, qene, qî m. m. lone, qule, lane, qulike m. |
| kun bûn | lng. lone bîyene, qule bîyene, lonîyene |
| kun kirin | tg. lone kerdene, qule kerdene, lonenayene |
| kuna morîyan | n. kure, kurre m. |
| kunandin | lg. . lone kerdene, qule kerdene, lonenayene m. lonekerdis, qulekerdis, lonenayis n. |
| kunc | n. kunce, kuj, hok, kuncik, qunc, kujik, kunj, qunrik, huk, kuinc n. |
| kuncandin | lg. . kotene lg. . pinrirnayene, henrirnayene, paçolnayene |
| kuncere | m. bot. kuncêre m. |
| kuncî | n. kunce, kuj, hok, kunrik, qunc, kujik, kunj, qunrik, huk, kuinc n. m. bot. kuncî n. |
| kuncîn | lng. koçîyene |
| kuncinîn | lng. pinrirîyene, henrirîyene, paçolîyene, pelexîyene, pelçiqîyene |
| kund | m. gude , guda mîrî, mîrgude m. n. zoo. kund, bûm, pûm, pu, kun n. |
| kundê bor | n. zoo. tuye, puyo kor, kundo kor, tute n. |
| kundê gora | n. zoo. puyê mezela n. |
| kundê hevîr | n. guda mîrî m. |
| kundê sevê | n. zoo. puyê mezela n. |
| kundîl | m. dunike m.f mêneb n.f kîlere m.f qibe m.f gole m., kîlare m. |
| kundir | kuy; cucurbita n. bot. kuye, kundire, kul, qu, kuy, quî, ku m. |
| kundira zivistanê | n. kuya zimistanî m. |
| kundirê avî | n. bot. qafe, kundira awe, kuya awî m. |
| kundirê beravê | n. bot. qafe, kundira awe, kuya awî m. |
| kundirê mîran | n. bot. kundira çaçana, kuya sêxanî, balike m. |
| kundirê mîranî | n. bot. kundira çaçana, kuya sêxanî, balike m. |
| kundirê qerewe | n. bot. kundira sîrîne, kuya sîrîne m. |
| kundirê res | n. bot. kuya sîyaye, kundira sîyaye, sîyakundire, sîyakuye m. |
| kundirê sîrîn | n. bot. kundira sîrîne, kuya sîrîne m. |
| kundirê stûreq | n. bot. qafe, kundira awe, kuya awî m. |
| kundirê tirsê | n. bot. kundira sewzeyî m. |
| kundirfiros | m/n. kuyrotox, kundirrotox, kulrotox, qurotox n. |
| kundirî avî | n. bot. qafe, kundira awe, kuya awî m. |
| kundirî qerewe | n. bot. kundira sîrîne, kuya sîrîne m. *hesîna kundiran tolmikê kuyan, tolmikê kundiranz n. *kortika kundiran tolmikê kuyan, tolmikê kundiran zh. |
| kunê hurçê | n. lona hesî m.f antoqê hesî n. |
| kunê maran | n. lona maran, qula maran m. |
| kunederzî | n. lona derzîne, qula derzîne m. |
| kunefe | m. kunefe n. |
| kunemisk | n. lona mereyî, qula mereyî m. |
| kunende | N/rd. kahîn, vervatox, vervaj |
| kunêr | m. kergane, surbine, kule, kunêre, qînore, kinore, surbune m. |
| kunk | n. buzî n.f kunge m.f pûrxane n.f porxane n. |
| kunker | m. solax, metqeb, lonker, qulker, burxî n. |
| kunkirin | m. lonekerdis, qulekerdis, lonenayis n. |
| kunkunosk | m. çimik, qulqulike, qulike n. |
| kunkunoskî | rd. qulqulikin, quliçkin |
| kunrirandin | lg. kotene |
| kupon | m. kupone m. |
| kuqk | m. kuçike, kuçika adirî m. |
| kur | rd. kir, kur, kilm n. ano. sere n.r katike m.f qafike m., kakate m., qotike m., qoqe m., qaqote m., katate m., sare n., sara n. m. tiras, kur n. n. layik, laj, law, za, lacek, zak, layek, lawik n. |
| kur kirin | lg. tiras kerdene, terdene, kur kerdene, tastene, teras kerdene |
| kurap | n. datîza, dedza, deza, dereza, lajê apî, detza, apza, amza n. |
| kurbesik | m. zoo. kurbesik, korbesik, kurebesik, kuerbesik, kurpisik, kuarpisik, kulpisik, kuarmisk n. |
| kurbesk | m. zoo. kurbesîk, korbesik, kurebesik, kuerbesik, kurpisik, kuarpisik, kulpisik, kuarmisk n. |
| kurd | m/n. kurd, kirmanc, kird, kirdas n. |
| kurd kirîn | lg. kurdnayene, kirmancnayene, kurd kerdene |
| kurd olojî | m. kurdologî, kirmancnasîye, kurdsinasîye, kurdzanîye, kurdolojî n. |
| kurdandin | lg. . kurdnayene, kirmancnayene, kurd kerdene |
| kurdane | rd. kurdane, kirmancane, kurdkî, kirmanckî |
| kurdayetî | m. kurdîye, kirmancîye, kirdîye, kurdênî, kirmancênî m. |
| kurdewarî | m. kurdewarîye, kurdewarênî m. |
| kurdî | m. kurdkî, kirdkî n. |
| kurdistan | m. kurdistan, kirmancîye, kirdistan, kurmacîye n. |
| kurdistanî | N/rd. kurdîstanij |
| kurdîtî | m. kurdîye, kirmancîye, kirdîye, kurdênî, kirmancênî m. |
| kurdnas | m/n. kurdolog, kurdsinas, kirmancsinas, kirdzan n. |
| kurdnasî | m. kurdologî, kirmancsinasîye, kurdsinasîye, kurdzanîye, kurdolojî n. |
| kurdolog | m/n. kurdolog, kurdsinas, kirmancnas, kirdzan n. |
| kurdparêz | rd. kurdperwer, kirdperest, kirmancperwer, kurdperest |
| kurdparêzî | m. kurdperwerîye, kirdperwerênî, kirmancperwerîye, kurdperestênî, kirdperestîye m. |
| kurdperest | rd. kurdperwer, kirdperest, kirmancperwer, kurdperest |
| kurdperestî | m. kurdperwerîye, kirdperwerênî, kirmancperwerîye, kurdperestênî, kirdperestîye m. |
| kurdperwer | rd. kurdperwer, kirdperest, kirmancperwer, kurdperest |
| kurdperwerî | m. kurdperwerîye, kirdperwerênî, kirmancperwerîye, kurdperestênî, kirdperestîye m. |
| kurdûnde | rd. ocaxkor, çêkoroz, bêwar, bêdunda, koroacax |
| kurdzan | m/n. kurdolog, kurdsinas, kirmancsinas, kirdzan n. |
| kurdzanî | m. kurdologî, kirmancsinasîye, kurdsinasîye, kurdzanîye, kurdolojî n. |
| kure | m. mat. kure n. |
| kurê kûçikê | m/n. kutikbaw, kutikzay, lajê kutikî, sebav, kopekbav, kopekzay n. |
| kurêxelkê | n. lajêsarî, layê sarî n. |
| kurhilî | n. zirlaj, xurt, hewîza, zirlaw, wesnîza, lajê hewîye, olix n. |
| kurî | m. lone, qule, lane, qulike m. n. zoo. cans, cehs, kurî, sîpe, kure, cansik, cehsik, kurik, sîpik, kire n. |
| kurî anîn | lng. . zayene, cans ardene, kurik ardene (here) |
| kurî avêtin | lg. kurik estene |
| kurîanîn | m. zayis, cansardis, kurikardis (here) n. |
| kurik | n. layik, laj, law, za, lacek, zak, layek, lawik n. m. puçik, kurik, punc, gewre, gor, puç, gerwe m. |
| kurinc | m/n. livocî, libocî n. |
| kurincî | m. livocîyîye, liborîyîye, livorîyênî m. |
| kurindora keran | m. bot. xasê heran n. |
| kurisandin | lg. . rîkurisnayene, rîkerdene |
| kurisîn | lng. . rîkurisîyene |
| kurisk | m. qirme n. |
| kuriskî | rd. qirmeyî, qirmeyên |
| kuriskî kirin | tg. qirme kerdene |
| kuriskîkirin | m. qirmekerdis n. |
| kurîya derziyê | n. lona derzîne, qula derzîne m. |
| kurîyê hespê | n. kurikê astore n. |
| kurk | m. kurt, qirpe, kurk, kirp, qirp n. n. kurk n., apinrî n., arpince m., kurke m. |
| kurkirî | rd. tiraskerde, terde, tirasnaye |
| kurkirin | m. tiras, terdis, tastis, teras n. |
| kurkurik | n. cans, cehs, kurî, sîpe, kure, cansik, cehsik, kurik, sîpik, kire n. |
| kurkusandin | lg. kupisnayene m. kupisnayis n. |
| kurkvan | m/n. kurkrî, kurkwan n. |
| kurkvanî | m. kurkrîyîye, kurkwanîye, kurkrîyênî m. |
| kurm | n. xuye m., tabîat n., mîzaç m. n. zoo. kerm, karm, kermik n. |
| kurmam | n. datza, dedza, deza, dereza, lajê apî, detza, apza, datîza, amza n. |
| kurmanc | m/n. kirdas, kurmanc n. |
| kurmancî | m. kirdaskî, kurmanckî n. |
| kurmatîx | m. ana. hengil, kule, qorik, qalçe, qulî n. |
| kurmê fêkî | n. kermê rezî n. |
| kurmê hevrîsim | n. kermê hevresî m., kermêîpegî n. |
| kurmê mêweyan | n. kermê mêweyan, kerm n. |
| kurmê qozan | n. zoo. rîncinikê hevresi m., kermê hevresî m., kermêîpegî n. |
| kurmet | n. dateza, lajê amike, emîza, lajê e m., amza n. |
| kurmî | rd. kermin, kermerîn, karmirîn, karmin, kermejin, karmijin |
| kurmî berfê | n. kermê vare n. |
| kurmî bûn | lng. . kermin bîyene, kermerîn bîyene, kerm rîkewtene |
| kurmî rîger | n. |
| kurmîk | n. zoo. malik, mele, qiryestik, melîcuk, molik, qiristik n. |
| kurmik | n. zoo. kerm, karm, kermik n. |
| kurmikê devçengelî | n. zoo. maliko fekçakilin n. |
| kurmikê pehn | m. zoo. pepik, mele, marê zereyî n. |
| kurmikê pehnik | m. zoo. tenya, maliko pan, malik n. |
| kurmikên tayokî | kermên têlênî, kermên tayênî |
| kurmorî | m. zoo. morcela, miloçike, mijloke, morzela, morîla, mijwewle, molcela, mijlewre, mercola m. |
| kurn | m. rîrne, kurnike, kurane, kurne, kurna m. |
| kurp | n. hefil, kuspe, kusbe n. |
| kurs | m. bot. gez, boruqe, vasê gezikî, vasê havêlikî n. m. kurs n. |
| kursî | m. kursî, kilse, ronistek n. m. kursî n. |
| kursiv | m. qertî m., qefîle, qetîlpe, qartîme n. |
| kurt | rd. kanek, kan û kortî, gincir-mincirî, gînc-mincî m/n. zoo. kesexur, keçelok n. rd. kilm, qort m. kurt, qirpe, kurk, kirp, qirp n. |
| kurt birîn | lg. kilm birnayene |
| kurt bûn | lng. . kilm bîyene, qort bîyene lng. . kurtbîyene |
| kurt histin | lg. kilm verdayene |
| kurt kirin | lg. kilm kerdene, qort kerdene, kilmnayene |
| kurtaj | m. tip. kurtaj n. |
| kurtan | n. palane, kurtane, palunde, palike m. |
| kurtan kirin | lg. palan kerdene, kurtan kerdene, palik kerdene |
| kurtançêker | m/n. palanvirastox, palanderz, kurtanderz, palundg n. |
| kurtanfiros | m/n. palanrotox, kurtanrotox n. |
| kurtanfirosî | m. palanrotoxîye, kurtanrotoxîye, palanrotoxênî, kurtanrotoxênî m. |
| kurtanker | m/n. palanvirastox, palanderz, kurtanderz, palundçî n. |
| kurtankerî | m. palanvirastoxîye, palanderzîye, kurtanderzîye, palundgyîye, palanderzênî, kurtanderzênî m. |
| kurtankirî | rd. palankerde, kurtankerde, palikkerde. *hatin kurtankirin ltb. palan kerîyene, kurtan kerîyene, palik kerîyene, ameyene palankerdene, ameyene kurtankerdene, ameyene palikkerdene |
| kurtankirin | m. palankerdis, kurtankerdis, palikkerdis n. |
| kurtasî | m. kilmebir, xulase, bi kilmîye, kilmekiye, kilmvate m. |
| kurtasî kirin | lg. kilmebir kerdene, xulase kerdene, kilmvate kerdene |
| kurtasîkirin | m. kilmebirkerdis, xulasekerdis, kilmvatekerdis n. |
| kurtayî | m. kilmîye, kilmênî, qortîye m. |
| kurtbîn | rd. tip. mîyop, durînêvînitox, kilmevîn rd. vîrîteng, tengevîr |
| kurtbînî | m. mîyopîye, durînêdîyoxîye, mîyopênî, durînêdîyoxîye m. m. vîrîtengîye, tengevîrîye, vîrîtengênî m. |
| kurte | n. zoo. kurte, kirte n. m. kilmebir, xulase, bi kilmîye, kilmekîye, kilmvate n. |
| kurte kirin | lg. . kilmebir kerdene, xulase kerdene, kilmvate kerdene |
| kurtebêj | n. kilmçekûye m. |
| kurtebir | n. bi kilmîye, kilmek ra, kilmebir |
| kurteçîrok | n. kilmçîroke, çîroke, hîkaye m. |
| kurtedem | n. demo kilm, kilmdem n. |
| kurtegotar | n. kilmvata, vata kilme m. |
| kurtegotin | m. kilmebir, xulase, bi kilmîye, kilmekîye, kilmvate n. |
| kurtejîyan | n. kilmcuyane, kilmrîwîyane, tercumeyê halî m. |
| kurtek | n. qolike, kurdike, mîntane, îslige, gomlege, paç, qole, îslege, mîltane m. |
| kurtekirin | m. kilmebirkerdis, xulasekerdis, kilmvatekerdis n. |
| kurtekurt | h. kurtekurt, pilepil, virevir, virtevit, vitvit, tirtetirt, dirdir |
| kurtêl | n. ferk, kirpe, keskuel, kakil, kirpik, lekuere n. |
| kurtêle | rd. listwer, gurîrwer, lewlês, kirpwer, ferkewer |
| kurtêlxur | rd. listwer, gucirwer, lewlês, kirpwer, ferkewer |
| kurtêlxurî | m. listwerîye, gucirwerîye, lewlêsîye, kirpwerîye, ferkewerîye, listwerênî, gurîrwerênî, kirpwerênî m. |
| kurtêlxwer | rd. listwer, gurîrwer, lewlês, kirpwer, ferkewer |
| kurtenirxan | n. kilmnirxe m., kilmnirxnayis n. |
| kurtenivîs | n. kilmnivise, kilmnûsare m. |
| kurtenûçe | n. vengûvajo kilm, heyama kil m., xebera kil m., kilmheyame., kilmxebere n. |
| kurtepist | m. kurtepis, qalûqir, xeyb, dedîqo dîn. |
| kurtepistî | m. pistîye, kurtepisîye, pispisîye, pîçpîçîye, pistênî m. |
| kurterê | rd. kêse, kilmebir, kilmeraye, raya kilme |
| kurtî | m. kilmîye, kilmênî, qortîye m. |
| kurtik | rd. kûpis, lopiki n. topikin, tixis, tiqnaz qolike, kurdike, mîntane, îslige, gomlege, paç, qole,îslege, miltane m. |
| kurtikfiros | m/n. qolikrotox, kurdikrotox, mîntanrotox, îsligrotox, gomlegrotox n. |
| kurtikfirosî | m. qolikrotoxîye, kurdikrotoxîye, îsligrotoxênî, mîntanrotoxîye, gomlegrotoxênî m. |
| kurtikî | rd. kilmek, kirek m. lopikîye. topikîye, tixisîye, tiqnazîye, lopikênî m. |
| kurtikker | m/n. qolikrî, kurdikwan, mîntanwan, îsligcî, gomlegrî n. |
| kurtikkerî | m. qolikcîyîye, kurdikwanîye, mîntanwanîye, îsligcîyîye, gomlegcîyênî, qolikrîyênî m. |
| kurtjîn | rd. cukilm, emrkilm, cuserkilm, cuqut, cikilm, rîwkilm |
| kurtkirî | rd. kilmkerde, kilmnaye |
| kurtkirin | m. kilmkerdis, kilmnayis n. |
| kurtûpist | m. kurtepis, qalûqir, xeyb, dedîqodî n. |
| kurûbesik | m. zoo. kurbesik, korbesik, kurebesik, kuerbesik, kurpisik, kuarpisik, kulpisik, kuarmisk n. |
| kurufte | m. mecrefe, huyê vare, befredîn, surt m., huyê vewre, mecrîfe n. |
| kurxal | n. xalza, lajêxalî, xalîza, lacê xalî, lazê xalî n. |
| kurxaltî | n. xaleza, yaykeza, pisxalt, lajê xale, lajê xalike n. |
| kurye | m/n. peyik, rêwî, ruvî, kurye, qasid n. |
| kuryetî | m. kuryeyîye, kuryeyênî m. |
| kusetî | m. leqî, yaranîye, kurate, kusade, laqî, yarî, heneke, kurata, kusate, lexî m. |
| kusk | rd. çimjeng, qmlîl, qmkewe, çimjeng, çeqel, çimkesk, çimzeng |
| kusne | n. bot. kusne, kisne, kusnî n. |
| kusp | n. hefil, kuspe, kusbe n. |
| kuspene | rd. qure, xopîl, pirnikberz, tux |
| kuspenetî | m. qureyîye, tuxîye, pirnikberzîye, kîbîr, qureyênî m. |
| kustar | m/n. qetil, kistox, canî, merdimkistox, qetilkar, qitil n. |
| kustarî | m. kokardis, kaxkerdis, qirkerdis, jenosîd, qir, qelênayis, qetlîam, têvterkistis, kokqelênayis n. |
| kustarker | m/n. qirker, qetlîamkar, qetlîamcî n. |
| kustarkerî | m. qirkerîye, qetlîamkarîye, qetlîamrîyênî m. |
| kuste | m. alçî n. m. kiste, mirênaye, kîste m. *hatin kustekirin llb. alçî kerîyene, ameyene alqkerdene |
| kustex | rd. kustah, kusta |
| kustex bûn | rd. kustah bîyene |
| kustexbûn | m. kustahbîyayis n. |
| kustexî | rd. kustahkî, kustahane, bi kustahkî m. kustahîye, kustahênî m. *bi |
| kustî | rd. kiste, mirênaye, kîste |
| kustin | lg. kistene, mirênayene, çîstene |
| kusûr | m. kusur, kîsur n. |
| kusûrat | m. kusurat, kîsurat n. |
| kut kut | m. haw-haw, kuço-kuço, kuço, kuç (ziwanê domanan de) n. |
| kuta | m. peynîye, qed, axir, nîhayet m. |
| kuta bûn | lng. . qedîyene, qutbîyene, xelesîyene, peynî re rîameyene, peynîye piro ameyene |
| kuta kirin | tg. qedênayene, xeritnayene, xelesnayene, peynîye re rîardene, qut kerdene, qednayene |
| kutabûn | m. qedîyayis, qutbîyayis, xelesîyayis, peynîyereciameyis, peynîyepiroameyis n. |
| kutakirin | m. xeritnayis, qedênayis, xelesnayis, qutkerdis, peynîyereciardis n. |
| kutal | m. pûrtî, çîtale, manîfatûra, pûrtpertal n. |
| kutan | lg. rînitene, cenayene, kutene (saz) lg. piro dayene, kuyene, kutene, rî repnayene |
| kutanbar | rd. rînitoxin, kuyoxin |
| kutandî | rd. kuyaye, kute |
| kutandin | lg. rîkuyene, rîkutene |
| kutanxane | m. pelexxane, kutanxane n. |
| kutasî | m. qedîyayis, qutbîyayis, fînis n. |
| kutayî | rd. kuyaye m. peynîye, berko n. |
| kutek | m. darê berî, darê çêberî n. m. kutek, kotek n. m. payende, destik, palike n. |
| kutek kirin | lg. kutek kerdene lg. payende kerdene, destiknayene, palike versanitene, payendenayene |
| kuter | rd. kutox, kuyayox |
| kutik | n. zoo. kutik, kuç, kelp n. n. kutige, kutuge, kutuke m. |
| kutika tapoyê | n. kutiga tapûyî m. |
| kutilk | n. lopike, kuftaya zereyêne, loxika zereyêne, kuftey dekerdey, kuftaya pire m. |
| kutilkê ziwa | n. kufteyê ziwayî zh. |
| kutilkî | rd. kûpis, lopiki n. topikin, tixis, tiqnaz |
| kutilkî bûn | lng. . lopikin bîyene. topikin bîyene, tixis bîyene, kupisîyene |
| kutilkîbûn | m. lopikinbîyayis. topîkinbîyayis, tixisbîyayis n. |
| kutilkîtî | m. lopikîye. topikîye, tixisîye, tiqnazîye, lopikênî m. |
| kutind | n. bot. kuye, kundire, kul, qu, kuy, quî, ku m. |
| kutindê avî | n. bot. qafe, kundira awe, kuya awî m. |
| kutindê mîran | n. bot. kundira çaçana, kuya sêxanî, balike m. |
| kutkutok | m. zoo. darnequr, tiktiko, darkotek, darkutek, gozmîrçik, darkutik, darkuetik, guazmîrçik, darquepik, danequr, darneqo n. |
| kutlik | n. lopike, kuftaya zereyêne, loxika zereyêne, kuftey dekerdey, kuftaya pire m. |
| kutuk | n. kutige, kutuge, kutuke m. |
| kuva | h. kata, kanca, kanta, kusera, kamta, kuta, kora |
| kuvan | m. qoxane m. |
| kuvarik | kampîrek(sing); amanita m. bot. sung, patike, kufarike, qampîreke, sêng, kuwarik, sînge n. |
| kuvarikê barankî | n. sungê kinkorî n. |
| kuvarikê bizinkî | n. sungê xîtike n. n. sungê xîtike n. |
| kuvarikê hevqelîsok | n. sungê karpuxikî n. |
| kuvarikê hirçê | n. fisa hesî, fisa vergî m. |
| kuvarikê mfkî | n. sungê mêsinan n. |
| kuware | m. pêtage, keware, kare, xize, koxane, quwarî, kewara mêsan, sitile, sitlaney hingan, pêtaga mêsan m. |
| kuwet | m. kuwete, kurnike, çerxawe m. |
| kux | m. kuxike, kixike, kulhe, kulxike, kilhe m. |
| kuxandin | lg. . kuxnayene, kixnayene, kulxnayene m. kuxnayis, kixnayis n. |
| kuxar | m. çeteraye n. |
| kuxekux | rd. kuxekux |
| kuxik | m. kuxike, kixike, kulhe, kulxike, kilhe m. |
| kuxik girtin | lg. . kuxike girewtene |
| kuxikî | rd. kuxikin, kuxkin, kuxikgirewte |
| kuxîn | lng. . kuxayene, kixayene, kulxayene, kulhayene, kilhayene, qulxayene m. kuxayis, kixayis n. |
| kuxînder | rd. kuxnayox, kixnayox |
| kuzark | m. bot. xîyarê luye n. |
| kuzel | m. bot. selmûge, roka m. |
| kuba | Küba |
| kudik | encek encik enik köpek yavrusu |
| kudikê kutikî | encek encik enik köpek yavrusu |
| kulbize | (=gozbilik) beyaz-vilikî şiwane-mavî nevruz çiçeği; iris persica |
| kule | kalça |
| kulî | çekirge |
| kulike | ibik |
| kulil | omuzun boyuna yakın kısmı |
| kulinge | sivrisinek |
| kultur | kültür |
| kulturî | kültürel |
| kund | baykuş |
| kurbeşik | porsuk |
| kurd | Kürt |
| kurdîstan | Kürdistan |
| kurdîstanê ma | Kürdistanımız |
| kurdkî | Kürtçe |
| kurkurrik | güvercin |
| kurrî, -ye | sıpa tay |
| kursî | kürsü |
| kutik | köpek |
| kutike | dişi köpek |
| kutikmase | köpekbalığı köpekbalığı |
| kutiko awî | kunduz |
| kuweyt | Kûveyt |
| kuy | kabak- ikiçenekliler- kabakgiller; cucurbita |
| kuze | sansar |
| kuburluk (barut kabı) | zele (m), zela barutî (m) |
| kudret hamamı | b.kaplıca, ılıca |
| kudurganlık | harîye (m), haranîye (m) |
| kudurmak | har bîyene, haranîye kewtene, haranîye era ci kewtene, haranîye era ser kewtene |
| kuduz (hastalığı) | har (n), qudiz (n) |
| kuduz (kudurmuş olan) | har, -e; harbîyaye (n), harbîyaya (m), harbîyayîye (m) |
| kuka | koka (m), guda layê nake (m) |
| kulak | goş (n) |
| kulak dibi | binê goşî (n) |
| kulak tozu (kulağın arkası) | belengoş (n) |
| kulakları çınlamak | goşî reqayene, goşî çeqayene, goşî vingayene Kulaklarım çınlıyor.(Goşê mi reqenî/çeqenî/vingenê.) |
| kullanıcı | xebitnayox, -e |
| kullanıcı adı | nameyê xebitnayoxe (n) (TE), nameyê xebitnayoxî (n) (TE) |
| kulp | çembil (n), qulp (n), destik (n) |
| kulplu | çembilin, -e; qulpin, -e; destikin, -e |
| kulpsuz | bêçembil, -e; bêqulp, -e; bêdestik, -e |
| kulübe | koxe (m) |
| kulunç | qolinc (n) |
| kum | qum (n), xîz (n) |
| kum çölü | çolê qumî (n), çolê xîzî (n) |
| kum fırtınası | firtineyê qumî (n), firtineyê xizî (n) firtineyê qumî (n), firtineyê xîzî (n) |
| kuma | wesnî (m), hewîye (m) |
| kumaş | qumaş (n), fason (n) |
| kumaş çeşitleri | gez (n), qutnî (n), qeşmer (n) |
| kumlu | qumin, -e; xizin, -e |
| kumsal | qumin, -e; xizin, -e |
| kundak (bezi) | qundax (n) |
| kundura | kundure (n) |
| kunduz | kutiko awî (n) |
| kupkuru | 1)zip û ziwa, -ye; zik û ziwa, -ye; zip-ziwa, -ye, zik-ziwa, -ye 2)huşk û biring, -e; huşk-biring, -e; huşk û wad, -e; huşk û war, -e; huşk û hol, -e; hip-huşk, -e; 3)req û rut, -e; req-rut, -e |
| kurabiye | qurabîye (m) |
| kural | qayde (n) |
| kurallı | qaydeyin, -e |
| kurallı fiil | karo qaydeyin (n) karo qaydeyin (n) |
| kuralsız | bêqayde (n) |
| kuralsız fiil | karo bêqayde (n) karo bêqayde (n) |
| kurbağa | beq (n), qirîncele (n) |
| kurban | qurban (n) |
| kurban edilmek | ameyene qurbankerdene |
| kurban etmek | qurban kerdene |
| kurban olmak | qurban bîyene |
| kurdele | kurdele (n) |
| kurma | sazkerdiş (n) (TE) |
| kurmay başkanı | serekerkan (n) |
| kurmay başkanlığı | serekerkanîye (m) |
| kurna | kume (m), kurnike (m), cirne (m) |
| kurnaz | qurnaz, -e; oyniker, -e |
| kurşun | erjîj (n) |
| kurşun kalem | qelema erjîjine (m) qelema erjîjine (m) |
| kurt yavrusu | kirta (m), kirte (n) |
| kurt-I | verg, -e; ganawir, -e; cinawir, -e |
| kurt-II | b. bağırsak kurdu |
| kurtarma | xelisnayîş (n), filitnayîş (n), qedênayîş (n) |
| kurtarmak | xelisnayene, filitnayene, qedênayene |
| kurtulma | xelisîyayîş (n), filitîyayîş (n), qedîyayîş (n), xelasbîyayîş (n), raxelisîyayîş (n) |
| kurtulmak | xelisîyayene, filitîyayene, qedîyayene, xelas bîyene, raxelisîyayene |
| kurtuluş | xelasîye (m), xelasî (m), xelase (m), felat (n), reyayîş (n), rareyayîş (n), raxelisîyayîş (n), rizgarîye (m), rizgarî (m) Bugün kurtuluş günüdür. (Ewro roja xelasîye/xelasî ya.) Böyle zulüm yaparsa, kurtuluşu yok. (Eke o wina zulm biko, xelasa ey çin a.) Gözüm ülkenin kurtuluşunu da görseydi... (Çimanê mi felatê welatî zî bidîyênê...) Burdan düşersen sağ kurtulamazsın. (Eke ti tîya ra bikewî ti ganî nêreyênî.) |
| kuru | 1)ziwa, -ye 2)huşk, -e |
| kuru deri | çekur (n) |
| kuru ekmek | b. katıksız ekıııek |
| kuru pasta | pastaya huşke pastaya huşke |
| kuru soğan kabuğu | puşê pîyazî (n), toleyê pîyazî (n), purê pîyazî (n), qaşikê pîyazî (n) |
| kuru üzüm | eskije (m) |
| kuru yaprak | puş (n), şakil (n) |
| kuruluk | 1)ziwayîye (m), ziwayî (m) 2)huşkîye (m), huşkî (m); huşkênî (m) |
| kuruluş (tesis) | sazgeh (n), tesîs (n) |
| kurum | dezgeh (n), muessese (n) |
| kuruma | 1)ziwabîyayîş (n) 2)huşkbîyayîş (n) 3)peysayîş (n) |
| kurumak | 1)ziwa bîyene 2)huşk bîyene 3 )peysayene |
| kurumuş kütük parçası | qotîl (n) |
| kuruş | quriş (n) |
| kurutma | 1)ziwakerdiş (n) 2)huşkkerdiş (n) 3)peysnayîş (n) |
| kurutmak | 1)ziwa kerdene 2)huşk kerdene 3)peysnayene |
| kurutulma amacıyla meyve serilen yer | miştaxe (n) |
| kurutulmuş armut | qaxe (m) qaxe (m) |
| kurutulmuş elma | talsa (m), sûntuwala (m) talsa (m), sûntuwala (m) |
| kurutulmuş kayısı | b. çir çîre (m), eşbabî (m), basmecîye (m), basmecî (m), tole (m), mişmişa huşkkerda (m), mişmişa huşkkerdîye (m) |
| kuruyan çay | laya ziwaye (m) |
| kuruyan dere | dereyo ziwa (n) |
| kuş | mîlçik, -e; çûçik, -e; teyr, -e |
| kuş dışkısı | zîrç (n) zîrç (n) |
| kuş fiği | mercuwêl; vicia cracca |
| kuş gübresi | zîrç (n) |
| kuş sürüsü | ref (n), ebre (m) ref (n), ebre (m) |
| kuşak | mîye (m), mûndî (m), şale (m) |
| kuşak bağlamak | mîye/mûndî/şale bestene, mîye/mûndî/şale girê dayene, mîye/mûndî/şale pîştene, mûndî xo mîyane ra bestene, mîye xo mîyane şanayene, mûndî xo mîyane ra dayene |
| kuşak çeşitleri | fitî (m), fituke (m) |
| kuşak üzerine bağlanan bir çeşit kemer | kaşinge (m) |
| kuşanma (kuşak, fişeklik vb. için) | xomîyanerabestiş (n), xomîyaneşanayîş (n), xomîyaneradayîş (n), bestiş (n), girêdayîş (n), pîştiş (n) |
| kuşanmak (kuşak, fişeklik vb. için) | xo mîyane ra bestene, xo mîyane şanayene, xo mîyane ra dayene, bestene, girê dayene, pîştene |
| kuşbaşı et | zîncîya hurdî (m), tîkeyê goştî (n) |
| kuşburnu | gulê qaskên; rosa canina şîlane (m) |
| kuşburnu ağacı | şîlanêre (m), sûrgulêre (m), gulêra zuraye (m) |
| kuşkonmaz | (zambakgiller) melijî; asparagus officinalis |
| kuşku | guman (n), şik (n) |
| kuşkulanmak | guman kerdene, şik kerdene |
| kuşkulu | gumankerda (m), gumankerde (n); şikkerda (m), şikkerde (n) |
| kuskun | binboç (n), paldim (n) |
| kusmak | qelibnayene, viritene, verişnayene, raviritene, ravirêjnayene |
| kusmuk | virite (n), qeleb (n) |
| kuşpalazı | b. difteri |
| kusulan kan | gormaste (m) O kan kusuyor. (O gormaste teber keno.) gormaste (m) O kan kusuyor. (O gormaste teber keno.) |
| kusulmak | verişîyayene, virêjîyayene, ravirêjîyayene |
| kusurlu/eksik bırakmak | (mecazî) tede fele verdayene |
| kusuru/eksiği kalmak | (mecazî) tede fele mendene |
| kutlama | pîrozkerdiş (n), fîrazkerdiş (n), bimbarekkerdiş (n) |
| kutlamak | pîroz kerdene, fîraz kerdene, bimbarek kerdene Seni kutlarım. (Ez to pîroz kena.) |
| kutlu | pîroz, -e; fîraz, -e; bimbarek, -e Bayramın kutlu olsun. (Roşanê to pîroz/fîraz/bimbarek bo.) |
| kutnu | qutnî (n) |
| kutsal | muqeddes, -e; pîroz, -e |
| kutu | qutî (m), qutîye (m) |
| kutup | qutube (m) |
| kutup ayısı | heşa cemedî (m), heşê cemedî (n) heşa cemedî (m), heşê cemedî (n) |
| kuvvet | hêz (n), qewet (n) |
| kuvvetli | hêzin, -e; hêzdar, -e; biqewet, -e; qewetin, -e |
| kuvvetsiz | bêhêz, -e; bêqewet, -e |
| kuyruk | boçe (m), boçike (m), dim (n), dimoçik (n), doçik (n), diw (n) |
| kuyruksokumu | boçik (n), tuzmurik (n) |
| kuyrukyağı | dime (n) |
| kuyu | bîr (n), quye (m) |
| kuzey | vakur (n) |
| kuzey kutbu | qutuba vakurî (m) |
| kuzeybatı | vakurê rojawanî (n) |
| kuzeydoğu | vakurê rojhelatî (n) |
| kuzine | kuzîna (m) |
| kuzu | verek, -e; kavir, -e |
| kuzu çobanı | verekwan, -e; selxvan, -e |
| kuzu çobanlığı | verekwanîye (m) verekwanî (m), selxvanîye (m), selxvanî (m) |
| kuzu sürüsü | selx (n), birra verekan (m) |
| kuzukulağı | (karabuğdaygiller) tirşing; rumex acetosa tirşike (m) |
| kuçk | bn berd |
| kuçûle | xefik, dav, tepik |
| kudele | bezarok, têjikên berazan |
| kuf kirdin | pif kirin (t dema lava û dua tên xwendin) |
| kufar | kafir (t pirjimar) |
| kujandinewe | temirandin, vemirandin, mirandin, birhandin, nehêlan |
| kujanewe | vemirîn, temirîn, birhîn, neman |
| kujaw, kujawe | vemirî, temirî, birhayî, nemayî |
| kujênraw, kujênrawe | bn kujraw, kujrawe |
| kujran | hatin kuştin |
| kujraw | kuştî, (ya / yê) hatiye kuştin |
| kul | ko, kuh, koh, devê / devikê (birekan / kêran yê) xweş nabire, dijw. tûj, xweş kel, pir germ, tişta ku dikele kel, kela dil kund, firindeyên kilikên / dûvikên wan hatine birîn qut, lawirên (ker / çêl û hwd yên) kuriyên / kurîkên wan hatine jêkirin yan kurtkirin qut, kurt, kin, dijw. dirêj |
| kul pê dan | kel dan (tiştekî), piçekî kelandin |
| kulaf | pencirk, dest û tilên firindeyan |
| kulan | kelîn, kel hatin (tiştekî), pir germ bûn |
| kulandin | kelandin, pir germ kirin |
| kulandinewe | kulandin, êşandin, arandin, zûrandin vekulandin, vezûrandin, dîsan kulandin / êşandin / arandin / zûrandin (t bi bîranînên têrxem) |
| kulanewe | arîn, ariyan, zûrîn, êşîn vearîn, vezûrîn |
| kulaw | kelî, kelayî, keliyayî, tiştê ku keline yan hatiye kelandin |
| kule | kulî kule, perdeyek e bo xweparastina ji pêşûmêşan (t dema havînan mirov li derveyî odeyan li bin kepiran dinivin / radizin) |
| kule- | kurte-, qut-, kin- |
| kulebes | nevisî, nevis, zarokên jina kesekî yên ji mêrê wê yê berî yê niha |
| kulebine | bejnqut, kin, kurt, bejnbost, qut, qutik, quto, qutê, kinê, kino |
| kulehesar | balavgeh, ciyê jin lê leşê xwe û cilan dişon (t li beravên çem û rûbaran) |
| kulemergî | astengî, dijwarî tegasî, tengavî |
| kulenan | sêr, efsûn, cadû, sihir |
| kulenanî | sêrker, cadûbaz, efsûnkar, sihirbaz |
| kulence | çoxik, êlek |
| kulepaç | tevir |
| kulepêç | neliv, kesa/ê nikare bilive |
| kulêre | cûnek nan e |
| kulîçe | kulîçe, kulîparçe, xwarinek ji nan û gûzan û şekirê / xurmê yê |
| kulîn | bn kulan |
| kuling | kulîn, kûratiyek e di dîwaran re û li şûna dolaban tê bikaranîn, bb stêrk |
| kulk | kul, birîn (pirça / porê) qijavij, ne hilû (vexwiraka) tîr |
| kulkule | avreşînk |
| kulle | bn kule |
| kulm | alek, gep, hinarik, rû |
| kulo | bn kilo |
| kulok | kelok, tiştên baş kêrî kelînê / kelandinê tên, dijw. çir, nekelok |
| kulol | bn kilol |
| kulor | bn kilor |
| kuloş | bn kiloş |
| kulot | kemax, hêt, ran, qorik |
| kulp | tengasî, tengavî, rewşa dijwar |
| kulûko damirkan | vemirîn, temirîn (çirûsk / ronahî / hest) |
| kulxan | argûn, ciyê agir tê ve tê hilkirin li hindirî xaniyan ve |
| kumse | bn tiwana |
| kun | kun, qul, kulek |
| kunar | kenarî, navê deviyek / teraşek strîtûj e |
| kunawder | kunkirî, qulkirî |
| kunbir | hewaragir, tişta hewa nikare tê re biçe |
| kunc | kunc, qunc, ciyê ne ber-rê / ser-rê kuncal, quncal, ciyê du dîwar lê digihin hev zîwanî, zîwanîk, çinçinî, çinçinîk bazbazî |
| kuncên | kuncanê, navê lîstikekê / yariyekê ye |
| kuncî | kuncî (Bot. Indicum) |
| kunçik | kunik, kunên hûr(ik) |
| kuncire | cûnek giyayê mord / mûrtik e |
| kuncûr | bn qujbin |
| kunde | bn meşk |
| kundebebû | bn kunebebû |
| kune- | pêşpirtikek e wateya kuna / kunên ya kurmancî dide: kunegiwê kuna guh kunelût firnik, kunên pozan / difinan / bêvilan / kepiyan |
| kunebace | pixêrîk, pace, kuna sobeyan, kuna li ban dûkêl tê re derdikeve derî xanî |
| kunebebû | kund, bum, pepûk |
| kungî | bn kotan |
| kunîle | kunik, kunên hûr(ik) |
| kunîledar | kunkunîk, kunkunîşk, tiştê pir kunik / kunên hûr lê hene |
| kunkere | kunkerk, alava kunkirinê birxû |
| kunkiraw | kunkirî, qulkirî |
| kuntîle | kuntîle, leqem, tunel |
| kunzeyn | delodîn, tiredîn, peledîn, netemam, aqilsivik |
| kur | kur, law, pis, xort, gede, sebî, kurik, lawik. dijw. keç, dot, qîz, kiç |
| kurane | kurane, lawane, xortane, gedane, sebiyane, mîna kuran / lawan / gedeyan / sebiyan |
| kurd | kurd |
| kurdane | kurdane, mîna kurdan |
| kurdayetî | kurdayetî, kurdîtî, kurdînî, hesta neteweperweriya kurdî / kurdistanî, tevgera neteweyî ya kurdan |
| kurdewan | bn kurdşinas |
| kurdewarî | kurdewarî, jiyana (mîna ya) kurdan |
| kurdhez | kurdhez, kurdvîn, kesa/ê ji kurdan hez dike |
| kurdî | zimanê kurdî tiştê ser bi kurdan ve |
| kurdîaxêw | kesa/ê bi kurdî diaxive / dipeyive yan dizane biaxive / bipeyive kesa/ê zimanê wê / wî kurdî ye |
| kurdîaxiv | kesa/ê bi kurdî diaxive / dipeyive yan dizane biaxive / bipeyive kesa/ê zimanê wê / wî kurdî ye |
| kurdînî | bn kurdayetî |
| kurdîpeyiv | kesa/ê bi kurdî diaxive / dipeyive yan dizane biaxive / bipeyive kesa/ê zimanê wê / wî kurdî ye |
| kurdistan | Kurdistan, welatê kurdan, deverên (piraniya) nişteciyên wan kurd |
| kurdistanî | kurdistanî, kesa/ê yan tişta/ê ji Kurdistanê kurd û gelên dî yên li Kurdistanê dijîn welatiyên Kurdistanê kurd |
| kurdîzan | kurdîzan, kesa/ê zimanê kurdî dizane kurdînas, kesa/ê pispora/ê zimanê kurdî ye |
| kurdîzanî | kurdîzanî, zanîna zimanê kurdî kurdînasî, pisporiya li ser zimanê kurdî |
| kurdîziman | kesa/ê zimanê wê / wî kurdî ye tişta bi zimanê kurdî ye |
| kurdkuje | navê cûnek xurmeya / qespên bêxêr / nexweş e |
| kurdperwer | kurdperwer, kesa/ê dilsoza/ê doza kurdan e |
| kurdşinas | kurdnas, kurdevan, kurdolog, kesa/ê lêkolînan li ser (jiyana) kurdan dike, kesa/ê li ser (jiyana) kurdan pispor e |
| kurdşinasî | kurdnasî, kurdevanî, kurdolojî, karê lêkolînan li ser (jiyana) kurdan |
| kurdziman | bn kurdîziman |
| kure | kuro! lawo! (bangkirina li kuran / lawan) |
| kurek | nîvek, nav(a tiştekî), navik, navend |
| kurêtî | kurtî, kurîtî, xortanî, xortî, lawanî, lawtî tolazî, tûletî kurgerî, karê keç dibin pey kuran |
| kureza | kureza, lawza, zaroyên kurê kesekî, nevî |
| kurezaza | kurezaza, lawzaza, zaroyên zaroyên kurê kesekî, nevîçirk |
| kurgel | xort, kurgel, komek kuran / lawan |
| kurk | kurk, cilek e ji hiriya / pûrtê hin heywanan têt çêkirin bn ciwanû |
| kurkandin | kinkinîn, bi kinkinkî girîn / nalîn |
| kurke, kurkekurk | kin, kinekin, kinkin, giriyê / nalîna kinkinkî |
| kurkure | kolare, qereqûş, xertel, qertel, qertal, navê firindeyekî ye (zool. Milvus) |
| kurnûş | tewîn, çemîn |
| kurnûş birdin / kêşan | (bejna xwe li ber kesekî / tiştekî) tewandin / çemandin |
| kursî | kursî, rûniştek, cihê liserûniştinê kursî, text, cihê rûniştina mîr / serok |
| kurt | kurt, kin, qut, gurc. dijw. dirêj |
| kurt û kirmancî | kurt û kurmancî, rasterast, bêyî dirêjkirin, bi sadeyî |
| kurtan | kurtan, palik, hawid |
| kurtandirû | kurtançêker, kurtandirû, kesa/ê kurtanan didirû |
| kurtbîn | ya / yê ku çavên wê / wî tiştên li dûr (baş) nabînin ya / yê ku (baş) li encamên karekî nikare binirxîne. dijw. dûrbîn |
| kurtbînî | kurtbînî |
| kurtbir | kurtbir, kurt û kurmancî, bi kurtî |
| kurtbirî | kurtbirî |
| kurte | kurte, kurtebêje |
| kurtebala | bejnkurt bejnbost |
| kurtebine | kurtik, kinik, qutik, hûrik, hûrkok, qutok |
| kurtek | qutik, êlek |
| kurtî | kurtî, kinî, qutî, gurcî |
| kurtîle | kurtik, kinik, qutik, kurtok, pir kurt / kin / qut |
| kurtîle- | kurtike-: kurtîleçîrok kurtikeçîrok, çîrokên pir kurt |
| kurtim | qut (zelam: quto jin: qutê), kinik, kurtik, bejnbost, kurt û qelew |
| kuşinde | kujer, kujende, bikuj (tiştê dikare bibe sedema kuştinê wek jehr) |
| kuştar | kuştar, kujî, karê kuştinê |
| kuştbendan | komkujî, kuştina gelekan bi carekê |
| kuşte | kuştî, mirandî, birhandî, telaftî, telifandî, qetlkirî gêç, cis, ces |
| kuştera | rende, planya |
| kuştin | kuştin, mirandin, telaftin, telifandin, birhandin, qetl kirin |
| kut | pirt, pert, qet, ker, parçe, parî, pirtik |
| kut-kut | kut-kut! (bangkirina li seyan / kûçikan e: were vir) |
| kutal | pertal, kerkon, qerpal, eşya |
| kutan | qutan, kutan: a) lê dan, lê xistin b) hûr kirin, hûr-hûr kirin c) derzî lê dan, şirînqe kirin (~ be zewî da) avêtin erdê, li erdê dan |
| kutûmit | tam, tam wa, eynî |
| kutûpir | tavilê, di cî de, bi lez |
| kuwa, kuwanê | ka, kanê, li kû ye |
| kuwang, kuwanû | kuçk, cihê li derve agir lê hatiye hilkirin argû, cihê li hindir agir lê têt hilkirin |
| kuz | quz, virçik, zî, zîlik, poz (endama cinsî ya mêyan) |
| kuzan (1 şîrove) | kuzirîn, kuzîn, suşîn, şewitîn, sotin, kuziryan |
| kuzandin, kuzandinewe | kuzirandin, kuzandin, sujandin, şewitandin, sotin |
| kuzanewe | bn kuzan |
| kupon | girtek |
| kur | сын Kurê te: твой сын |